- The Cutting Edge – Hs3 ‘Instruments’
o Hs5 → zie Hc3
Pr1 - BB - Videos Bard-Parker
handvat
Voorbereiding
Het chirurgische mes Enkele mestypen
De scalpel heeft vaak een Bard-Parker-type handvat met een wegwerpmes.
Vaak worden mesnummers 10,11, 12,15 & 22 gebruikt. Elk type mes heeft
een eigen vorm & doel. Het mes kan aan het handvat worden bevestigd met
een instrument.
Beaver
Bij reconstructieve, ophthalmische en otorhinolaryngologische chirurgie 10 11 blade
22 12
6400
wordt een klein ‘beaver blade’ gebruikt. Deze hebben een eigen type handvat.
Potloodgreep
De potloodgreep wordt gebruikt voor korte of scherp gebogen incisies. De vingergreep /
palmgreep wordt gebruikt voor lange rechte/licht gebogen incisies. Vingergreep
Met de palmgreep is er minder variatie in druk op de scalpel en is de
incisie dus overal even diep.
Bij een steekincisie (stab incision) wordt de scalpel loodrecht op het
weefsel gezet en naar beneden gedrukt totdat de scalpel het weefsel penetreert. Deze techniek is alleen
geschikt als er onder de scalpel ruimte is voor de scalpel zonder direct schade te veroorzaken.
Scharen
Scharen worden met de wijsvinger-duim-greep of met de driepunt-greep vastgehouden. Er
zijn dissectiescharen en ligatuurscharen. Dissectiescharen hebben een glad mes met
stompe punten om trauma te minimaliseren → geschikt voor snijden & stompe dissectie. Driepunt-greep
Dissectiescharen zijn recht of gekromd en worden alleen gebruikt als in een rechte lijn
moet worden gesneden. Gekromde scharen zijn handig als zowel stompe als scherpe dissectie nodig is of
als niet per se in een rechte lijn hoeft te worden geknipt. Als je met een gekromde schaar recht wilt
knippen, zorg dan dat de punt van de schaar recht naar voren wijst.
Glijsnijden (slide cutting) is een snijtechniek waarbij de schaar op ééns tand wordt gefixeerd. De schaar
Rechte Mayoligatuurschaar
Kromme Kromme Metzenbaum
glijdt door het weefsel zonder te openen/sluiten. Dit is geschikt voor loszittende
weefsellagen (o.a. peritoneum, pleura, pericardia, etc.)
Stompe dissectie kan door de schaar in een gesloten positie in te brengen en deze
eenmaal in het weefsel te openen om de weefsellagen te scheiden. De
Mayoschaar en Metzenbaum scharen worden het meest gebruikt voor dissectie.
Om het stomp worden van de schaar te voorkomen kun je hechtingen beter
doorknippen met een ligatuurschaar.
Forceps / pincet
De forceps worden gebruikt om kwetsbaar weefsel te hanteren, niet om deze te
fixeren! Er zijn operatiepincetten en dissectiepincetten. Operatiepincetten hebben
‘tanden’ aan het uiteinden. Tegenwoordig zijn er atraumatische operatiepincetten.
Potloodgreep Rustgreep met
naaldvoerder
Eén ‘been’ van de pincet ligt in het verlengde van
de wijsvinger en de ander in het verlengde van de
duim (potloodgreep). Als de pincet regelmatig
wordt gebruikt, bijv. tijdens het hechten, kan deze
Atraumatische Traumatische
in de handpalm worden gehouden. operatiepincet operatiepincet
Naaldvoerders
Naaldvoerders worden gebruikt om te hechten. Bij LH/Pd is de Mathieu naaldvoerder populair; bij GD de
Mayo-Hegar naaldvoerder. Ze verschillen m.n. in kracht die op de naald wordt uitgeoefend.
, Mathieu
De Mathieu naaldvoerder heeft een slot die volledig ingeduwd moet worden om te ontgrendelen.
Hierdoor wordt maximale druk uitgeoefend wanneer de houder wordt geopend. Hierdoor kan de
kromming in fijnere naalden worden afgeplat. Deze naaldvoerder wordt Palmgreep
in de handpalm gehouden en geopend door te drukken op de uiteinden.
De Mayo-Hegar naaldvoerder kan in elke positie worden geopend en is
hierdoor naaldvriendelijker, maar minder geschikt voor grote naalden. Driepuntgreep Mayo-Hegar
Deze naaldvoerder wordt met de duim-ringvinger-greep
(driepuntgreep) of met de palmgreep beetgehouden. Door de ogen van
elkaar af te duwen komt het slot automatisch los.
De Olson-Hegar naaldvoerder is een gecombineerde schaar-
naaldvoerder.
Palmgreep
Weefselpincetten en Botpincetten
Deze pincetten kunnen resp. weke delen en bot fixeren/manipuleren.
Weke delenpincetten komen als traumatische (o.a. Allis forceps) of
atraumatische (o.a. Babcock of Doyen forceps) variant.
Kern botforceps
Botforceps worden orthopedisch
gebruikt om botfragmenten te
reduceren, manipuleren of
stabiliseren.
Allis forceps Doyen forceps
Allis forceps punt closeup punt closeup
Vasculaire / Arteriële Forceps (Hemostats)
De meestgebruikte zijn de Halsted mosquito forceps, de Kocher
forceps (punten voor betere grip), Pean artery forceps (brede
punt) of Kelly forceps (geen scherpe einden).
Mosquito froceps worden gebruikt voor capillaire bloeding of ter ondersteunding van de ligatie van kleine
vaten. De adnere forceps worden voor grotere vaten gebruikt. De arteriële forceps komen in rechte en
gekromde varianten en worden in de driepuntgreep gehouden.
Retractors
Retractors kunnen worden ingedeeld als ‘finger-held’, Senn retractor
‘handheld’ & ‘self-retaining’. De finger-held retractors (o.a.
Senn retractor) komen in scherpe en stompe varianten.
Collins Balfour Army-Navy retractor
Handheld retractors (o.a. Army-Navy, Hohmann) zijn een
andere groep. De self-retaining retractors worden veel
gebruikt en zijn o.a.: Weitlaner
(stompe punt voor kleine holten),
Gelpi (scherpe punten voor kleine Hohmann retractor
holten), Collins ( indicatie caudaal
Weitlaner Finochietto abdomen), Finochietto (indicatie
Gelpi self-retaining
thorax) en Balfour (indicatie abdomen) retractors.
Emasculators
De emasculator wordt gebruikt om dingen te pletten bij de castratie van LH/Pd. Sommige
varianten hebben ook een snijvlak.
Elastrators worden gebruikt om een sterke rubberband over het scrotum te plaatsen, waarmee in
sommige landen lammetjes worden gecastreerd. In NL wordt het gebruikt voor staartamputatie
bij lammeren. Ze zijn in NL verboden voor gebruik bij honden en paarden.
Doekklemmen (towel clamps) Emasculator
, Ligatuur-
schaar
Deze worden gebruikt om het chirurgische doek te fixeren aan elkaar (niet-perforerend) of
aan de huid (perforerend). Pean artery forceps worden het meeste gebruikt, maar Backhaus
perforerende doekklemmen worden bij grote dieren vaker gebruikt. Een kleine Backhaus Prepareer-
en
Jones doekklemmen worden bij GD gebruikt. schaar
Jones Backhaus
doekklem doekklem
Spay hook Spay hooks
De ‘spay hook’ wordt gebruikt om de uterushoorn te pakken tijdens de castratie van een
hond of kat.
Army Pattern Osteotoom
Periost Volkann
Periost elevatoren en botsnijdende instrumenten Mallet
elevator Lambotte Osteotoom curette curette
Periost elevatoren helpen bij het omslaan van spier, periost en
andere weefsel van bot. Om botten in te snijden zijn o.a.
osteotomen, zagen, curetten, rongeurs en trephines beschikbaar.
Rongeurs zijn pincetten met holle uiteinden en worden gebruikt
om botdeeltjes te te verwijderne. Trephines hebben een centrale
stilet om bot van de schacht te verwijderen, en worden gebruikt
voor bioptname.
Zuigtips
Overmatig bloed of ander vocht kan afgezogen worden. De
Yankauer zuigtip en poole zuigtip worden het meeste gebruikt in
lichaamsholten. Voor kleinere holten zijn kleinere zuigtips Rusking rongeur Michelle Trephine
beschikbaar.
Reiniging van instrumenten
Instrumenten moeten gereindigd, gelubriceerd
en droog weggezet worden na gebruik.
Afhankelijk van de materialen en van het
instrument kan een afwijkend protocol nodig zijn.
Practicum
Wondspreider Emasculator
Weitlaner Emasculator Hausmann
Sand Doekklem
Pincet Debakey Backhaus
Weefselklem
Wondhaak Allis
Zuigbuis
Yankauer
Wondspreider
Collins Schaar
Metzenbaum
Ovariohysterectomie Tepelcanule Zuigbuis
haak Naaldvoerder Poole
Olson-Hegar
Een chirurgische knoop is in principe 2-1-1: de eerste worp is een dubbele slag en de tweede en derde
worpen zijn een enkele slag. Door de dubbele slag loopt de eerste worp niet terug tijdens het leggen van de
tweede worp. Voor knopen waar weinig tractie op komt kan ook 1-1-1 geknoopt worden. Bij knopen waar
juist veel tractie op komt (bijv. flank van een rund) kan zelfs de dubbele slag teruglopen → 3-2-1-1 lost dit
op. Sommige monofilamenten hebben neiging tot ontknopen, zeker als een worp niet strak is
aangetrokken. In dat geval kan 2-1-1-1 geknoopt worden, waarbij de 3 e en 4e worp erg strak worden
aangetrokken.
o Hs5 → zie Hc3
Pr1 - BB - Videos Bard-Parker
handvat
Voorbereiding
Het chirurgische mes Enkele mestypen
De scalpel heeft vaak een Bard-Parker-type handvat met een wegwerpmes.
Vaak worden mesnummers 10,11, 12,15 & 22 gebruikt. Elk type mes heeft
een eigen vorm & doel. Het mes kan aan het handvat worden bevestigd met
een instrument.
Beaver
Bij reconstructieve, ophthalmische en otorhinolaryngologische chirurgie 10 11 blade
22 12
6400
wordt een klein ‘beaver blade’ gebruikt. Deze hebben een eigen type handvat.
Potloodgreep
De potloodgreep wordt gebruikt voor korte of scherp gebogen incisies. De vingergreep /
palmgreep wordt gebruikt voor lange rechte/licht gebogen incisies. Vingergreep
Met de palmgreep is er minder variatie in druk op de scalpel en is de
incisie dus overal even diep.
Bij een steekincisie (stab incision) wordt de scalpel loodrecht op het
weefsel gezet en naar beneden gedrukt totdat de scalpel het weefsel penetreert. Deze techniek is alleen
geschikt als er onder de scalpel ruimte is voor de scalpel zonder direct schade te veroorzaken.
Scharen
Scharen worden met de wijsvinger-duim-greep of met de driepunt-greep vastgehouden. Er
zijn dissectiescharen en ligatuurscharen. Dissectiescharen hebben een glad mes met
stompe punten om trauma te minimaliseren → geschikt voor snijden & stompe dissectie. Driepunt-greep
Dissectiescharen zijn recht of gekromd en worden alleen gebruikt als in een rechte lijn
moet worden gesneden. Gekromde scharen zijn handig als zowel stompe als scherpe dissectie nodig is of
als niet per se in een rechte lijn hoeft te worden geknipt. Als je met een gekromde schaar recht wilt
knippen, zorg dan dat de punt van de schaar recht naar voren wijst.
Glijsnijden (slide cutting) is een snijtechniek waarbij de schaar op ééns tand wordt gefixeerd. De schaar
Rechte Mayoligatuurschaar
Kromme Kromme Metzenbaum
glijdt door het weefsel zonder te openen/sluiten. Dit is geschikt voor loszittende
weefsellagen (o.a. peritoneum, pleura, pericardia, etc.)
Stompe dissectie kan door de schaar in een gesloten positie in te brengen en deze
eenmaal in het weefsel te openen om de weefsellagen te scheiden. De
Mayoschaar en Metzenbaum scharen worden het meest gebruikt voor dissectie.
Om het stomp worden van de schaar te voorkomen kun je hechtingen beter
doorknippen met een ligatuurschaar.
Forceps / pincet
De forceps worden gebruikt om kwetsbaar weefsel te hanteren, niet om deze te
fixeren! Er zijn operatiepincetten en dissectiepincetten. Operatiepincetten hebben
‘tanden’ aan het uiteinden. Tegenwoordig zijn er atraumatische operatiepincetten.
Potloodgreep Rustgreep met
naaldvoerder
Eén ‘been’ van de pincet ligt in het verlengde van
de wijsvinger en de ander in het verlengde van de
duim (potloodgreep). Als de pincet regelmatig
wordt gebruikt, bijv. tijdens het hechten, kan deze
Atraumatische Traumatische
in de handpalm worden gehouden. operatiepincet operatiepincet
Naaldvoerders
Naaldvoerders worden gebruikt om te hechten. Bij LH/Pd is de Mathieu naaldvoerder populair; bij GD de
Mayo-Hegar naaldvoerder. Ze verschillen m.n. in kracht die op de naald wordt uitgeoefend.
, Mathieu
De Mathieu naaldvoerder heeft een slot die volledig ingeduwd moet worden om te ontgrendelen.
Hierdoor wordt maximale druk uitgeoefend wanneer de houder wordt geopend. Hierdoor kan de
kromming in fijnere naalden worden afgeplat. Deze naaldvoerder wordt Palmgreep
in de handpalm gehouden en geopend door te drukken op de uiteinden.
De Mayo-Hegar naaldvoerder kan in elke positie worden geopend en is
hierdoor naaldvriendelijker, maar minder geschikt voor grote naalden. Driepuntgreep Mayo-Hegar
Deze naaldvoerder wordt met de duim-ringvinger-greep
(driepuntgreep) of met de palmgreep beetgehouden. Door de ogen van
elkaar af te duwen komt het slot automatisch los.
De Olson-Hegar naaldvoerder is een gecombineerde schaar-
naaldvoerder.
Palmgreep
Weefselpincetten en Botpincetten
Deze pincetten kunnen resp. weke delen en bot fixeren/manipuleren.
Weke delenpincetten komen als traumatische (o.a. Allis forceps) of
atraumatische (o.a. Babcock of Doyen forceps) variant.
Kern botforceps
Botforceps worden orthopedisch
gebruikt om botfragmenten te
reduceren, manipuleren of
stabiliseren.
Allis forceps Doyen forceps
Allis forceps punt closeup punt closeup
Vasculaire / Arteriële Forceps (Hemostats)
De meestgebruikte zijn de Halsted mosquito forceps, de Kocher
forceps (punten voor betere grip), Pean artery forceps (brede
punt) of Kelly forceps (geen scherpe einden).
Mosquito froceps worden gebruikt voor capillaire bloeding of ter ondersteunding van de ligatie van kleine
vaten. De adnere forceps worden voor grotere vaten gebruikt. De arteriële forceps komen in rechte en
gekromde varianten en worden in de driepuntgreep gehouden.
Retractors
Retractors kunnen worden ingedeeld als ‘finger-held’, Senn retractor
‘handheld’ & ‘self-retaining’. De finger-held retractors (o.a.
Senn retractor) komen in scherpe en stompe varianten.
Collins Balfour Army-Navy retractor
Handheld retractors (o.a. Army-Navy, Hohmann) zijn een
andere groep. De self-retaining retractors worden veel
gebruikt en zijn o.a.: Weitlaner
(stompe punt voor kleine holten),
Gelpi (scherpe punten voor kleine Hohmann retractor
holten), Collins ( indicatie caudaal
Weitlaner Finochietto abdomen), Finochietto (indicatie
Gelpi self-retaining
thorax) en Balfour (indicatie abdomen) retractors.
Emasculators
De emasculator wordt gebruikt om dingen te pletten bij de castratie van LH/Pd. Sommige
varianten hebben ook een snijvlak.
Elastrators worden gebruikt om een sterke rubberband over het scrotum te plaatsen, waarmee in
sommige landen lammetjes worden gecastreerd. In NL wordt het gebruikt voor staartamputatie
bij lammeren. Ze zijn in NL verboden voor gebruik bij honden en paarden.
Doekklemmen (towel clamps) Emasculator
, Ligatuur-
schaar
Deze worden gebruikt om het chirurgische doek te fixeren aan elkaar (niet-perforerend) of
aan de huid (perforerend). Pean artery forceps worden het meeste gebruikt, maar Backhaus
perforerende doekklemmen worden bij grote dieren vaker gebruikt. Een kleine Backhaus Prepareer-
en
Jones doekklemmen worden bij GD gebruikt. schaar
Jones Backhaus
doekklem doekklem
Spay hook Spay hooks
De ‘spay hook’ wordt gebruikt om de uterushoorn te pakken tijdens de castratie van een
hond of kat.
Army Pattern Osteotoom
Periost Volkann
Periost elevatoren en botsnijdende instrumenten Mallet
elevator Lambotte Osteotoom curette curette
Periost elevatoren helpen bij het omslaan van spier, periost en
andere weefsel van bot. Om botten in te snijden zijn o.a.
osteotomen, zagen, curetten, rongeurs en trephines beschikbaar.
Rongeurs zijn pincetten met holle uiteinden en worden gebruikt
om botdeeltjes te te verwijderne. Trephines hebben een centrale
stilet om bot van de schacht te verwijderen, en worden gebruikt
voor bioptname.
Zuigtips
Overmatig bloed of ander vocht kan afgezogen worden. De
Yankauer zuigtip en poole zuigtip worden het meeste gebruikt in
lichaamsholten. Voor kleinere holten zijn kleinere zuigtips Rusking rongeur Michelle Trephine
beschikbaar.
Reiniging van instrumenten
Instrumenten moeten gereindigd, gelubriceerd
en droog weggezet worden na gebruik.
Afhankelijk van de materialen en van het
instrument kan een afwijkend protocol nodig zijn.
Practicum
Wondspreider Emasculator
Weitlaner Emasculator Hausmann
Sand Doekklem
Pincet Debakey Backhaus
Weefselklem
Wondhaak Allis
Zuigbuis
Yankauer
Wondspreider
Collins Schaar
Metzenbaum
Ovariohysterectomie Tepelcanule Zuigbuis
haak Naaldvoerder Poole
Olson-Hegar
Een chirurgische knoop is in principe 2-1-1: de eerste worp is een dubbele slag en de tweede en derde
worpen zijn een enkele slag. Door de dubbele slag loopt de eerste worp niet terug tijdens het leggen van de
tweede worp. Voor knopen waar weinig tractie op komt kan ook 1-1-1 geknoopt worden. Bij knopen waar
juist veel tractie op komt (bijv. flank van een rund) kan zelfs de dubbele slag teruglopen → 3-2-1-1 lost dit
op. Sommige monofilamenten hebben neiging tot ontknopen, zeker als een worp niet strak is
aangetrokken. In dat geval kan 2-1-1-1 geknoopt worden, waarbij de 3 e en 4e worp erg strak worden
aangetrokken.
