Hoorcollege aantekeningen Straf(proces)recht (JUR-1STRF)

Blok 3 – Aantekeningen HC – Strafrecht


Inhoudsopgave
Introductie - Week 1 – Strafrecht................................................................................................................... 2
Introductie formeel strafrecht en structuur WvSv - Kennisclip – Week 1............................................................4
De invalshoeken van het straf(proces)recht – Kennisclip – Week 1.....................................................................4

Organieke Straf(proces)recht – Week 2 – Strafrecht.......................................................................................6
Het verdachtenbegrip in strafzaken – Kennisclip – Week 2...............................................................................11

Opsporing en vervolging – Week 3 – Strafrecht............................................................................................ 11
De systematiek van de dwangmiddelen – Kennisclip – Week 3.........................................................................16
Vrijheidsbenemende dwangmiddelen – Kennisclip – Week 3............................................................................17
Werkgroep – Week 3 – Strafrecht......................................................................................................................19

Zitting en bewijs - Week 4 – Strafrecht......................................................................................................... 22

Uitspraak en rechtsmiddelen; het bewijsstelsel - Week 5 – Strafrecht...........................................................27
Bewijs – Kennisclip – Week 5.............................................................................................................................31

Bijzonder-, bestuurlijk- en verkeersstrafrecht- Week 6 – Strafrecht..............................................................34
Kennisclip – Voorvragen art. 348 Sv - Strafrecht...............................................................................................38
Kennisclip – Materiële vragen art. 350 Sv - Strafrecht......................................................................................39

Het materiële strafrecht – Week 7 – Strafrecht.............................................................................................41
Kennisclip – Voorwaarden voor strafbaarheid – Week 7...................................................................................47

Het materiële strafrecht – Week 8 – Strafrecht.............................................................................................48
Kennisclip – Opzet en culpa – Week 8................................................................................................................51
E-module – Poging, voorbereiding en vrijwillige terugtred – Week 9...............................................................53

Strafuitsluitingsgronden – Week 9 – Strafrecht.............................................................................................55
E-module Strafuitsluitingsgronden – Week 10 – Strafrecht...............................................................................59

Internationaal strafrecht; deelnemingsvormen – Week 10 – Strafrecht.........................................................62
Kennisclip: Deelnemingsvorm – Week 11 – Strafrecht......................................................................................66

Het penitentiair strafrecht – Week 11 – Straf(proces)recht...........................................................................68

Uitingsdelicten – Week 12 – Straf(proces)recht............................................................................................ 71




1

, Introductie - Week 1 – Strafrecht

Bronnen van strafrecht
Bronnen van kennis: feiten van algemene bekendheid, denk aan…
 Taalkennis/taalvaardigheid
 Topografie
 Technologie

Klassieke bronnen
 Wetten
 Rechtspraak
 Literatuur

Moderne bronnen
 De beginselen van behoorlijk strafprocesrecht
 De verdragen

Onderverdeling van het strafrecht
Publiekrechtelijk handhavingsrecht

Bestuursrecht  bestuurlijk sanctierecht (bv. bestuurlijke boete)

Strafrecht
 Formele strafrecht (strafprocesrecht)
 Materiële strafrecht  delicten
 Bijzondere strafrecht  al het strafrecht wat niet in het wetboek van Sr staat
 Penitentiair strafrecht  tenuitvoerlegging van strafrecht)

De strafwetgeving
Formeel strafrecht: Wetboek van Strafvordering (Sv)
Materieel strafrecht: Wetboek van Strafrecht (Sr)

Bijzonder straf(proces)recht
 Wet op de economische delicten
 Opiumwet
 Wet wapens en munitie
 Algemene Wet inzake Rijksbelastingen
 Militaire strafrecht (WMSr)
 Verkeersstrafrecht (WWV 1994)
 Et cetera

Penitentiair recht
 Penitentiaire beginselenwet
 Beginselenwet tbs-gestelden
 Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen


Wetboek van Strafvordering
 In werking vanaf 1926
 Veel ouderwetse woorden

2

,  Veel ‘nieuwe’ stukken wetgeving
 Zes ‘boeken’ (hoofdstukken)  in volgorde van het strafproces
Er komt een nieuw wetboek aan: ‘Modernisering Strafvordering’

Wetboek van Strafrecht
 Eerst: Nederlandse versie van de Code Pénal (frans)
 Huidige wet in werking vanaf 1886
 Bevat: leerstukken (bijv.: opzet, poging)
 En: alle delicten (misdrijven en overtredingen)
 Drie ‘boeken’

De andere bronnen
 Rechtspraak  jurisprudentie
 Literatuur

 Beginselen van behoorlijk strafprocesrecht
o Recht op een eerlijk proces
o Onschuldpresumptie
o Beginselen van subsidiariteit en proportionaliteit
o Nemo tenetur-beginsel (verbod op ‘selfincrimination’)
o Et cetera

Enkele verdragen
 Europees Verdrag ter bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM).
 Internationaal verdrag inzake de burgerlijke en politieke rechten (IVPBR).
 Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof (ICC).
 Verdrag tegen foltering en andere wrede, onmenselijke of onterende
behandelingen of straffen.
 VN-Verdrag ter bestrijding van het terrorisme.
 Europees uitleveringsverdrag.
 Kaderbesluiten van de EU.

Legaliteit
Het legaliteitsbeginselen
 Codificatieplicht
 Verbod van terugwerkende kracht
 Lex certa-beginsel  wet moet duidelijk zijn
 Verbod van analogie
 Strafprocesrecht alleen bij formele wet

Legaliteit in art. 1 Sr  “Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan
voorafgaande wettelijke strafbepaling”
 Codificatieplicht in geschreven recht
 Verbod van terugwerkende kracht
 Lex certa-beginsel / Bepaaldheidsgebod

Lex certa?
 Art. 173a Sr
Hij die opzettelijk en wederrechtelijk een stof op of in de bodem, in de lucht
of in het oppervlaktewater brengt, wordt gestraft met...

3

,  Art. 5 WVW 1994
Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg
wordt veroorzaakt...
 APV Rotterdam
Het is verboden op of aan de weg een ander uit te jouwen of met
aanstootgevende taal, gebaren, geluiden of gedragingen lastig te vallen

Verbod van analogie

“Strafvordering heeft alleen plaats op de wijze bij wet voorzien”
Bij wet: dus alleen bij wet in formele zin

Structuur strafbaar feit
Hoe heeft de wetgever nu voldaan aan het legaliteitsbeginsel?

Door in formele wetten structuur aan te brengen aan de strafbepalingen:
 Het moet gaan om een menselijke gedraging;
 Die past in een delictsomschrijving;
 Die staat in een wettelijke bepaling;
 Welke gedraging wederrechtelijk is;
 En waarvan de dader verwijtbaar is.

Introductie formeel strafrecht en structuur WvSv - Kennisclip – Week 1

Formele recht: schrijft de procedure voor waarlangs het materiële recht dient te
worden gehandhaafd.

Bronnen formeel strafrecht:
 Wetboek van Strafvordering (WvSv)
 Bijzondere wetten, bijvoorbeeld:
o Opiumwet (OW)
o Wet Wapens en Munitie (WWM)

De invalshoeken van het straf(proces)recht – Kennisclip – Week 1

Definitie van strafrecht: Strafrecht is een reeks van wettelijke regels die gaan over
welk gedrag strafwaardig wordt geacht, welke straffen worden gesteld op dit gedrag,
en volgens welke regels straf opgelegd kan worden.

Invalshoeken:
1. Nadruk op de wet en het wettelijke systeem  legisme: de wet weerspiegelt
wat er in de samenleving speelt. Geldende gedachte= geldende wet en is
democratisch gelegitimeerd (o.a. de overheid)
2. Nadruk op de individuele rechtspositie burger  Centrale gedachte=
rechtsbescherming (o.a. de advocaat)
3. Nadruk op het algemene en individuele welzijn  Centrale gedachte
 Werkt het strafrecht?
 De inzet van strafrecht kan negatieve gevolgen hebben



4