Samenvatting Deel Adolescent tot Volwassene van Leeftijdgebonden Geestelijke Gezondheidszorg

ADOLESCENT TOT VOLWASSENE


1. INLEIDING
1.1. NORMALE ONTWIKKELING VAN DE ADOLESCENTIE

Adolescentie begint met puberteit = een lichamelijk rijpingsproces o.i.v.
hormonale veranderingen
 Start = voor jongens en meisjes verschillend  grote variatie
 Ruwweg = 12j = begin adolescentie
 Puberteit omvat 2-4j van adolescentie

Eindpunt adolescentie = discussiepunt
 Juridisch = 18j
 Maar men spreekt tot 21 jaar vaak van adolescenten, daarna van
jongvolwassenen

Volgens ontwikkelingspsychologie = adolescentie = een op zich staande
levensfase waarin identiteit wordt gevormd en basis wordt gelegd voor
latere ontwikkeling

Kernprobleem in deze levensfase:
 Nieuwe ID opbouwen, terwijl hij/zij zelfbeeld voelt verbrokkelen
 Voortdurende confrontatie met normen, waarden en gedragseisen
van de mpij die zich nu anders presenteert dan voorheen
 Jongere moet zich leren losmaken van centrale hechtingsfiguren om
autonome persoonlijkheid te ontwikkelingen (= vaak ontstaan in dit
proces veel conflicten met ouders)

1.1.1. FYSIOLOGIE

Veel veranderingen
 Fysiologische en psychologische revolutie
 Primaire en secundaire geslachtskenmerken, groeispurt (snelle
toename in lengte en gewicht)
 MEISJES: Groei borsten, uitgroei vulva en clitoris, verschijnen
schaamhaar, okselbeharing, toename vetweefsel en
verandering van vetverdeling en optreden menarche
(menstruatie)
 JONGENS: Groei penis, groter worden testikels en scrotum,
verschijnen schaamhaar en baard, overige lichaamsbeharing
neemt ook toe, stem daalt, spiermassa neemt toe en er treedt
spermarche op

Bij jongens wordt puberteit meestal vastgesteld o.b.v. volumetoename
testikels
 Leeftijd varieert sterk (gemiddeld 11j)

,Bij meisjes wordt puberteit meestal vastgesteld o.b.v. ontwikkeling
borsten
 Wordt ingezet tss 9-13j gemiddeld 10j)

Meisjes starten gemiddeld een jaar sneller dan jongens met puberteit
Geldt ook voor leeftijd waarop groeispurt plaats vindt




Lichamelijke veranderingen hebben psychologische gevolgen
 Men ziet lichaam veranderen van dat van kind naar dat van een
volwassene
 Prettig, maar ook vreemd en soms overrompelend
 Uiterlijke kenmerken worden in relaties met leeftijdsgenoten
belangrijker
 Vgl en reacties leeftijdsgenoten = belangrijk
 Toenemende belangstelling voor andere sekse
 Lichamelijke veranderingen beïnvloeden zelfbeeld enorm

Vroege en late rijping
 Meisjes
 Vroege rijping = onvoordelig
 Vaak onzekerder
 Vaak meer psychopathologie
 Minder tevreden met uiterlijk
 Jongens
 Vroege rijping = in sociaal opzicht voordelig
 Veroveren betere plaats in pikorde
 Zijn populair
 Tevreden over uiterlijk
 Hebben aanzien onder leeftijdsgenoten
 Laat rijpen = nadelig
 Minder prestige onder leeftijdsgenoten
 Minder zelfvertrouwen

1.1.2. COGNITIE

Brein maakt indrukwekkende groei en herinrichting mee  meer
denkkracht en volwassen gedrag
 T.o.v. basisschool = logischer denken
 Adolescent kan zich in eigen denken losmaken van eigen ervaringen
en concrete realiteit
 Kan denken in abstracties en over hypothetische problemen (bv.
morele dilemma’s)
 In staat te denken over eigen toekomst en situatie
 Pubers kunnen steeds beter plannen, abstract denken en zich
inleven in een ander

, 1.1.3. SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING

 Denken en voelen = beter op elkaar afgestemd
 Lijkt soms niet zo  pubers kunnen heel gevoelig reageren
o Verstandige deel ‘brein’ = nog niet volgroeid + niet zo
sterk verbonden met andere delen brein
 Kan hierdoor niet zo goed weerstand bieden aan
sterke emotionele prikkels
 Door hormonale veranderingen = brein = tijdje overgevoelig voor
hun omgeving
 Steeds meer volwassen worden brein zorgt ervoor dat
zelfbeheersing toeneemt
 Jongeren leren impulsen steeds beter controleren

 Meer gericht op privacy
 Andere gezinsleden zijn minder welkom in hun slaapkamer
 Vrienden vervullen belangrijke rol  vriendschappen kunnen hier
zeer hecht zijn
 Adolescenten maken vaak deel uit van groep leeftijdsgenoten
 Meestal gevormd door overeenkomstige belangstellingen,
opvattingen, kenmerken, …
1.1.3.1. EXPERIMENTEREN

Door vele veranderingen = verlangen naar spanning, sensatie, nieuwe
ervaringen = stijgt
 Pubers = sneller verveeld

Hoe hoger ze scoren op ‘sensatiezoekersmeetlat’, des te groter de kans op
betrokken raken bij geweld, onveilige seks, …

Jongeren die sinds begin puberteit sensatiezoekers zijn = blijven dit gans
de puberteit
 Komen vaak ook meest in problemen
 Gebruiken vaker drugs, zijn vaker agressief, …
 Vaak jongeren die vroeg puberden

1.1.3.2. SEKSUELE ONTWIKKELING

Andere sekse = belangrijker
 Ado doet ervaringen op in leggen contacten, maken afspraken en
aangaan verkering
 Seksuele ervaringen komen algemeen in loop van adolescentie aan
de orde
 Gem. leeftijd eerste maal geslachtsgemeenschap = 17,3j
 Cultuur, … beïnvloedt dit
 Bijna de helft van de meisjes en alle jongens hebben rond de leeftijd
van 18j ervaring met masturbatie
 Veel jongeren experimenteren ook met leeftijdsgenoten van eigen
sekse