Hartfalen
Hartfalen
Hartfalen is een verzamelnaam voor klachten en verschijnselen die samen voorkomen bij
een hartafwijking, en in sommige gevallen door afwijkingen aan andere organen of
orgaanletsel. De medische term voor hartfalen is decompensatio cordis.
Mannen zijn meer vatbaar voor het krijgen van hartfalen, de oorzaak ligt dan vaak in
aantasting van de kransslagaders (coronair lijden). Hartfalen op oudere leeftijd kan ook
komen door langdurige hypertensie.
Definitie hartfalen
De pompfunctie van het hart is bij hartfalen verminderd. Doordat de hartspier minder goed
werk, wordt er niet genoeg bloed door het lichaam rondgepompt. De organen en de weefsels
krijgen hierdoor weinig zuurstof en voedingstoffen aangevoerd.
In het begin werk je weinig het hart maakt extra spierweefsel aan om toch voldoende bloed
rond te pompen. Dit noem je ‘compenseren’ van de verminderde pompfunctie. Op een
gegeven moment lukt dit niet meer en ontstaan er klachten van hartfalen.
Indeling van hartfalen
Hartfalen is in te delen op basis van:
- De fase: die aangedaan is: de fase van het samentrekken of de fase van de
ontspanning.
- De duur: acuut, tijdelijk, chronisch of acuut verslechterd hartfalen.
- De harthelft die aangedaan is: linkszijdig, rechtszijdig of zowel link- als rechtszijdig.
Systolische en diastolische hartfalen
Er bestaan twee vormen van hartfalen:
1. Systolische hartfalen: hartfalen in de fase van samentrekken van het hart (systole).
De hartspier doet dit niet effectief genoeg. Per hartslag wordt er dan minder bloed
rondgepompt. Dit kot het meeste voor.
2. Diastolische hartfalen: hartfalen in de fase van het ontspannen van het hart (diastole).
De hartspier kan zich niet goed ontspannen. Hierdoor vult het hart zich niet goed met
bloed. Zo is er minder bloed om rond te pompen. Dit zie je vaak bij vrouwen.
Linkszijdig versus rechtszijdig hartfalen
De rechterharthelft krijgt zuurstofarm bloed uit het lichaam en pompt dit naar de longen, waar
het wordt verzadigd met zuurstof. Uit de longen stroomt het zuurstofrijke bloed naar de
linkerharthelft. De linkerharthelft pompt het zuurstofrijke bloed dat uit de longen komt, via de
aorta, het lichaam in.
Meestal is bij hartfalen de linkerkant van het hart aangedaan. Het hart pompt weinig bloed in
het lichaam. Het bloed gaat zich ophopen voor de afwijkende linkerkant van het hart.
Hierdoor krijg je stuwing in de longen: vocht hoopt zich op rond de longen. Dit noem je
longoedeem. De klacht hiervan is kriebelhoest en kortademigheid. Vaak lijft linkszijdig
hartfalen uiteindelijk ook tot rechtszijdig hartfalen.
Bij rechtszijdig hartfalen pomp het hart aan de rechterkant onvoldoende. Hierdoor hoopt
bloed zich op voor de afwijkede rechterkant van het hart. Er ontstaat stuwing in de grote
bloedsomloop. Er hoopt zich vocht op in de buik, benen en voeten. Bepaalde organen, zoals
de lever, kunnen door stuwing worden vergroot.
, Chronisch, acuut en tijdelijk hartfalen
Chronische hartfalen is de meest voorkomende vorm van hartfalen. De klachten komen
geleidelijk en kunnen tijdelijk verbeteren, gelijk blijven of snel verslechteren. Chronische
hartfalen is een zogenoemde progressieve aandoening, wat betekent dat de ziekte chronisch
is en toeneemt in ernst. Het is niet te genezen.
Acute hartfalen is in korte tijd ontstaan: enkele uren tot dagen. Acuut hartfalen kan een acute
verergering zijn van chronische hartfalen, of een eerste teken van hartfalen zijn. Een
specifieke klacht, namelijk acuut longoedeem, staat vaak op de voorgrond. Het is
levensbedreigend!
Tijdelijke hartfalen hierbij is nog geen onherstelbare schade aan het hart. De oorzaak is te
behandelen. Je kan denken aan hartklepafwijking, een ritmestoornis of een hartinfarct. Als
de oorzaak succesvol is behandeld, kan het hartfalen verminderen of verdwijnen.
Acuut verslechterend hartfalen
Chronische hartfalen kunnen acuut verslechteren. Dit kan leiden tot de volgende klachten:
- Gewichtstoename (door het vasthouden van vocht).
- Een toenemende vermoeidheid zonder duidelijke reden.
- Toenemende kortademigheid.
- Onrust en/of verwardheid (vanwege onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen,
een te laag zoutgehalte in het bloed of ontregelde bloedsuikers).
- ‘s Nachts vaker plassen dan voorheen.
- Het geleidelijk ontstaan van benauwdheid in de nacht.
- Buikpijn, een vol gevoel, hartkloppingen.
Er zijn veel oorzaken van acuut verslechterend hartfalen, zoals:
- Een hartinfarct, hartritmestoornis, een ziekte van de hartspier.
- Griep of een infectie.
- Slechte therapietrouw.
- Overmatig gebruik van alcohol.
- Terugval van een bijkomende aandoening (zoals een longziekte).
- Extreme warmte (het hart moet dan harder werken).
- Bloedarmoede.
- Bijwerking van medicijnen.
Acuut longoedeem
Door een acuut optredende slechte werking van de linkerhelft van het hart, hopen grote
hoeveelheden vocht zich op in de longen.
De acute klachten van longoedeem zijn:
- Acute kortademigheid in rust.
- Moeite met ademen: een reutelende, piepende ademhaling, sneller ademen en het
wijd opensperren van de neusgaten.
- Hoesten met schuimend slijm, soms vermengd met bloed (roze slijm).
- Het gevoel te stikken of te verdrinken: de zorgvrager snakt naar lucht, er is angst en
onrust.
- Pijn op de borst.
- Overmatig zweten.
- Een bleke, grauwe, grijze huid.
- Blauwe lippen en nagels als gevolg van minder zuurstof in het bloed (cyanose)
- Een snelle, onregelmatige hartslag en hartkloppingen.
Hartfalen
Hartfalen is een verzamelnaam voor klachten en verschijnselen die samen voorkomen bij
een hartafwijking, en in sommige gevallen door afwijkingen aan andere organen of
orgaanletsel. De medische term voor hartfalen is decompensatio cordis.
Mannen zijn meer vatbaar voor het krijgen van hartfalen, de oorzaak ligt dan vaak in
aantasting van de kransslagaders (coronair lijden). Hartfalen op oudere leeftijd kan ook
komen door langdurige hypertensie.
Definitie hartfalen
De pompfunctie van het hart is bij hartfalen verminderd. Doordat de hartspier minder goed
werk, wordt er niet genoeg bloed door het lichaam rondgepompt. De organen en de weefsels
krijgen hierdoor weinig zuurstof en voedingstoffen aangevoerd.
In het begin werk je weinig het hart maakt extra spierweefsel aan om toch voldoende bloed
rond te pompen. Dit noem je ‘compenseren’ van de verminderde pompfunctie. Op een
gegeven moment lukt dit niet meer en ontstaan er klachten van hartfalen.
Indeling van hartfalen
Hartfalen is in te delen op basis van:
- De fase: die aangedaan is: de fase van het samentrekken of de fase van de
ontspanning.
- De duur: acuut, tijdelijk, chronisch of acuut verslechterd hartfalen.
- De harthelft die aangedaan is: linkszijdig, rechtszijdig of zowel link- als rechtszijdig.
Systolische en diastolische hartfalen
Er bestaan twee vormen van hartfalen:
1. Systolische hartfalen: hartfalen in de fase van samentrekken van het hart (systole).
De hartspier doet dit niet effectief genoeg. Per hartslag wordt er dan minder bloed
rondgepompt. Dit kot het meeste voor.
2. Diastolische hartfalen: hartfalen in de fase van het ontspannen van het hart (diastole).
De hartspier kan zich niet goed ontspannen. Hierdoor vult het hart zich niet goed met
bloed. Zo is er minder bloed om rond te pompen. Dit zie je vaak bij vrouwen.
Linkszijdig versus rechtszijdig hartfalen
De rechterharthelft krijgt zuurstofarm bloed uit het lichaam en pompt dit naar de longen, waar
het wordt verzadigd met zuurstof. Uit de longen stroomt het zuurstofrijke bloed naar de
linkerharthelft. De linkerharthelft pompt het zuurstofrijke bloed dat uit de longen komt, via de
aorta, het lichaam in.
Meestal is bij hartfalen de linkerkant van het hart aangedaan. Het hart pompt weinig bloed in
het lichaam. Het bloed gaat zich ophopen voor de afwijkende linkerkant van het hart.
Hierdoor krijg je stuwing in de longen: vocht hoopt zich op rond de longen. Dit noem je
longoedeem. De klacht hiervan is kriebelhoest en kortademigheid. Vaak lijft linkszijdig
hartfalen uiteindelijk ook tot rechtszijdig hartfalen.
Bij rechtszijdig hartfalen pomp het hart aan de rechterkant onvoldoende. Hierdoor hoopt
bloed zich op voor de afwijkede rechterkant van het hart. Er ontstaat stuwing in de grote
bloedsomloop. Er hoopt zich vocht op in de buik, benen en voeten. Bepaalde organen, zoals
de lever, kunnen door stuwing worden vergroot.
, Chronisch, acuut en tijdelijk hartfalen
Chronische hartfalen is de meest voorkomende vorm van hartfalen. De klachten komen
geleidelijk en kunnen tijdelijk verbeteren, gelijk blijven of snel verslechteren. Chronische
hartfalen is een zogenoemde progressieve aandoening, wat betekent dat de ziekte chronisch
is en toeneemt in ernst. Het is niet te genezen.
Acute hartfalen is in korte tijd ontstaan: enkele uren tot dagen. Acuut hartfalen kan een acute
verergering zijn van chronische hartfalen, of een eerste teken van hartfalen zijn. Een
specifieke klacht, namelijk acuut longoedeem, staat vaak op de voorgrond. Het is
levensbedreigend!
Tijdelijke hartfalen hierbij is nog geen onherstelbare schade aan het hart. De oorzaak is te
behandelen. Je kan denken aan hartklepafwijking, een ritmestoornis of een hartinfarct. Als
de oorzaak succesvol is behandeld, kan het hartfalen verminderen of verdwijnen.
Acuut verslechterend hartfalen
Chronische hartfalen kunnen acuut verslechteren. Dit kan leiden tot de volgende klachten:
- Gewichtstoename (door het vasthouden van vocht).
- Een toenemende vermoeidheid zonder duidelijke reden.
- Toenemende kortademigheid.
- Onrust en/of verwardheid (vanwege onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen,
een te laag zoutgehalte in het bloed of ontregelde bloedsuikers).
- ‘s Nachts vaker plassen dan voorheen.
- Het geleidelijk ontstaan van benauwdheid in de nacht.
- Buikpijn, een vol gevoel, hartkloppingen.
Er zijn veel oorzaken van acuut verslechterend hartfalen, zoals:
- Een hartinfarct, hartritmestoornis, een ziekte van de hartspier.
- Griep of een infectie.
- Slechte therapietrouw.
- Overmatig gebruik van alcohol.
- Terugval van een bijkomende aandoening (zoals een longziekte).
- Extreme warmte (het hart moet dan harder werken).
- Bloedarmoede.
- Bijwerking van medicijnen.
Acuut longoedeem
Door een acuut optredende slechte werking van de linkerhelft van het hart, hopen grote
hoeveelheden vocht zich op in de longen.
De acute klachten van longoedeem zijn:
- Acute kortademigheid in rust.
- Moeite met ademen: een reutelende, piepende ademhaling, sneller ademen en het
wijd opensperren van de neusgaten.
- Hoesten met schuimend slijm, soms vermengd met bloed (roze slijm).
- Het gevoel te stikken of te verdrinken: de zorgvrager snakt naar lucht, er is angst en
onrust.
- Pijn op de borst.
- Overmatig zweten.
- Een bleke, grauwe, grijze huid.
- Blauwe lippen en nagels als gevolg van minder zuurstof in het bloed (cyanose)
- Een snelle, onregelmatige hartslag en hartkloppingen.
