Probleem 2
Hoe ontstaan geschillen en welke factoren dragen eraan bij dat een persoonlijk probleem
een juridisch geschil wordt? (theoretisch en dan emprisich)
The Emergence and Transformation of Disputes
Geschillen zijn sociale constructies. Conflicten zijn wat mensen ervan maken. Rechtssociologen
vinden het belangrijk om te kijken naar wat er tussen partijen gebeurd is voordat zij bij de rechtbank
verschijnen maar ook nadat een rechter uitspraak heeft gedaan. De auteurs hebben een systeem
ontwikkeld om de verschillende ontwikkelingsstadia en de overgangen daartussen te kunnen
begrijpen.
Geen probleem
Het begint met een situatie waarin er geen probleem bestaat (bijv. het was normaal dat mannen op
de werkplek de sfeer bepaalden en dat vrouwen een ondergeschikte rol vervulden).
Naming
Dit is de eerste stap op weg naar een conflict waar iemand tegen de ander zegt dat ze zijn gedrag niet
oké vindt. Een bepaald soort gedrag wordt dus als een probleem benoemd. Dit kan een concrete
aanleiding hebben maar er kan ook sprake zijn van een nieuwe definitie van een oude situatie.
Blaming
Een mogelijke volgende stap is het aanwijzen van een ander als verantwoordelijke. Mensen gaan een
ander individu of sociale entiteit als schuldige aanwijzen. De benadeelde moet zich benadeeld voelen
en gevolgen dat er iets gedaan zou kunnen worden in reactie op de schade.
De processen van naming en blaming kunnen zich in het hoofd afspelen maar ook besproken
worden. In dat laatste geval zijn het sociale processen: er ontstaat een gedeelde definitie van de
situatie. Als men het proces individueel doorloopt is er nog steeds sprake van een sociaal
component. Wat mensen een probleem noemen en hoe ze aankijken tegen de verantwoordelijkheid
daarvoor, wordt zeer sterk beïnvloed door de algemene maatschappelijke opvattingen daarover,
maar ook door de groep waarvan zij deel uitmaken. Naast de sociale opvattingen zijn ook de rechtens
geldende oordelen van belang voor de vraag of mensen iets problematisch noemen.
Claiming
De derde transformatie vindt plaats wanneer iemand met een klacht wordt geuit aan de persoon of
entiteit die verantwoordelijk wordt geacht en vraagt om een oplossing. Je communiceert dus met de
verantwoordelijke en eist/claimt iets van diegene. Vaak vindt men het lastig om ergens excuses,
herstel, zekerheid voor de toekomst of schadevergoeding te vragen of te eisen. Een ‘claim’ gaat over
in een geschil wanneer zij geheel of gedeeltelijk wordt afgewezen. Zodra er bijvoorbeeld een klacht
wordt ingediend is er aan alle voorwaarden voldoen en is er sprake van een conflict.
Bij de fasen naming, blaming en claiming kan er ook sprake zijn van collectivisering. Dan is het
onderscheid tussen private problems en public issues van belang. Zolang er geen collectivisering
optreedt, blijven geschillen zich bewegen op het microniveau: de geschillen spelen zich dan af tussen
private partijen. Deze geschillen kunnen gejuridiseerd worden.
De begrippen naming, blaming en claiming dienen een analytisch doel: ze stellen ons in staat om de
ontwikkeling van een conflict onder woorden te brengen. Het is belangrijk om het dynamische
karakter van het geschil als proces voor ogen te houden.
, In de rechtssociologische literatuur wordt er gesproken over de conflictpiramide: er zijn in
verhouding veel grote problemen waarin tegen weinig geschillen voor een juridisch forum
terechtkomen. Hoe de piramide eruitziet hangt af van de aard van het probleem.
Het begrippenschema levert een rechtssociologisch inzicht op: niet alle problemen zullen in
conflicten uitmonden en niet alle conflicten zullen tot een besluit van de wetgever of de rechter
leiden.
Conflicten zijn subjectief, onstabiel, reactief, ingewikkeld en onvolledig. Ze zijn subjectief in de zin
van dat transformaties niet verzegeld hoeven te gaan van enig waarneembaar gedrag. Aangezien
transformaties niets meer kunnen zijn dan veranderingen in gevoelens en gevoelens kunnen
veranderen, is het proces onstabiel.
De partijen in een conflict zijn de centrale actoren en objecten. Hun gedrag zal een functie zijn van
persoonlijkheid als interactie met eerdere ervaring en de huidige druk. Ook de relatie tussen de
partijen heeft betekenis voor transformaties: de sfeer van het sociale leven die van invloed kan zijn,
hun relatieve status en hoe ze eerdere geschillen hebben gevoerd.
De transformatie-effecten van geschilleninstellingen zijn geanalyseerd. Rechtbanken kunnen de
inhoud van geschillen veranderen omdat de materiële normen die zij toepassen verschillen van
regels van gewoonte of gewone moraal, en hun unieke procedurele normen kunnen kwesties
beperken en bewijs.
M. ter Voert, Hoe ontstaan en verlopen geschillen?
Mensen hebben dagelijks te maken met situaties waarbij rechtsregels aan de orde zijn. In de meeste
gevallen levert dat geen problemen op. Sommige situaties zijn probleemgeladen: er doet zich een
incident voor dat vrijwel vanzelf wordt opgelost. Dit kan echter ook escaleren tot een probleem- of
conflictsituatie. Dit hang af van hoe de betrokkenen de situatie interpreteren en hoe ze reageren.
Verloop probleem:
- Ten eerste moet iemand een bepaalde gebeurtenis als schadelijk ervaren (naming).
- Ten tweede kan die persoon de schadelijke ervaring toeschrijven aan de fout van een ander
(blaming).
- Ten slotte kan die persoon de instelling of persoon die hij of zij verantwoordelijk stelt voor de
schade, om herstel of compensatie vragen (claiming). Een dergelijke eis verandert in een
conflict als de ander de eis deels of geheel verwerpt.
Let op: De verschillende stadia kunnen zich voordoen, maar het hoeft niet. In sommige situaties
worden alle drie stadia doorlopen, in andere situaties niet. Dus, het is eenvoudig om in onderzoek
vast te stellen wanneer iets wel of geen (juridisch) probleem is. Het hangt van de beoordeling en het
gedrag van betrokkenen af of iets als een probleem of conflict wordt ervaren.
De kans op problemen:
kan veranderen door culturele en maatschappelijke ontwikkelingen. Zo kan een economisch
recessie leiden tot meer arbeids- en financiële problemen.
Ook structurele veranderingen in het rechtsbestel kunnen voor toe- of afname van
problemen leiden. Enerzijds kunnen (veranderingen in) wet- en regelgeving voorkomen dat
er problemen ontstaan; ze kunnen een preventief effect hebben. Anderzijds kan een
toegenomen juridisering en regulering er toe leiden dat meer wetten en regels zijn die
overtreden kunnen worden en dat relaties in toenemende mate in juridische termen worden
gedefinieerd.
Hoe ontstaan geschillen en welke factoren dragen eraan bij dat een persoonlijk probleem
een juridisch geschil wordt? (theoretisch en dan emprisich)
The Emergence and Transformation of Disputes
Geschillen zijn sociale constructies. Conflicten zijn wat mensen ervan maken. Rechtssociologen
vinden het belangrijk om te kijken naar wat er tussen partijen gebeurd is voordat zij bij de rechtbank
verschijnen maar ook nadat een rechter uitspraak heeft gedaan. De auteurs hebben een systeem
ontwikkeld om de verschillende ontwikkelingsstadia en de overgangen daartussen te kunnen
begrijpen.
Geen probleem
Het begint met een situatie waarin er geen probleem bestaat (bijv. het was normaal dat mannen op
de werkplek de sfeer bepaalden en dat vrouwen een ondergeschikte rol vervulden).
Naming
Dit is de eerste stap op weg naar een conflict waar iemand tegen de ander zegt dat ze zijn gedrag niet
oké vindt. Een bepaald soort gedrag wordt dus als een probleem benoemd. Dit kan een concrete
aanleiding hebben maar er kan ook sprake zijn van een nieuwe definitie van een oude situatie.
Blaming
Een mogelijke volgende stap is het aanwijzen van een ander als verantwoordelijke. Mensen gaan een
ander individu of sociale entiteit als schuldige aanwijzen. De benadeelde moet zich benadeeld voelen
en gevolgen dat er iets gedaan zou kunnen worden in reactie op de schade.
De processen van naming en blaming kunnen zich in het hoofd afspelen maar ook besproken
worden. In dat laatste geval zijn het sociale processen: er ontstaat een gedeelde definitie van de
situatie. Als men het proces individueel doorloopt is er nog steeds sprake van een sociaal
component. Wat mensen een probleem noemen en hoe ze aankijken tegen de verantwoordelijkheid
daarvoor, wordt zeer sterk beïnvloed door de algemene maatschappelijke opvattingen daarover,
maar ook door de groep waarvan zij deel uitmaken. Naast de sociale opvattingen zijn ook de rechtens
geldende oordelen van belang voor de vraag of mensen iets problematisch noemen.
Claiming
De derde transformatie vindt plaats wanneer iemand met een klacht wordt geuit aan de persoon of
entiteit die verantwoordelijk wordt geacht en vraagt om een oplossing. Je communiceert dus met de
verantwoordelijke en eist/claimt iets van diegene. Vaak vindt men het lastig om ergens excuses,
herstel, zekerheid voor de toekomst of schadevergoeding te vragen of te eisen. Een ‘claim’ gaat over
in een geschil wanneer zij geheel of gedeeltelijk wordt afgewezen. Zodra er bijvoorbeeld een klacht
wordt ingediend is er aan alle voorwaarden voldoen en is er sprake van een conflict.
Bij de fasen naming, blaming en claiming kan er ook sprake zijn van collectivisering. Dan is het
onderscheid tussen private problems en public issues van belang. Zolang er geen collectivisering
optreedt, blijven geschillen zich bewegen op het microniveau: de geschillen spelen zich dan af tussen
private partijen. Deze geschillen kunnen gejuridiseerd worden.
De begrippen naming, blaming en claiming dienen een analytisch doel: ze stellen ons in staat om de
ontwikkeling van een conflict onder woorden te brengen. Het is belangrijk om het dynamische
karakter van het geschil als proces voor ogen te houden.
, In de rechtssociologische literatuur wordt er gesproken over de conflictpiramide: er zijn in
verhouding veel grote problemen waarin tegen weinig geschillen voor een juridisch forum
terechtkomen. Hoe de piramide eruitziet hangt af van de aard van het probleem.
Het begrippenschema levert een rechtssociologisch inzicht op: niet alle problemen zullen in
conflicten uitmonden en niet alle conflicten zullen tot een besluit van de wetgever of de rechter
leiden.
Conflicten zijn subjectief, onstabiel, reactief, ingewikkeld en onvolledig. Ze zijn subjectief in de zin
van dat transformaties niet verzegeld hoeven te gaan van enig waarneembaar gedrag. Aangezien
transformaties niets meer kunnen zijn dan veranderingen in gevoelens en gevoelens kunnen
veranderen, is het proces onstabiel.
De partijen in een conflict zijn de centrale actoren en objecten. Hun gedrag zal een functie zijn van
persoonlijkheid als interactie met eerdere ervaring en de huidige druk. Ook de relatie tussen de
partijen heeft betekenis voor transformaties: de sfeer van het sociale leven die van invloed kan zijn,
hun relatieve status en hoe ze eerdere geschillen hebben gevoerd.
De transformatie-effecten van geschilleninstellingen zijn geanalyseerd. Rechtbanken kunnen de
inhoud van geschillen veranderen omdat de materiële normen die zij toepassen verschillen van
regels van gewoonte of gewone moraal, en hun unieke procedurele normen kunnen kwesties
beperken en bewijs.
M. ter Voert, Hoe ontstaan en verlopen geschillen?
Mensen hebben dagelijks te maken met situaties waarbij rechtsregels aan de orde zijn. In de meeste
gevallen levert dat geen problemen op. Sommige situaties zijn probleemgeladen: er doet zich een
incident voor dat vrijwel vanzelf wordt opgelost. Dit kan echter ook escaleren tot een probleem- of
conflictsituatie. Dit hang af van hoe de betrokkenen de situatie interpreteren en hoe ze reageren.
Verloop probleem:
- Ten eerste moet iemand een bepaalde gebeurtenis als schadelijk ervaren (naming).
- Ten tweede kan die persoon de schadelijke ervaring toeschrijven aan de fout van een ander
(blaming).
- Ten slotte kan die persoon de instelling of persoon die hij of zij verantwoordelijk stelt voor de
schade, om herstel of compensatie vragen (claiming). Een dergelijke eis verandert in een
conflict als de ander de eis deels of geheel verwerpt.
Let op: De verschillende stadia kunnen zich voordoen, maar het hoeft niet. In sommige situaties
worden alle drie stadia doorlopen, in andere situaties niet. Dus, het is eenvoudig om in onderzoek
vast te stellen wanneer iets wel of geen (juridisch) probleem is. Het hangt van de beoordeling en het
gedrag van betrokkenen af of iets als een probleem of conflict wordt ervaren.
De kans op problemen:
kan veranderen door culturele en maatschappelijke ontwikkelingen. Zo kan een economisch
recessie leiden tot meer arbeids- en financiële problemen.
Ook structurele veranderingen in het rechtsbestel kunnen voor toe- of afname van
problemen leiden. Enerzijds kunnen (veranderingen in) wet- en regelgeving voorkomen dat
er problemen ontstaan; ze kunnen een preventief effect hebben. Anderzijds kan een
toegenomen juridisering en regulering er toe leiden dat meer wetten en regels zijn die
overtreden kunnen worden en dat relaties in toenemende mate in juridische termen worden
gedefinieerd.
