Samenvatting Nederlands 3 Ann Debo

Nederlands 3
Hoofdstuk 5: visie op taal en taalonderwijs

1. Documenten
2. Taal ?
2.1Taal en taalgebruik

Vier vaardigheden  luisteren, spreken, lezen en schrijven + taalbeschouwing
Vier leerplannen: luisteren en spreken, lezen, schrijven en taalbeschouwing



Auditief  Spreken/luisteren
(mondeling)  Productief/receptief
 Aangeboren taalvermogen/spontaan verworven en op school
verder ontwikkeld.

Visueel  Schrijven/lezen
(schriftelijk)  Productief/receptief
 Aangeleerd, meestal op school


Onze hersenen slagen er wonderwel in om steeds nieuwe verbindingen te maken tussen klanken,
klankcombinaties en visuele tekens.

2.2Het taalvermogen


Kinderen kunnen ingewikkelde situaties en zinnen produceren die ze voordien nooit hoorden. Dit komt
dankzij de communicatieve en de taalkundige competenties



Communicatieve competentie

Gepaste communicatievormen kiezen in een concrete situatie, volgens de gangbare regels en conventies

De kennis van een aangepaste taalvorm in concrete taalvorm in concrete situaties, beïnvloed door milieu
en taalaanbod.

 Kinderen leren nieuwe situaties aanpakken met hun taal en beheersen die.
 Ik begrijp en breng een boodschap over in een betekenisvolle situatie.



Taalkundige competenties

Een combinatie van een aanleg om een taal te leren (vermogen) en het contact met het talige milieu.

,De gebruiker heeft een intuïtieve kennis van een aantal regels.

 Aan de slag met fouten: zicht op denksysteem
 Taalsystematiek: regelsysteem op een bewust niveau te brengen om taalproblemen op te lossen.



Deze linguïstische competentie bestaat uit:

Grammatica Lexicon
- Fonetiek - Woordenlijst
- Fonologie
- Syntaxis
- Semantiek

2.3Taalverwerving


Kinderen verwerven hun taal vanuit hun talige vermogen, in interactie met de omgeving.


Woorden verstaan
Net voor 1 jaar Woorden produceren

Woorden leren
18 maand Twee-woorden-zinnen produceren
ingewikkelder grammaticale zinnen begrijpen

Explosie van taalvermogen
2,5 jaar Steeds langer en grammaticaal complexer


Grammaticaal zeer onderlegd, zeker in
3 jaar verhouding tot zaken die eenvoudiger lijken


2.4Taalfuncties


De belangrijkste reden om taal te gebruiken is communiceren.

Naast deze drie centrale functies heb je: emotionele, directieve, referentiële, meta-communicatieve en
esthetische functies.

, - Communicatieproces = dynamisch gebeuren
- Je leert op alle niveaus begrijpen en gebruiken.
- Alle factoren beïnvloeden mekaar en zijn steeds
verbonden. Vandaar dat we er best in ons
taalonderwijs veel aandacht aan besteden.
- Voor kinderen is afstand in communicatie een
probleem:
o Afstand tussen spreker/schrijver en
onderwerp
o Afstand tussen luisteraar/lezer en
onderwerp

Afstand (relationeel) tussen zender en ontvanger.

Er is geen afstand bij een kind tussen beleving en = conceptualiserende functie
woord. De expressie kan rijker worden als de beleving Taal is:
diepgaander is. 1) Een symboolsysteem (je leert denken in taal
Ervarings- en belevingstaal zijn expressietaal. Het gaat en denken in handelen)
om een harmonie van talige en niet-talige 2) Ordeningssysteem (beheersen van de wereld
componenten die het duidelijkst is in mondeling in een voortschrijdende abstractie)
taalgebruik.
Het gaat om
- Thuistaal (tussentaal of dialect) Begrip: we zetten de werkelijkheid om in woorden en
krijgen er zo grip op.
- Aarzelende, zoekende taal (persoonlijk
gebruikt)


Aandacht hebben voor het trage groeiproces naar de
cultuurtaal. Hierbij mag de expressie niet tekort gedaan
worden.
Bv. Emoties uiten in poëzie en rollenspellen.



2.5Taalbeschouwing


Taalbeschouwing is een overkoepelende term waaronder elke activiteit valt waarbij gereflecteerd wordt
op aspecten van taalgebruik.

Taalsystematiek valt onder de weg die je neemt om je boodschap over te brengen.

Hoe zit taal in elkaar?

, 3. Visie op onderwijs van het Nederlands


Traditionele visie: lezen, schrijven, luisteren, spreken en taalbeschouwing

Thematische aanpak vertrekt vanuit een thema bij de leefwereld van kinderen en koppelt daar
verschillende functionele taalactiviteiten aan

Communicatief taalonderwijs zet in op het vergroten van de communicatieve vaardigheden van
leerlingen.

- Communicatieve situaties
- Klemtoon op goed overbrengen van een boodschap

Strategisch taalonderwijs zet in op lees- schrijf- en woordbetekenisstrategieën om zo efficiënt mogelijk
te communiceren.

Taakgericht taalonderwijs: focust op communicatieve taaltaken: situaties uit het dagelijkse leven zoals
het invullen van een formulier, het voeren van een gesprek, het schrijven van een briefje.

Interactief taalonderwijs stelt net zoals heel wat van de voorgaande visies op taalonderwijs het belang
van communicatie voorop. Bouwt verder op de manier waarop kinderen taal verwerven: op een
natuurlijke manier, in interactie met anderen



3.1Kinderen
Zill De harmonische ontwikkeling van elke leerling staat voorop
Hoofd, hart en handen. Er wordt geïnvesteerd om leerlingen zelfredzaam en gelukkig te laten
functioneren in de hen omringende wereld. De leraar is hierbij als gids.

3.2Aanleg en ontwikkeling


Taalvaardigheid wordt gestimuleerd door wat kinderen doen, ervaren en spelen. Heeft invloed op de
omgang met gevoelens. Via taal leren kinderen benoemen, ordenen, structureren.

We leren ze zo veel mogelijk een correcte standaardtaal aan, met respect voor de eigenheid van elk kind.



Kinderen en leren
Het is van belang na te denken voer een krachtige, stimulerende leeromgeving.

Zill: een pleidooi om ruimte te laten voor het spontaan leen, het leren van elkaar, met de leerkracht als
gids.


Kinderen met verschillende taalontwikkeling
Zorgverbreding en aandacht voor de zwakken; taalbedreigde kinderen verdienen onze voortdurende
aandacht.