Samenvatting Strafrecht
HBO-Rechten Jaar 1
Aan de informatie in deze samenvatting kan geen rechten worden ontleend
1
,Inhoudsopgave
1. INLEIDING................................................................................................................................................... 3
2. OPZET EN SCHULD ALS BESTANDDEEL......................................................................................................... 3
3. RECHTVAARDIGINGSGRONDEN EN SCHULDUITSLUITINGSGRONDEN .......................................................... 4
4. POGING EN DEELNEMING ........................................................................................................................... 6
5. OPSPORING EN VERVOLGING ..................................................................................................................... 7
6. BERECHTIGING ......................................................................................................................................... 10
7. ARRESTEN ................................................................................................................................................ 12
2
, 1. INLEIDING
Het strafrecht houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit gebben
gepleegd. Het straffen gebeurt door de overheid: de staat heeft het monopolie op straffen. Als een
burger een strafbaar feit pleegt, moet hij verantwoording afleggen aan de overheid, die hem namens
de samenleving straf kan opleggen. De verhouding tussen de staat en burger wordt door een groot
deel beheerst door het bestuursrecht. Dit rechtsgebied regelt de wijze waarop het openbaar bestuur
moet functioneren bij het nemen van beslissingen die de burger direct of indirect raken.
In civielrechtelijke zin kan de burger die een civielrechtelijk geschil heeft met een andere burger, de
kwestie voorleggen aan een onafhankelijke rechter die een bindende beslissing neemt, door een
advocaat een dagvaarding te laten sturen. In strafrechtelijke zin is dit anders geregeld. Burgers
kunnen elkaar niet dagvaarden voor gepleegde strafbare feiten. De enige die een verdachte van een
strafbaar feit voor de rechter kan brengen is een officier van justitie. Hij is een vertegenwoordiger
van het staatsorgaan dat belast is met de vervolging van verdachten (het Openbaar Ministerie). Hij
kan een verdachte dagvaarden, waardoor deze voor zijn daden verantwoording moet afleggen.
Het opleggen straffen dient voornamelijk twee doelen: vergelding en preventie. Het
vergeldingsproces kan zorgen voor een morele genoegdoening: een boete, leedtoevoeging. Bij
preventie zou het opleggen van straf er zo toe moeten leiden dat minder mensen strafbare feiten
plegen.
2. OPZET EN SCHULD ALS BESTANDDEEL
Voorwaarden voor strafbaarheid:
1. Menselijke gedraging: de gedraging moet verricht zijn door een mens
2. Wettelijke delictsomschrijving: gedraging is strafbaar als zij in de wet terug te vinden zijn.
3. Wederrechtelijkheid: is het gedrag in strijd met het recht?
4. Schuld: verwijtbaarheid; er wordt vanuit gegaan dat verwijtbaarheid aanwezig is, tenzij er
schulduitsluitingsgronden aanwezig zijn.
De onderdelen van de delictsomschrijving zijn de bestanddelen. Bestanddelen vindt men in de
wettekst, terwijl elementen de niet in de wet opgenomen voorwaarden voor strafbaarheid zijn:
wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid.
Misdrijven: altijd opzet of schuld in delictsomschrijving
Opzet = dolus à doleuze delicten
Opzet: willens en wetens handelen; opzet heeft betrekking op alle bestanddelen die na het woord
“opzettelijk” volgen.
Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn: de dader heeft een bepaald doel voor ogen, maar daarvoor
zal hij met zekerheid een strafbaar feit plegen wat niet zijn primaire doel was geweest.
Opzet met mogelijkheidsbewustzijn, voorwaardelijk opzet: indien de verdachte bewust de
aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat het gevolg zal intreden arrest aanmerkelijke kans:
Verdachte brengt op Schiphol een koffer binnen die in dubbele deksels en bodems 4,8 kg heroïne
bevat. De verdachte verklaart dat hij twee koffers heeft aangenomen van een man die hem twee
nieuwe koffers te leen aanbood. In de koffer zaten al enige kledingstukken, waar hij zelf enkele
eigendommen aan heeft toegevoegd. De vraag was of onder de gegeven omstandigheden aan
3
HBO-Rechten Jaar 1
Aan de informatie in deze samenvatting kan geen rechten worden ontleend
1
,Inhoudsopgave
1. INLEIDING................................................................................................................................................... 3
2. OPZET EN SCHULD ALS BESTANDDEEL......................................................................................................... 3
3. RECHTVAARDIGINGSGRONDEN EN SCHULDUITSLUITINGSGRONDEN .......................................................... 4
4. POGING EN DEELNEMING ........................................................................................................................... 6
5. OPSPORING EN VERVOLGING ..................................................................................................................... 7
6. BERECHTIGING ......................................................................................................................................... 10
7. ARRESTEN ................................................................................................................................................ 12
2
, 1. INLEIDING
Het strafrecht houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit gebben
gepleegd. Het straffen gebeurt door de overheid: de staat heeft het monopolie op straffen. Als een
burger een strafbaar feit pleegt, moet hij verantwoording afleggen aan de overheid, die hem namens
de samenleving straf kan opleggen. De verhouding tussen de staat en burger wordt door een groot
deel beheerst door het bestuursrecht. Dit rechtsgebied regelt de wijze waarop het openbaar bestuur
moet functioneren bij het nemen van beslissingen die de burger direct of indirect raken.
In civielrechtelijke zin kan de burger die een civielrechtelijk geschil heeft met een andere burger, de
kwestie voorleggen aan een onafhankelijke rechter die een bindende beslissing neemt, door een
advocaat een dagvaarding te laten sturen. In strafrechtelijke zin is dit anders geregeld. Burgers
kunnen elkaar niet dagvaarden voor gepleegde strafbare feiten. De enige die een verdachte van een
strafbaar feit voor de rechter kan brengen is een officier van justitie. Hij is een vertegenwoordiger
van het staatsorgaan dat belast is met de vervolging van verdachten (het Openbaar Ministerie). Hij
kan een verdachte dagvaarden, waardoor deze voor zijn daden verantwoording moet afleggen.
Het opleggen straffen dient voornamelijk twee doelen: vergelding en preventie. Het
vergeldingsproces kan zorgen voor een morele genoegdoening: een boete, leedtoevoeging. Bij
preventie zou het opleggen van straf er zo toe moeten leiden dat minder mensen strafbare feiten
plegen.
2. OPZET EN SCHULD ALS BESTANDDEEL
Voorwaarden voor strafbaarheid:
1. Menselijke gedraging: de gedraging moet verricht zijn door een mens
2. Wettelijke delictsomschrijving: gedraging is strafbaar als zij in de wet terug te vinden zijn.
3. Wederrechtelijkheid: is het gedrag in strijd met het recht?
4. Schuld: verwijtbaarheid; er wordt vanuit gegaan dat verwijtbaarheid aanwezig is, tenzij er
schulduitsluitingsgronden aanwezig zijn.
De onderdelen van de delictsomschrijving zijn de bestanddelen. Bestanddelen vindt men in de
wettekst, terwijl elementen de niet in de wet opgenomen voorwaarden voor strafbaarheid zijn:
wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid.
Misdrijven: altijd opzet of schuld in delictsomschrijving
Opzet = dolus à doleuze delicten
Opzet: willens en wetens handelen; opzet heeft betrekking op alle bestanddelen die na het woord
“opzettelijk” volgen.
Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn: de dader heeft een bepaald doel voor ogen, maar daarvoor
zal hij met zekerheid een strafbaar feit plegen wat niet zijn primaire doel was geweest.
Opzet met mogelijkheidsbewustzijn, voorwaardelijk opzet: indien de verdachte bewust de
aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat het gevolg zal intreden arrest aanmerkelijke kans:
Verdachte brengt op Schiphol een koffer binnen die in dubbele deksels en bodems 4,8 kg heroïne
bevat. De verdachte verklaart dat hij twee koffers heeft aangenomen van een man die hem twee
nieuwe koffers te leen aanbood. In de koffer zaten al enige kledingstukken, waar hij zelf enkele
eigendommen aan heeft toegevoegd. De vraag was of onder de gegeven omstandigheden aan
3
