Samenvatting jaar 1 blok 1
Leerdoelen:
• Aangeven hoe het transport van water in de bodem en plant beïnvloed wordt door
abiotische factoren.
– De hydrologische kringloop
– Beïnvloeding van bodemeigenschappen op waterbeschikbaarheid
– Het proces en de regulatie van worteldruk
• Voor de verschillende nutriënten (N, P, K) aan de hand van de kringlopen (alleen N,
P), bodemprocessen en de eigenschappen van de bodem, een uitspraak doen over
de beschikbaarheid voor de plant en de effecten daarvan.
– Bodemprocessen en beschikbaarheid van voedingsstoffen
– Het effect van een tekort of overmaat
– De stikstof- en fosforkringloop beschrijven
• Het ontstaan van grondsoorten en bodemtypen en de samenhang daarvan in een
ecosysteem onderscheiden.
– De eigenschappen en het ontstaan van de verschillende bodemtypen en
grondsoorten uitleggen
– De verschillen en overeenkomsten aangeven tussen een zandlandschap en
een rivierenlandschap m.b.t. de ontstaansgeschiedenis en kenmerken
– De samenhang tussen abiotiek en biotiek in een landschap uitleggen
– Verklaren wat de gevolgen zijn van de ver-thema’s en andere bedreigingen
op de verschillende bodems en landschappen
• De relatie beargumenteren tussen bodemkwaliteit en biologisch, fysisch en/of
chemische parameters en processen op de verschillende organisatieniveaus
– Beargumenteren hoe bodemprocessen de beschikbaarheid van
voedingsstoffen voor de plant beïnvloeden
– Beargumenteren wat het effect van een tekort of overmaat van een
macro/micronutriënt is
• De relatie uitleggen tussen een ecosysteem, natuurwaarde en
ecosysteemdiensten
• Uitleggen hoe natuurwetgeving op Europees, landelijk en provinciaal niveau
biodiversiteit beschermt
• Uitleggen welke actoren beïnvloed worden door
natuurontwikkelingsmaatregelen
,HC 1, Bodem en ecologie:
Ecologie is de studie van de interactie tussen niet-levende (anorganische) componenten in
de biosfeer en levende (organische) organismen.
Niet levende: Levende:
- Licht, - Planten
- Water, - Dieren
- Wind, - Micro-organismen in de bodem
- Voedingsstoffen in de bodem, De correlatie tussen deze dingen zorgt ervoor
- Warmte, dat wij het leven kunnen ervaren zoals het er
- Zonne radiatie, nu uitziet. Alles is in balans, dus als een van
- Atmosfeer deze factoren wegvalt, valt de balans ook weg.
Ecologie kan op verschillende
niveaus bestudeerd worden:
Individueel:
- Habitat
- Niche
Populatie;
Community;
Ecosysteem:
- Biotoop
- Community
Biome (Bijv. Azië);
Biosfeer.
Daarnaast is er altijd energie aanwezig. Die energie wordt doorgegeven door de
levenscyclus van producenten en consumenten.
Primaire producenten zijn planten en
algen. Primaire consumenten zijn
dieren die de planten opeten. De
Secundaire en tertiaire consumenten
zijn de dieren die weer de primaire
consumenten consumeren. Dit zijn
allemaal kringlopen die elkaar in stand
houden. Als de primaire producenten
bijvoorbeeld verdwijnen door een
ramp, dan zullen op zijn tijd de
primaire, secundaire en tertiaire
consumenten ook verdwijnen.
Kringlopen zijn een van de belangrijkste manieren om leven op aarde te hebben
, Stikstofkringloop:
Stikstof bevindt zich in de lucht.
Stikstof kan worden gefixeerd
door de rhizobium bacterie die
voorkomt in de wortelknolletjes
van vlinderbloemigen. Door
middel van ammonificatie wordt
er ammonium (NH4+) van gemaakt.
Nitrificatie door nitrificerende
bacteriën wordt er nitriet (NO2-)
van gemaakt. Vervolgens maken
nieuwe nitrificerende bacteriën er
nitraat (NO3-) van. Denitrificerende
bacterien zetten het weer om in
stikstof dat in de lucht terecht
komt. Daarnaast komt er door
assimilatie in planten terecht. Die
worden gegeten door dieren of gaan dood en door de afbraak van schimmels en bacterien
wordt het door middel van ammonificatie omgezet tot NH4+.
Bodembedreigingen kunnen zorgen voor nadelige effecten op het landschap. Door slecht
bodembeheer kunnen meerdere nadelige gebeurtenissen tot stand komen. Deze zijn:
- Stofstormen
- Modderstromen
Dit kan gebeuren bij slecht bodembeheer. Daarnaast zijn er de ver-bedreigingen:
- Verdroging (te weinig water)
- Verzuring (te zuur)
- Vermesting/eutrofiering (te veel voedingsstoffen)
- Verontreiniging (verontreinigde bodem)
- Verzilting (te zout)
- Verdichting (te dicht door zware wagens)
- Verslemping (Dichten van de grond waardoor water niet meer wegspoelt)
- Inklinking (verdrogen van grond door onttrekken van water)
- Erosie (te weinig begroeiing, landverplaatsing)
Wortelzone is meestal 15-25 cm onder maaiveld. De bodem zorgt voor water, steun en
voedingsstoffen aan planten, aan dieren biedt het voedsel en water. Er zijn meerdere
bodemfuncties waarvan een heleboel logisch zijn zoals habitat etc. maar daarnaast ook
voor:
- Energievastlegging
- Structuur (doorwatering)
- Leveren voedingsstoffen
- Waterregulatie
- Levering schoon water (zelfreinigend vermogen)
- Ziektewerendheid
- Herstelmogelijkheid en stressgevoeligheid
Vorming landschap:
Leerdoelen:
• Aangeven hoe het transport van water in de bodem en plant beïnvloed wordt door
abiotische factoren.
– De hydrologische kringloop
– Beïnvloeding van bodemeigenschappen op waterbeschikbaarheid
– Het proces en de regulatie van worteldruk
• Voor de verschillende nutriënten (N, P, K) aan de hand van de kringlopen (alleen N,
P), bodemprocessen en de eigenschappen van de bodem, een uitspraak doen over
de beschikbaarheid voor de plant en de effecten daarvan.
– Bodemprocessen en beschikbaarheid van voedingsstoffen
– Het effect van een tekort of overmaat
– De stikstof- en fosforkringloop beschrijven
• Het ontstaan van grondsoorten en bodemtypen en de samenhang daarvan in een
ecosysteem onderscheiden.
– De eigenschappen en het ontstaan van de verschillende bodemtypen en
grondsoorten uitleggen
– De verschillen en overeenkomsten aangeven tussen een zandlandschap en
een rivierenlandschap m.b.t. de ontstaansgeschiedenis en kenmerken
– De samenhang tussen abiotiek en biotiek in een landschap uitleggen
– Verklaren wat de gevolgen zijn van de ver-thema’s en andere bedreigingen
op de verschillende bodems en landschappen
• De relatie beargumenteren tussen bodemkwaliteit en biologisch, fysisch en/of
chemische parameters en processen op de verschillende organisatieniveaus
– Beargumenteren hoe bodemprocessen de beschikbaarheid van
voedingsstoffen voor de plant beïnvloeden
– Beargumenteren wat het effect van een tekort of overmaat van een
macro/micronutriënt is
• De relatie uitleggen tussen een ecosysteem, natuurwaarde en
ecosysteemdiensten
• Uitleggen hoe natuurwetgeving op Europees, landelijk en provinciaal niveau
biodiversiteit beschermt
• Uitleggen welke actoren beïnvloed worden door
natuurontwikkelingsmaatregelen
,HC 1, Bodem en ecologie:
Ecologie is de studie van de interactie tussen niet-levende (anorganische) componenten in
de biosfeer en levende (organische) organismen.
Niet levende: Levende:
- Licht, - Planten
- Water, - Dieren
- Wind, - Micro-organismen in de bodem
- Voedingsstoffen in de bodem, De correlatie tussen deze dingen zorgt ervoor
- Warmte, dat wij het leven kunnen ervaren zoals het er
- Zonne radiatie, nu uitziet. Alles is in balans, dus als een van
- Atmosfeer deze factoren wegvalt, valt de balans ook weg.
Ecologie kan op verschillende
niveaus bestudeerd worden:
Individueel:
- Habitat
- Niche
Populatie;
Community;
Ecosysteem:
- Biotoop
- Community
Biome (Bijv. Azië);
Biosfeer.
Daarnaast is er altijd energie aanwezig. Die energie wordt doorgegeven door de
levenscyclus van producenten en consumenten.
Primaire producenten zijn planten en
algen. Primaire consumenten zijn
dieren die de planten opeten. De
Secundaire en tertiaire consumenten
zijn de dieren die weer de primaire
consumenten consumeren. Dit zijn
allemaal kringlopen die elkaar in stand
houden. Als de primaire producenten
bijvoorbeeld verdwijnen door een
ramp, dan zullen op zijn tijd de
primaire, secundaire en tertiaire
consumenten ook verdwijnen.
Kringlopen zijn een van de belangrijkste manieren om leven op aarde te hebben
, Stikstofkringloop:
Stikstof bevindt zich in de lucht.
Stikstof kan worden gefixeerd
door de rhizobium bacterie die
voorkomt in de wortelknolletjes
van vlinderbloemigen. Door
middel van ammonificatie wordt
er ammonium (NH4+) van gemaakt.
Nitrificatie door nitrificerende
bacteriën wordt er nitriet (NO2-)
van gemaakt. Vervolgens maken
nieuwe nitrificerende bacteriën er
nitraat (NO3-) van. Denitrificerende
bacterien zetten het weer om in
stikstof dat in de lucht terecht
komt. Daarnaast komt er door
assimilatie in planten terecht. Die
worden gegeten door dieren of gaan dood en door de afbraak van schimmels en bacterien
wordt het door middel van ammonificatie omgezet tot NH4+.
Bodembedreigingen kunnen zorgen voor nadelige effecten op het landschap. Door slecht
bodembeheer kunnen meerdere nadelige gebeurtenissen tot stand komen. Deze zijn:
- Stofstormen
- Modderstromen
Dit kan gebeuren bij slecht bodembeheer. Daarnaast zijn er de ver-bedreigingen:
- Verdroging (te weinig water)
- Verzuring (te zuur)
- Vermesting/eutrofiering (te veel voedingsstoffen)
- Verontreiniging (verontreinigde bodem)
- Verzilting (te zout)
- Verdichting (te dicht door zware wagens)
- Verslemping (Dichten van de grond waardoor water niet meer wegspoelt)
- Inklinking (verdrogen van grond door onttrekken van water)
- Erosie (te weinig begroeiing, landverplaatsing)
Wortelzone is meestal 15-25 cm onder maaiveld. De bodem zorgt voor water, steun en
voedingsstoffen aan planten, aan dieren biedt het voedsel en water. Er zijn meerdere
bodemfuncties waarvan een heleboel logisch zijn zoals habitat etc. maar daarnaast ook
voor:
- Energievastlegging
- Structuur (doorwatering)
- Leveren voedingsstoffen
- Waterregulatie
- Levering schoon water (zelfreinigend vermogen)
- Ziektewerendheid
- Herstelmogelijkheid en stressgevoeligheid
Vorming landschap:
