Inhoudsopgave
Kritische mediatheorie 3
Betekenis 3
Macht 4
Betekenis vs. macht 5
Ideologie 5
Professionele ideologie 6
Hegemonie 6
Relatie hegemonie en mediawerk 7
Discours 7
Agency 8
Denkwijze Foucault 8
Representatie 9
Identiteit 9
Identiteitspolitiek 10
Branding 11
Reclame 12
Dialectiek 13
Mediawerk 13
Publieksmanagment 15
Publieksarbeid 16
Critical apathy 18
Cultuurindustrie 18
Interactieve cultuurindustrie 20
Frankfurter schule 20
Populaire cultuur 21
Governmentality 23
Van Feodalisme naar Informatiekapitalisme 24
1
,Globaal netwerkkapitalisme/Informatiekapitalisme 25
Industrieel vs. post-industrieel kapitalisme 25
Neoliberalisme 27
Professionele communicatoren 27
Strategische politieke communicatie 27
Artikel Mirrlees 28
Artikel Deuze 29
2
,Kritische mediatheorie
Waarom kritische mediatheorie?
Is bezig met de constructie van sociale relaties en het feit dat die zijn ingebed in
machtsstructuren.
Middel om begrip te ontwikkelen van hoe macht en betekenis met elkaar verstrengeld zijn (en
met media).
Kritische mediatheorie bestaat uit 2 basisconcepten:
- Betekenis
- Macht
De theorie geeft ons een bepaald perspectief om over na te denken.
“Critical theories offer ways of developing a detailed understanding of the relationship between
meaning and power. This relationship is the business of professional communication.”
Het gebruik van woorden is belangrijk voor impact. Het is belangrijk om om te gaan met
betekenissen.
bv: Thierry Baudet over de vrouwen die in de trein aangevallen zouden worden door
Marokkanen. Hoe wordt dit gedefinieerd? Racisme? Het geven van betekenissen door
bv. Talkshows.
Media hebben vrijheid om in te vullen hoe hun verhaal (betekenis) moet zijn. ze nodigen
mensen uit die binnen hun concept en betekenis passen.
Kritisch → ons handelen wordt niet bepaald door wat individuen willen maar door onze
omgeving.
Betekenis
Betekenis = de bouwstenen van menselijke communicatie, zonder betekenis kunnen we niet
communiceren. Het is veranderlijk en afhankelijk van context. Het is iets wat wij continu
produceren en dat doen we op basis van cultuur en een archief wat al veel langer bestaat.
Ze zijn nooit statisch of gefixeerd.
Bv. Het moorkoppendebat. Je komt er dan achter dat er veel meer betekenissen onder
zitten dan jij dacht. Het wordt gekoppeld aan systemen die altijd met macht te maken
hebben.
Doel: het vormen van identiteiten en wij kunnen onszelf en elkaar begrijpen, je kan begrijpen
hoe de wereld werkt.
- Ze komen tot stand door:
o Sociale relaties
o Instituten
o Levenswijzen (veel cultuur gerelateerde dingen).
- Betekenis komt niet alleen tot stand in taal, maar ook in gebaren en rituelen.
Bv. rituelen als trouwen of 2 minuten stilte
Stuart Hall: media werken niet als een injectienaald. Het betekenisgevende systeem heeft 2
kanten: encoding en decoding. Als hegemonie goed werkt, letten we niet of minder op de
inhoud van de ideeën.
Encoding = we stoppen betekenis in codes bv berichten. Codes zoals taal, beeld. Degene die
ergens betekenis in stopt is de encoder.
Bv. De Nederlandse cultuur heeft een bepaalde lezing van codes en hecht ook een
bepaalde waarde aan die codes. Het is cultureel bepaald hoe wij codes lezen.
3
, Decoding = manier waarop wij die codes lezen en interpreteren. Je bekijkt het allemaal op een
individueel niveau. Degene die de code interpreteert is de decoder. Een betekenis kan op
verschillende manieren worden opgevat, en dat houdt dus in dat de decoder een bericht niet
altijd zo opvat als dat de encoder het bedoelde.
Er zijn drie manieren waarop een decoder een betekenis kan lezen:
1. Dominant
Je neemt de betekenissen gewoon over die worden gegeven. Als je je gerepresenteerd
voelt, decodeer je de betekenissen op een dominante manier.
2. Onderhandelend
Je gaat kritisch kijken naar de betekenissen en onderhandelt voor jezelf wat je wel wil
meenemen en wat niet. Wat decodeer je?
3. Oppositioneel
Je verzet je tegen de betekenissen.
Bv. Sarcastisch kijken naar temptation island
Macht
Macht = het vermogen om je wensen te realiseren. Iemand anders zo ver te krijgen dat hij/zij
doet wat jij wil.
- Er is een constante strijd om macht.
- Macht is relatief en relationeel.
- bv. Jesper heeft wel macht over ons, maar de opleiding CIW heeft weer macht
over Jesper.
- Media hebben functie om te bepalen wat er komt op de maatschappelijke agenda en
hebben dus macht en hegemonie.
- Hiervoor moeten we kijken naar relaties tussen mensen, want macht is een sociaal
proces.
- Wij mensen werken ook mee aan die macht. Media ‘helpen’ ons als het ware om mee te
werken aan die macht door ons bepaalde
content aan te leveren.
Waar komt macht vandaan?
1. Toegang tot middelen
2. Sociale posities
3. Gebruik van taal (discours)
Modellen van macht:
1. Pluralisme (Dahl)
o Samenleving bestaat uit verschillende
groepen met verschillende belangen.
o Elk groepje heeft wat macht, wat een
netwerk oplevert van verschillende
machtspatronen.
o Er is dus niet zo iets als een hele
dominante macht.
2. Elitemacht (Mills)
o Er zijn mensen die veel macht hebben,
een elite: een kleine groep met veel geld.
o Deze macht wordt uitgeoefend op de rest.
4
Kritische mediatheorie 3
Betekenis 3
Macht 4
Betekenis vs. macht 5
Ideologie 5
Professionele ideologie 6
Hegemonie 6
Relatie hegemonie en mediawerk 7
Discours 7
Agency 8
Denkwijze Foucault 8
Representatie 9
Identiteit 9
Identiteitspolitiek 10
Branding 11
Reclame 12
Dialectiek 13
Mediawerk 13
Publieksmanagment 15
Publieksarbeid 16
Critical apathy 18
Cultuurindustrie 18
Interactieve cultuurindustrie 20
Frankfurter schule 20
Populaire cultuur 21
Governmentality 23
Van Feodalisme naar Informatiekapitalisme 24
1
,Globaal netwerkkapitalisme/Informatiekapitalisme 25
Industrieel vs. post-industrieel kapitalisme 25
Neoliberalisme 27
Professionele communicatoren 27
Strategische politieke communicatie 27
Artikel Mirrlees 28
Artikel Deuze 29
2
,Kritische mediatheorie
Waarom kritische mediatheorie?
Is bezig met de constructie van sociale relaties en het feit dat die zijn ingebed in
machtsstructuren.
Middel om begrip te ontwikkelen van hoe macht en betekenis met elkaar verstrengeld zijn (en
met media).
Kritische mediatheorie bestaat uit 2 basisconcepten:
- Betekenis
- Macht
De theorie geeft ons een bepaald perspectief om over na te denken.
“Critical theories offer ways of developing a detailed understanding of the relationship between
meaning and power. This relationship is the business of professional communication.”
Het gebruik van woorden is belangrijk voor impact. Het is belangrijk om om te gaan met
betekenissen.
bv: Thierry Baudet over de vrouwen die in de trein aangevallen zouden worden door
Marokkanen. Hoe wordt dit gedefinieerd? Racisme? Het geven van betekenissen door
bv. Talkshows.
Media hebben vrijheid om in te vullen hoe hun verhaal (betekenis) moet zijn. ze nodigen
mensen uit die binnen hun concept en betekenis passen.
Kritisch → ons handelen wordt niet bepaald door wat individuen willen maar door onze
omgeving.
Betekenis
Betekenis = de bouwstenen van menselijke communicatie, zonder betekenis kunnen we niet
communiceren. Het is veranderlijk en afhankelijk van context. Het is iets wat wij continu
produceren en dat doen we op basis van cultuur en een archief wat al veel langer bestaat.
Ze zijn nooit statisch of gefixeerd.
Bv. Het moorkoppendebat. Je komt er dan achter dat er veel meer betekenissen onder
zitten dan jij dacht. Het wordt gekoppeld aan systemen die altijd met macht te maken
hebben.
Doel: het vormen van identiteiten en wij kunnen onszelf en elkaar begrijpen, je kan begrijpen
hoe de wereld werkt.
- Ze komen tot stand door:
o Sociale relaties
o Instituten
o Levenswijzen (veel cultuur gerelateerde dingen).
- Betekenis komt niet alleen tot stand in taal, maar ook in gebaren en rituelen.
Bv. rituelen als trouwen of 2 minuten stilte
Stuart Hall: media werken niet als een injectienaald. Het betekenisgevende systeem heeft 2
kanten: encoding en decoding. Als hegemonie goed werkt, letten we niet of minder op de
inhoud van de ideeën.
Encoding = we stoppen betekenis in codes bv berichten. Codes zoals taal, beeld. Degene die
ergens betekenis in stopt is de encoder.
Bv. De Nederlandse cultuur heeft een bepaalde lezing van codes en hecht ook een
bepaalde waarde aan die codes. Het is cultureel bepaald hoe wij codes lezen.
3
, Decoding = manier waarop wij die codes lezen en interpreteren. Je bekijkt het allemaal op een
individueel niveau. Degene die de code interpreteert is de decoder. Een betekenis kan op
verschillende manieren worden opgevat, en dat houdt dus in dat de decoder een bericht niet
altijd zo opvat als dat de encoder het bedoelde.
Er zijn drie manieren waarop een decoder een betekenis kan lezen:
1. Dominant
Je neemt de betekenissen gewoon over die worden gegeven. Als je je gerepresenteerd
voelt, decodeer je de betekenissen op een dominante manier.
2. Onderhandelend
Je gaat kritisch kijken naar de betekenissen en onderhandelt voor jezelf wat je wel wil
meenemen en wat niet. Wat decodeer je?
3. Oppositioneel
Je verzet je tegen de betekenissen.
Bv. Sarcastisch kijken naar temptation island
Macht
Macht = het vermogen om je wensen te realiseren. Iemand anders zo ver te krijgen dat hij/zij
doet wat jij wil.
- Er is een constante strijd om macht.
- Macht is relatief en relationeel.
- bv. Jesper heeft wel macht over ons, maar de opleiding CIW heeft weer macht
over Jesper.
- Media hebben functie om te bepalen wat er komt op de maatschappelijke agenda en
hebben dus macht en hegemonie.
- Hiervoor moeten we kijken naar relaties tussen mensen, want macht is een sociaal
proces.
- Wij mensen werken ook mee aan die macht. Media ‘helpen’ ons als het ware om mee te
werken aan die macht door ons bepaalde
content aan te leveren.
Waar komt macht vandaan?
1. Toegang tot middelen
2. Sociale posities
3. Gebruik van taal (discours)
Modellen van macht:
1. Pluralisme (Dahl)
o Samenleving bestaat uit verschillende
groepen met verschillende belangen.
o Elk groepje heeft wat macht, wat een
netwerk oplevert van verschillende
machtspatronen.
o Er is dus niet zo iets als een hele
dominante macht.
2. Elitemacht (Mills)
o Er zijn mensen die veel macht hebben,
een elite: een kleine groep met veel geld.
o Deze macht wordt uitgeoefend op de rest.
4
