Samenvatting Rechten van de Mens UHasselt

Rechten van de Mens:

HOOFDSTUK I: ALGEMENE BEGINSELEN EN GRONDSLAGEN VAN DE
RECHTEN VAN DE MENS
I.1. Het begrip mensenrechten
I.1.1. Definitie
- Fundamentele waarden die niet mogen worden aangetast
- Omwille van ‘menselijke waardigheid’ (human dignity)
(=worden niet toegewezen, maar je bezit ze als mens)
- Universeel
- Ook groepen van mensen of rechtspersonen



I.1.2. Voorbehouden door Staten
=unilaterale handeling die wanneer een Staat een verdrag ondertekent,
bekrachtigd, aanvaardt of goedkeurt of daartoe toetreedt, hem de mogelijkheid
geeft het rechtsgevolg van 1 of een aantal bepalingen van het Verdrag id
toepassing met betrekking tot deze Staat uit te sluiten of te wijzigen
Twee voorwaarden voorbehouden:
- Voorbehoud mag niet ongeldig zijn & moet aanvaard worden door andere
verdragspartijen
- Voorbehoud mag geformuleerd worden, tenzij reserves onverenigbaar zijn
met voorwerp en doel vh Verdrag
(Weens Verdragenverdrag)
Statenopvolging
- =wanneer een Staat uiteenvalt of wanneer een entiteit zich afsplitst van
een bestaande Staat.
- Algemene regel: nieuwe Staat niet automatisch gebonden door aangegane
Verdragen voorganger
- Uitzondering: Mensenrechtenverdragen
Gebruik van geweld:
Slechts in 2 gevallen rechtmatig (volgens VN-Handvest)
- Als het toegelaten is door VN-Veiligheidsraad
- Individuele of collectieve zelfverdediging




1

,I.1.3. Kenmerken van mensenrechten
Absoluut karakter:
- Nuancering:
- =overheid of andere individuen moeten mensenrechten niet noodzakelijk
ten alle tijde volledig respecteren.
- 2 belangrijke beperkingen:
o Uitroepen noodtoestand (state of emergency)
 Opschorting van bepaalde rechten
 Art 15 EVRM
 Voorwaarden:
 Op grond van wettelijke bepaling
(Bv. art 15 EVRM, art 4, §1 IVBPR)
 Algemene noodtoestand
 Voortbestaan van volk moet worden bedreigd
 Noodtoestand officieel uitgeroepen
 Slechts worden afgeweken van
mensenrechtenverplichtingen tot wat strikt
noodzakelijk is
 Voorwaarden mogen niet in strijd zijn met andere
verplichtingen uit internationaal recht en mogen geen
discriminatie inhouden

o Leer van de legitieme beperkingen (litmitation clauses)
 Bij wet voorzien
 Voor een legitiem doel
 Noodzakelijk in een democratische samenleving
(=proportionaliteitsbeginsel)

o (Botsing van mensenrechten)
=rechten tegen elkaar afwegen obv proportionaliteitsbeginsel


Universeel karakter
=obv menselijke waardigheid
- Universalisme:
=mensenrechten overal & altijd gelijk, ongeacht specifieke culturele of
regionale waarden en gebruiken
- Cultuurrelativisme:
=stellen inhoud & bestaan mensenrechten afhankelijk van bepaalde
culturele/ religieuze context
→Appreciatiemarge: om tegemoet te komen aan deze 2
=culturele invulling van de universele normen =uiting subsidiariteitsbeginsel
Onvervreemdbaar karakter=kan niet ontzet worden uit mens-zijn
- Nuancering:
o (Tijdelijke) ontzetting uit rechten
o Afstand van rechten


2

, Ondeelbaar karakter
=alle mensenrechten van gelijke waarde
Verwevenheid mensenrechten:
- Ontnemen van bepaald recht beïnvloed de andere
- Verwezenlijking bepaald recht bevordert de andere



I.1.4. Generaties mensenrechten
Burgerlijke en politieke rechten
- Onthoudingsplicht/ negatieve verplichting Staten
=negatieve rechten/ afweer rechten
- Ook aantal positieve verplichtingen
- Garantieplicht (onmiddellijke verplichting)
- Directe werking in nationale rechtsordes


Economische, sociale en culturele rechten
- Positieve verplichting Staten
=positieve rechten
=actieve Staatsplicht


Collectieve en solidariteitsrechten
- Collectieve rechten= rechten die de gemeenschap, groep of collectiviteit
bezit
- Solidariteitsrechten= medewerking van hele gemeenschap van Staten
vereist




3