NSO1505
ASAENEMENTE 1 SEMESETARA 1 2025
UNIQUE NO.
DUE DATE: 2025
, Potšišo ya 1
1.1 Fonetiki ya kwagatšo e hlalošwa bjalo ka thuto yeo e lebelelago kamoo medumo e
kwagatšwago ka gona ka leleme la motho. E akaretša tsela yeo re dirišago ditho tša go
bolela, go swana le leleme, melomo, le lehloyo go dira medumo. Ke go hlokomela
diphapano tša go fapafapana ga medumo kamoo di bolelwago ka gona.
1.2 Medumo ye e fišitšwego, [ɬ] le [β], e na le dithopolelo še dingwe tse di lego
bohlokwa mo kwagatšong ya medumo.
(a) [ɬ] ke modumo wa leleme leo le phuthologilego gomme le fefologilego ka
lehlakoreng la molomo. (b) [β] ke modumo wa melomo yeo e kopanago, eupša e se
thata go swana le "b" e tlwaelegilego.
(i) Maswafo: Maswafo a bohlokwa go laola kgatelelo ya moya ge o fetišwa ka molomo.
Ka mohlala, ge o kwagatša [ɬ], moya o feta ka lehlakoreng la leleme o sa thibelwe kudu,
mola [β] e hlokago kgatelelo ye nnyane ya melomo.
(ii) Lešobakgokgoko: Lešobakgokgoko le swanetše go bulega le go tswalwa ka nako e
nepagetšego. Ka [ɬ], lešobakgokgoko le dula le bulegile, mola ka [β] le ka tswalwa
ganyenyane go dira modumo wa go oma.
(iii) Marakodu: Marakodu a thuša go laola modumo wa lentšu. Ka [β], marakodu a ka
thothomela, go dira gore modumo o kwewe o le bonolo go feta [ɬ], yeo e se nago
thothomelanyo.
(iv) Tengwana le mogolo: Boemo bja tengwana le mogolo bo laola gore modumo o
kgethwa bjang. Ka [ɬ], leleme le dula le le ka godimo ga molomo o ka tlase, mola [β] e
nyaka gore melomo e atlege ganyenyane.
(v) Legano: Legano ke kamano ya ditho tša go bolela go dira modumo. Ka [ɬ], go na le
legano gare ga leleme le meno a ka godimo, mola [β] e na le legano gare ga melomo.
ASAENEMENTE 1 SEMESETARA 1 2025
UNIQUE NO.
DUE DATE: 2025
, Potšišo ya 1
1.1 Fonetiki ya kwagatšo e hlalošwa bjalo ka thuto yeo e lebelelago kamoo medumo e
kwagatšwago ka gona ka leleme la motho. E akaretša tsela yeo re dirišago ditho tša go
bolela, go swana le leleme, melomo, le lehloyo go dira medumo. Ke go hlokomela
diphapano tša go fapafapana ga medumo kamoo di bolelwago ka gona.
1.2 Medumo ye e fišitšwego, [ɬ] le [β], e na le dithopolelo še dingwe tse di lego
bohlokwa mo kwagatšong ya medumo.
(a) [ɬ] ke modumo wa leleme leo le phuthologilego gomme le fefologilego ka
lehlakoreng la molomo. (b) [β] ke modumo wa melomo yeo e kopanago, eupša e se
thata go swana le "b" e tlwaelegilego.
(i) Maswafo: Maswafo a bohlokwa go laola kgatelelo ya moya ge o fetišwa ka molomo.
Ka mohlala, ge o kwagatša [ɬ], moya o feta ka lehlakoreng la leleme o sa thibelwe kudu,
mola [β] e hlokago kgatelelo ye nnyane ya melomo.
(ii) Lešobakgokgoko: Lešobakgokgoko le swanetše go bulega le go tswalwa ka nako e
nepagetšego. Ka [ɬ], lešobakgokgoko le dula le bulegile, mola ka [β] le ka tswalwa
ganyenyane go dira modumo wa go oma.
(iii) Marakodu: Marakodu a thuša go laola modumo wa lentšu. Ka [β], marakodu a ka
thothomela, go dira gore modumo o kwewe o le bonolo go feta [ɬ], yeo e se nago
thothomelanyo.
(iv) Tengwana le mogolo: Boemo bja tengwana le mogolo bo laola gore modumo o
kgethwa bjang. Ka [ɬ], leleme le dula le le ka godimo ga molomo o ka tlase, mola [β] e
nyaka gore melomo e atlege ganyenyane.
(v) Legano: Legano ke kamano ya ditho tša go bolela go dira modumo. Ka [ɬ], go na le
legano gare ga leleme le meno a ka godimo, mola [β] e na le legano gare ga melomo.
