3 HET ENDOCRIEN STELSEL
HOMEOSTASE VIA COMMUNICATIE TUSSEN CELLEN
Afgifte van chemische stoffen binden aan R (receptor) op specifieke doelcellen
Hormoonstelsel : aan het bloed , chemische stof = hormoon
Zenuwstelsel : bij een synaps , chemische stof = neurotransmitter
Hormoonstelsel = alle endocriene cellen + weefsels van het lichaam
Endocriene cellen = cellen die klierproducten aan de extracellulaire vloeistof afgeven
Regulering : hiërarchie
Niveau 1 : ‘master centra’ thv CZS : cortex, hypothalamus
(releasing + stimulating hormones)
Niveau 2 : ‘master klier’ hypofyse
Adenohypofyse = glandulotrope hormonen
Neurohypofyse = autonome hormonen rechtstreeks naar doelorgaan
(stimulating hormones) = -troop hormoon
Niveau 3 : endocriene klieren
(-hormoon, genoemd naar endocriene klier)
Niveau 4 : doelwitorganen
Voorbeeld
Niveau 1 : hypothalamus
(Thyroid Releasing Hormone)
Niveau 2 : adenohypofyse
(Thyroid Stimulating Hormone)
Niveau 3 : schildklier
(Thyroid hormoon = Thyroxine)
Niveau 4 : “alle cellen”
FUNCTIE VAN HORMOONSTELSEL : HOMEOSTASE (VIA COMMUNICATIE TUSSEN
CELLEN)
feedback
Indien voldoende eindproduct negatieve feedback : hogere centra (1 en 2) worden
geremd
Hoe wordt cortisol afgegeven
Niveau 1 : hypothalamus
CRH = cortisol releasing hormoon
Niveau 2 : adenohypofyse
ACTH = adrenocorticotroop hormoon
Niveau 3 : bijnierschors
cortisol
Niveau 4 : “alle cellen”
1
, BINDING VAN HORMONEN AAN RECEPTOREN
WAT ZIJN HORMONEN?
Hormonen = chemische boodschapperstoffen voor de regulatie van orgaanfuncties en
fysiologische processen (voor het handhaven van homeostase)
STRUCTUUR
Klassen
Wateroplosbaar Vetoplosbaar
Glycoproteïne Polypeptiden Amines Steroïden Vetzuren
n (=eicosanoïden
)
TSH, FSH, LH ACTH, ADH, Adrenaline, Aldosteron, prostaglandine
insuline noradrenaline, cortisol, n
dopamine, oestradiol,
thyroxine, progesteron,
melatonine testosteron
Thyroxine = vetoplosbaar
Wateroplosbaar : graag in het bloed
Vetoplosbaar : meer gebonden aan transporteiwitten + gaan makkelijk door
celmembraan
WERKINGSMECHANISMEN
HOE VEROORZAKEN HORMONEN EEN REACTIE IN EEN DOELCEL?
Aanlegplaatsen van hormonen op hun receptoren
1. Op buitenkant celmembraan (wateroplosbare hormonen)
2. Aan binnenkant celmembraan (vetoplosbare hormonen)
3. In cytoplasma (vetoplosbare hormonen)
4. In nucleus (vetoplosbare hormonen)
Wateroplosbare hormonen + vetzuren Vetoplosbare hormonen
2
HOMEOSTASE VIA COMMUNICATIE TUSSEN CELLEN
Afgifte van chemische stoffen binden aan R (receptor) op specifieke doelcellen
Hormoonstelsel : aan het bloed , chemische stof = hormoon
Zenuwstelsel : bij een synaps , chemische stof = neurotransmitter
Hormoonstelsel = alle endocriene cellen + weefsels van het lichaam
Endocriene cellen = cellen die klierproducten aan de extracellulaire vloeistof afgeven
Regulering : hiërarchie
Niveau 1 : ‘master centra’ thv CZS : cortex, hypothalamus
(releasing + stimulating hormones)
Niveau 2 : ‘master klier’ hypofyse
Adenohypofyse = glandulotrope hormonen
Neurohypofyse = autonome hormonen rechtstreeks naar doelorgaan
(stimulating hormones) = -troop hormoon
Niveau 3 : endocriene klieren
(-hormoon, genoemd naar endocriene klier)
Niveau 4 : doelwitorganen
Voorbeeld
Niveau 1 : hypothalamus
(Thyroid Releasing Hormone)
Niveau 2 : adenohypofyse
(Thyroid Stimulating Hormone)
Niveau 3 : schildklier
(Thyroid hormoon = Thyroxine)
Niveau 4 : “alle cellen”
FUNCTIE VAN HORMOONSTELSEL : HOMEOSTASE (VIA COMMUNICATIE TUSSEN
CELLEN)
feedback
Indien voldoende eindproduct negatieve feedback : hogere centra (1 en 2) worden
geremd
Hoe wordt cortisol afgegeven
Niveau 1 : hypothalamus
CRH = cortisol releasing hormoon
Niveau 2 : adenohypofyse
ACTH = adrenocorticotroop hormoon
Niveau 3 : bijnierschors
cortisol
Niveau 4 : “alle cellen”
1
, BINDING VAN HORMONEN AAN RECEPTOREN
WAT ZIJN HORMONEN?
Hormonen = chemische boodschapperstoffen voor de regulatie van orgaanfuncties en
fysiologische processen (voor het handhaven van homeostase)
STRUCTUUR
Klassen
Wateroplosbaar Vetoplosbaar
Glycoproteïne Polypeptiden Amines Steroïden Vetzuren
n (=eicosanoïden
)
TSH, FSH, LH ACTH, ADH, Adrenaline, Aldosteron, prostaglandine
insuline noradrenaline, cortisol, n
dopamine, oestradiol,
thyroxine, progesteron,
melatonine testosteron
Thyroxine = vetoplosbaar
Wateroplosbaar : graag in het bloed
Vetoplosbaar : meer gebonden aan transporteiwitten + gaan makkelijk door
celmembraan
WERKINGSMECHANISMEN
HOE VEROORZAKEN HORMONEN EEN REACTIE IN EEN DOELCEL?
Aanlegplaatsen van hormonen op hun receptoren
1. Op buitenkant celmembraan (wateroplosbare hormonen)
2. Aan binnenkant celmembraan (vetoplosbare hormonen)
3. In cytoplasma (vetoplosbare hormonen)
4. In nucleus (vetoplosbare hormonen)
Wateroplosbare hormonen + vetzuren Vetoplosbare hormonen
2
