Demensies:
- Fysisch-geografische dimensie:
verbanden tussen het verschijnsel en de natuurlijke omgeving. Vb. niet elke omgeving is geschikt
voor landbouw of industrie en de natuurlijke omgeving ondervindt nadelige invloed door de
grootschalige productie en consumptie.
- Sociale dimensie:
maatschappelijke verhoudingen centraal.
- Economische dimensie:
heeft alles te maken met produceren en consumeren.
- Politieke dimensie:
machtsposities, beïnvloeding van gedrag van mensen of ondernemingen.
- Culturele dimensie: cultuur: waarden en normen, taal, religie, technologie en de manier waarop de
samenleving politiek, sociaal en economisch is georganiseerd.
Samenvatting hoofdstuk 1 de wereld: een Mozaïek van regio’s:
Par 1.1 De wereld indelen:
Globalisering en global village
Globalisering: een toenemend proces van economische, culturele en politieke integratie op
mondiaal niveau. (dit ontstaat door al die banden op die gebieden) (contacten tussen landen
over de hele wereld op verschillende gebieden)
Mno’s: bedrijven die zich over de hele wereld vestigen. (multinationale ondernemingen)
- Door moderne informatie en communicatietechnologie zijn tijd en afstand nauwelijks nog
een belemmering. → Mensen van verschillende sociale en culturele achtergronden en landen
zijn nauw met elkaar verbonden → De wereld is een global village: een mondiaal dorp, door
talrijke wereldwijde sociale netwerken.
Er zijn tussen landen economische, poltieke of culturele banden.
- Handel, gelstromen, uitwisseling arbeidskrachten. Regeringen die afspraken maken of
samenwerken etc.
De wereld indelen:
Verschillen in globalisering hebben te maken met verleden en huidige veranderingen.
- De geografie kijkt naar ontwikkelingen op politiek, economisch, cultureel en demografisch
gebied. → een beeld van de voortgang van het globaliseringsproces.
- Dit bekijk je niet per land, maar je kijkt naar overeenkomsten tussen bewoners in gebieden
→ wereld ingedeeld in gebieden met soortgelijke kenmerken.
Cultuurgebieden
Je kunt de wereld indelen door naar cultuur te kijken. Deze indeling is moeilijk, doordat er
een groot aantal cultuurelementen bestaan. → De grenzen tussen cultuurgebieden zijn niet
scherp. De overgang tussen het ene naar het andere cultuurgebied gaat geleidelijk.
Macroregio: een cultuurgebied met een bepaalde cultuur waarop ‘t is ingedeeld in de
wereld.
Op mondiaal niveau zijn er 4 brede overgangszones van cultuurgebieden:
1. Grensgebied tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika
2. Landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika
3. Een gebied tussen EU en de voormalige Sovjet-Unie
4. Zone tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië
De bevolking van zo een cultuurgebied zijn niet homogeen.
, - Ze delen wel een lange geschiedenis, waarbij taal en religie belangrijke rol spelen. Soms is
het taalverschil in zo een cultuurgebied zo groot dat er een gemeenschappelijke 3 e taal nodig
is (lingua franca).
Religie bepaalt ook de identiteit van een volk. (normen en waarden) In westen beïnvloed het
de politiek indirect.
Politiek mozaïek:
Je kunt ook de wereld indelen op grond van politieke kenmerken.
1. Verspreiding politieke macht
2. Zeggenschap in een land over eigen leven (in best veel landen klein 40% wereld bev.)
3. Democratisch gehalte:
- Kun je meten met demogratie-index. (lijst van landen) Hierin zijn kenmerken, zoals:
1) houden vrije verkiezingen
2) functioneren van de regering
3) mate waarin bev. Deelneemt aan de politieke besluitvorming,
4) politieke cultuur
5) het omgaan met de mensenrechten.
Rijke en arme regio’s:
Bruto binnenlands product per inwoner (bbp/inw): de waarde van alle goederen en diensten
die in een land worden geproduceerd.
- Je gebruikt deze als indicator voor mate van economische ontwikkeling (tussen
cultuurgebieden).
Als je kijkt naar groter of kleiner gebied gebruik je bruto regionaal product per inwoner
(brp/inw)
Welvaart: bbp/aantal inwoners. Maar je moet dan wel overwegingen in je achterhoofd
houden:
1. De betrouwbaarheid van cijfers is niet altijd even groot. (minder ontwikkelde landen)
2. Is alles wel opgenomen in bbp?
- In landen met een laag inkomen proberen mensen die arm zijn geld te verdienen in bijv. de
primaire sector. Deze staan niet geregistreerd → niet alles wat in een land wordt
geproduceerd staat in bbp.
3. Is er rekening gehouden met prijsverschillen tussen landen?
- In landen waar de prijzen van goederen of diensten lager zijn, is de koopkracht groter. Je
kunt daar met hetzelfde inkomen meer kopen. Bij regio-indeling gebaseerd op bbp, zijn
inkomens meestal gecorrigeerd voor prijsverschillen. (je kunt ze dan wel vergelijken)
4. In landen kan regionale en sociale ongelijkheid zijn:
- Regionale ongelijkheid: onrechtvaardig welvaartsverschil (verborgen in landelijk
gemiddelde)
- Sociale ongelijkheid: inkomensverschillen tussen de sociale groepen binnen een land.
Beroepsbevolking:
De beroepsbevolking verandert naarmate het ontwikkelingspeil toeneemt. → je kunt
ontwikkelingspeil afleiden uit samenstelling van beroepsbevolking.
Het aandeel dat in primaire sector werkt, is een goede indicator voor economisch
ontwikkelingspeil.
- Landen kunnen ook rijk zijn met industrie en weinig tertiaire sector, daarom primaire.
- Fysisch-geografische dimensie:
verbanden tussen het verschijnsel en de natuurlijke omgeving. Vb. niet elke omgeving is geschikt
voor landbouw of industrie en de natuurlijke omgeving ondervindt nadelige invloed door de
grootschalige productie en consumptie.
- Sociale dimensie:
maatschappelijke verhoudingen centraal.
- Economische dimensie:
heeft alles te maken met produceren en consumeren.
- Politieke dimensie:
machtsposities, beïnvloeding van gedrag van mensen of ondernemingen.
- Culturele dimensie: cultuur: waarden en normen, taal, religie, technologie en de manier waarop de
samenleving politiek, sociaal en economisch is georganiseerd.
Samenvatting hoofdstuk 1 de wereld: een Mozaïek van regio’s:
Par 1.1 De wereld indelen:
Globalisering en global village
Globalisering: een toenemend proces van economische, culturele en politieke integratie op
mondiaal niveau. (dit ontstaat door al die banden op die gebieden) (contacten tussen landen
over de hele wereld op verschillende gebieden)
Mno’s: bedrijven die zich over de hele wereld vestigen. (multinationale ondernemingen)
- Door moderne informatie en communicatietechnologie zijn tijd en afstand nauwelijks nog
een belemmering. → Mensen van verschillende sociale en culturele achtergronden en landen
zijn nauw met elkaar verbonden → De wereld is een global village: een mondiaal dorp, door
talrijke wereldwijde sociale netwerken.
Er zijn tussen landen economische, poltieke of culturele banden.
- Handel, gelstromen, uitwisseling arbeidskrachten. Regeringen die afspraken maken of
samenwerken etc.
De wereld indelen:
Verschillen in globalisering hebben te maken met verleden en huidige veranderingen.
- De geografie kijkt naar ontwikkelingen op politiek, economisch, cultureel en demografisch
gebied. → een beeld van de voortgang van het globaliseringsproces.
- Dit bekijk je niet per land, maar je kijkt naar overeenkomsten tussen bewoners in gebieden
→ wereld ingedeeld in gebieden met soortgelijke kenmerken.
Cultuurgebieden
Je kunt de wereld indelen door naar cultuur te kijken. Deze indeling is moeilijk, doordat er
een groot aantal cultuurelementen bestaan. → De grenzen tussen cultuurgebieden zijn niet
scherp. De overgang tussen het ene naar het andere cultuurgebied gaat geleidelijk.
Macroregio: een cultuurgebied met een bepaalde cultuur waarop ‘t is ingedeeld in de
wereld.
Op mondiaal niveau zijn er 4 brede overgangszones van cultuurgebieden:
1. Grensgebied tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika
2. Landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika
3. Een gebied tussen EU en de voormalige Sovjet-Unie
4. Zone tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië
De bevolking van zo een cultuurgebied zijn niet homogeen.
, - Ze delen wel een lange geschiedenis, waarbij taal en religie belangrijke rol spelen. Soms is
het taalverschil in zo een cultuurgebied zo groot dat er een gemeenschappelijke 3 e taal nodig
is (lingua franca).
Religie bepaalt ook de identiteit van een volk. (normen en waarden) In westen beïnvloed het
de politiek indirect.
Politiek mozaïek:
Je kunt ook de wereld indelen op grond van politieke kenmerken.
1. Verspreiding politieke macht
2. Zeggenschap in een land over eigen leven (in best veel landen klein 40% wereld bev.)
3. Democratisch gehalte:
- Kun je meten met demogratie-index. (lijst van landen) Hierin zijn kenmerken, zoals:
1) houden vrije verkiezingen
2) functioneren van de regering
3) mate waarin bev. Deelneemt aan de politieke besluitvorming,
4) politieke cultuur
5) het omgaan met de mensenrechten.
Rijke en arme regio’s:
Bruto binnenlands product per inwoner (bbp/inw): de waarde van alle goederen en diensten
die in een land worden geproduceerd.
- Je gebruikt deze als indicator voor mate van economische ontwikkeling (tussen
cultuurgebieden).
Als je kijkt naar groter of kleiner gebied gebruik je bruto regionaal product per inwoner
(brp/inw)
Welvaart: bbp/aantal inwoners. Maar je moet dan wel overwegingen in je achterhoofd
houden:
1. De betrouwbaarheid van cijfers is niet altijd even groot. (minder ontwikkelde landen)
2. Is alles wel opgenomen in bbp?
- In landen met een laag inkomen proberen mensen die arm zijn geld te verdienen in bijv. de
primaire sector. Deze staan niet geregistreerd → niet alles wat in een land wordt
geproduceerd staat in bbp.
3. Is er rekening gehouden met prijsverschillen tussen landen?
- In landen waar de prijzen van goederen of diensten lager zijn, is de koopkracht groter. Je
kunt daar met hetzelfde inkomen meer kopen. Bij regio-indeling gebaseerd op bbp, zijn
inkomens meestal gecorrigeerd voor prijsverschillen. (je kunt ze dan wel vergelijken)
4. In landen kan regionale en sociale ongelijkheid zijn:
- Regionale ongelijkheid: onrechtvaardig welvaartsverschil (verborgen in landelijk
gemiddelde)
- Sociale ongelijkheid: inkomensverschillen tussen de sociale groepen binnen een land.
Beroepsbevolking:
De beroepsbevolking verandert naarmate het ontwikkelingspeil toeneemt. → je kunt
ontwikkelingspeil afleiden uit samenstelling van beroepsbevolking.
Het aandeel dat in primaire sector werkt, is een goede indicator voor economisch
ontwikkelingspeil.
- Landen kunnen ook rijk zijn met industrie en weinig tertiaire sector, daarom primaire.
