Samenvatting Macro-economie en beleid

Samenvatting macro-economie en beleid
Daan Capitaine

,
, Inhoudstabel
HOOFDSTUK 2: OVERZICHT VAN DE LEERSTOF............................................................................... 1

2.1. ECONOMISCHE GROEI ............................................................................................................... 1
2.2. DE WERKLOOSHEIDSGRAAD ....................................................................................................... 1
2.3. DE INFLATIE ........................................................................................................................... 2
2.3.1. BBP-DEFLATOR .............................................................................................................................. 2
2.3.2. CONSUMPTIEPRIJSINDEX .................................................................................................................. 2
2.3.3. KOOPKRACHT ................................................................................................................................. 2
2.3.4. WAAROM INFLATIE?........................................................................................................................ 2
2.4. OKUN’S LAW ......................................................................................................................... 3
2.5. KT, MT,LT ............................................................................................................................ 3

HOOFDSTUK 3: DE GOEDERENMARKT ........................................................................................... 4

3.1. SAMENSTELLING VAN BBP ........................................................................................................ 4
3.2. DE VRAAG NAAR GOEDEREN....................................................................................................... 4
3.2.1. DE CONSUMPTIE (C) ........................................................................................................................ 4
3.2.2. INVESTERINGEN .............................................................................................................................. 4
3.2.3. OVERHEIDSBESTEDINGEN ................................................................................................................. 4
3.3. EVENWICHTSOUTPUT ............................................................................................................... 4
3.3.1. ALGEBRAÏSCH ................................................................................................................................. 5
3.3.2. GRAFISCH ...................................................................................................................................... 5
3.3.3. ECONOMISCH INTUÏTIEF ................................................................................................................... 5
3.4. ANDERE MANIEREN VAN DENKEN OVER DE GOEDERENMARKT............................................................. 6
3.4.1. INVESTEREN=SPAREN....................................................................................................................... 6
3.4.2. DE SPAAR PARADOX ........................................................................................................................ 6
3.5. IS DE OVERHEID OMNIPOTENT?................................................................................................... 6

HOOFDSTUK 4: FINANCIËLE MARKTEN .......................................................................................... 7

4.1. DE VRAAG NAAR GELD .............................................................................................................. 7
4.2. INTREST BEPALEN .................................................................................................................... 7
4.2.1. 1E MANIER ..................................................................................................................................... 7
4.2.2. 2E MANIER ..................................................................................................................................... 8
4.3. DE LIQUIDITEITSVAL ................................................................................................................. 8

HOOFDSTUK 5: IS-LM MODEL ....................................................................................................... 9

5.1. DE GOEDERENMARKT EN DE IS-RELATIE ........................................................................................ 9
5.1.1. DE IS-CURVE .................................................................................................................................. 9
5.1.2. VERSCHUIVING VAN DE IS-CURVE ...................................................................................................... 9
5.2. DE FINANCIËLE MARKT EN LM-RELATIE ....................................................................................... 10
5.2.1. DE LM-CURVE ............................................................................................................................. 10

,5.2.2. VERSCHUIVING VAN DE LM-CURVE .................................................................................................. 10
5.3. IS-LM ................................................................................................................................ 10
5.4. POLICY MIX.......................................................................................................................... 10

HOOFDSTUK 6: FINANCIËLE MARKTEN 2.0................................................................................... 11

6.1. NOMINALE VS. REËLE INTREST .................................................................................................. 11
6.2. RISICO EN RISICOPREMIE ......................................................................................................... 11
6.3. DE ROL VAN FINANCIËLE INSTELLINGEN ....................................................................................... 11
6.4. EXTENDING IS-LM ................................................................................................................ 11
6.4.1. INVLOED OP DE IS-CURVE ............................................................................................................... 11

HOOFDSTUK 7: DE ARBEIDSMARKT ............................................................................................. 12

7.1. ALGEMEEN .......................................................................................................................... 12
7.2. VERANDERINGEN IN WERKLOOSHEID .......................................................................................... 12
7.3. BEPALING VAN HET LOON ........................................................................................................ 12
7.4. BEPALING VAN DE PRIJS .......................................................................................................... 12
7.5. DE NATUURLIJKE WERKLOOSHEIDSGRAAD.................................................................................... 12

HOOFDSTUK 8: DE PHILLIPSCURVE, 𝑼𝒏EN 𝝅................................................................................ 13

8.1. GEÏNDEXEERDE ARBEIDSCONTRACTEN (=𝝀) ................................................................................. 13

HOOFDSTUK 9: IS-LM-PC............................................................................................................. 14

9.1. IS-LM-PC ........................................................................................................................... 14
9.1.1. OKUN’S LAW ................................................................................................................................ 15
9.2. DEFLATOIRE SPIRAAL .............................................................................................................. 15
9.3. TOEPASSING: HET EFFECT VAN EEN STIJGING VAN OLIEPRIJZEN .......................................................... 16

HOOFDSTUK 10: THE FACTA BOUT GROWTH ............................................................................... 17

10.1. DE LEVENSSTANDAARD ......................................................................................................... 17
10.2. MALTUSIAANSE VAL ............................................................................................................. 17
10.3. THINKING ABOUT GROWTH: A PRIMER ..................................................................................... 17

HOOFDSTUK 11: SAVING, CAPITAL ACCUMULATION AND OUTPUT .............................................. 18

10.1. INTERACTIE TUSSEN OUTPUT EN KAPITAAL ................................................................................. 18
10.2. THE IMPLICATIONS OF ALTERNATIVE SAVING RATES ...................................................................... 18
 WAT GEBEURT ER DAN MET C/N ALS S VERANDERD? ................................................................................. 19
10.3. PHISICAL VS. HUMAN CAPITAL ................................................................................................ 19

HOOFDSTUK 17: DE OPEN ECONOMIE ......................................................................................... 20

,17.1. IN DE GOEDERENMARKT ........................................................................................................ 20
17.1.1. WISSELKOERSEN ......................................................................................................................... 20
17.2. IN DE FINANCIËLE MARKT....................................................................................................... 20
17.2.1. DE “UNCOVERED” INTREST PARITEIT............................................................................................... 20

HOOFDSTUK 18: DE GOEDERENMARKT IN DE OPEN ECONOMIE................................................... 21

18.1. DE IS-RELATIE IN DE OPEN ECONOMIE....................................................................................... 21
18.2. BEÏNVLOEDENDE FACTOREN ................................................................................................... 22
18.2.1. WANNEER WAT VERANDEREN? ..................................................................................................... 22
18.3. DE J-CURVE ....................................................................................................................... 22
18.4. SPAREN, INVESTEREN EN LR-EVENWICHT................................................................................... 23

HOOFDSTUK 19: IS-LM IN DE OPEN ECONOMIE (MUNDELL-FLEMING) .......................................... 24

,
,Hoofdstuk 2: Overzicht van de leerstof
2.1. Economische groei
Economische groei wordt gemeten met het Bruto Binnenlands Product (BBP), op 3 manieren.
Daarnaast wordt het BBP gebruikt bij het berekenen van de levensstandaard.

1. Bestedingsbenadering
𝑌 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 + 𝐸𝑋 − 𝐼𝑀
C=Consumptie
I= investeringen van bedrijven
G=overheidsbestedingen (≠uitgaven)
2. Productiebenadering
= 𝑠𝑜𝑚 𝑣𝑎𝑛 𝑡𝑜𝑒𝑔𝑒𝑣𝑜𝑒𝑔𝑑𝑒 𝑤𝑎𝑎𝑟𝑑𝑒𝑠 = 𝑉𝐾 − 𝐴𝐾
3. Inkomensbenadering
= 𝑆𝑜𝑚 𝑣𝑎𝑛 𝑖𝑛𝑘𝑜𝑚𝑒𝑛𝑠 = 𝑙𝑜𝑛𝑒𝑛 + 𝑤𝑖𝑛𝑠𝑡
4. De levensstandaard
𝐵𝐵𝑃
=
𝑎𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑖𝑛𝑤𝑜𝑛𝑒𝑟𝑠

Het BBP is ofwel reëel, ofwel nominaal.

 Reëel= in constante prijzen naar volume (geen inflatie meegerekend)
=t.o.v. 1 basisjaar
 Nominaal= in lopende prijzen
= met de prijzen van hetzelfde jaar
Groei van het BBP?
𝐵𝐵𝑃 − 𝐵𝐵𝑃 𝑛𝑖𝑒𝑢𝑤 − 𝑜𝑢𝑑
= , 𝑉𝐸𝑅𝐴𝑁𝐷𝐸𝑅𝐼𝑁𝐺 𝐴𝐿𝐺𝐸𝑀𝐸𝐸𝑁 =
𝐵𝐵𝑃 𝑜𝑢𝑑

 >0= expansie
 <0=recessie (als 2 opeenvolgende kwartalen REËEL achteruit gaat)


2.2. De werkloosheidsgraad
𝐵𝑒𝑟𝑜𝑒𝑝𝑠𝑏𝑒𝑣𝑜𝑙𝑘𝑖𝑛𝑔 = 𝑤𝑒𝑟𝑘𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛 + 𝑤𝑒𝑟𝑘𝑙𝑜𝑧𝑒𝑛(𝑑𝑖𝑒 𝑤𝑒𝑟𝑘 𝑧𝑜𝑒𝑘𝑒𝑛)
𝑤𝑒𝑟𝑘𝑙𝑜𝑧𝑒𝑛
𝑊𝑒𝑟𝑘𝑙𝑜𝑜𝑠ℎ𝑒𝑖𝑑𝑠𝑔𝑟𝑎𝑎𝑔 =
𝑏𝑒𝑟𝑜𝑒𝑝𝑠𝑏𝑒𝑣𝑜𝑙𝑘𝑖𝑛𝑔
𝐵𝑒𝑟𝑜𝑒𝑝𝑠𝑏𝑒𝑣𝑜𝑙𝑘𝑖𝑛𝑔
𝑃𝑎𝑟𝑡𝑖𝑐𝑖𝑝𝑎𝑡𝑖𝑒𝑔𝑟𝑎𝑎𝑑 =
𝐵𝑒𝑣𝑜𝑙𝑘𝑖𝑛𝑔 𝑜𝑝 𝑤𝑒𝑟𝑘𝑏𝑒𝑘𝑤𝑎𝑚𝑒 𝑙𝑒𝑒𝑓𝑡𝑖𝑗𝑑
𝑊𝑒𝑟𝑘𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛
𝑇𝑒𝑤𝑒𝑟𝑘𝑠𝑡𝑒𝑙𝑙𝑖𝑛𝑔𝑠𝑔𝑟𝑎𝑎𝑑 =
𝐵𝑒𝑣𝑜𝑙𝑘𝑖𝑛𝑔 𝑜𝑝 𝑤𝑒𝑟𝑘𝑏𝑒𝑘𝑤𝑎𝑚𝑒 𝑙𝑒𝑒𝑓𝑡𝑖𝑗𝑑


 De werkloosheidsgraad heeft een invloed op de welvaart en de economische groei.
o Hoog →economie zet haar middelen goed in
o Te laag (=krappe arbeidsmarkt)
 Oorzaak? → veel knelpuntberoepen, te lang openstaande vacatures
 Tewerkstellingsgraad moet stijgen om het begrotingstekort te dichten (pensioenen
opvangen)

1

,2.3. De inflatie

 Inflatie = prijzen stijgen
 Deflatie= negatieve deflatie (prijzen dalen)
o Niet per se goed! (Zie HS4)
 Desinflatie= inflatie-% daalt, maar geen deflatie!
 Stagflatie=zwakke economie, en toch inflatie
 Pure inflatie= Prijs en nominale lonen stijgen gelijk BESTAAT NIET

2.3.1. BBP-deflator
𝑖𝑛𝑓𝑙𝑎𝑡𝑖𝑒 (𝜋) = %𝑣𝑒𝑟𝑎𝑛𝑑𝑒𝑟𝑖𝑛𝑔 𝑣𝑎𝑛 𝑑𝑒 𝐵𝐵𝑃𝑑𝑒𝑓𝑙𝑎𝑡𝑜𝑟 (𝑃 )
𝑛𝑜𝑚𝑖𝑛𝑎𝑎𝑙 𝐵𝐵𝑃
𝐵𝐵𝑃𝑑𝑒𝑓𝑙𝑎𝑡𝑜𝑟 =
𝑟𝑒𝑒𝑒𝑙 𝐵𝐵𝑃

𝑃 −𝑃
𝐷𝑈𝑆: 𝜋 =
𝑃
 𝑃 = de prijsindex in jaar t , gevormd door geproduceerde goederen

𝑁𝑜𝑚𝑖𝑛𝑎𝑎𝑙 𝐵𝐵𝑃
𝑟𝑒𝑒𝑒𝑙 𝐵𝐵𝑃 =
𝐷𝑒𝑓𝑙𝑎𝑡𝑜𝑟

2.3.2. Consumptieprijsindex

𝐶𝑃𝐼 − 𝐶𝑃𝐼
𝜋= , 𝒈𝒆𝒗𝒐𝒓𝒎𝒅 𝒅𝒐𝒐𝒓 𝒑𝒓𝒊𝒋𝒛𝒆𝒏 𝒗𝒂𝒏 𝒈𝒆𝒄𝒐𝒏𝒔𝒖𝒎𝒆𝒆𝒓𝒅𝒆 𝒈𝒐𝒆𝒅𝒆𝒓𝒆𝒏
𝐶𝑃𝐼

2.3.3. Koopkracht

𝑅𝑒ë𝑙𝑒 𝑙𝑜𝑜𝑛𝑠𝑣𝑒𝑟𝑎𝑛𝑑𝑒𝑟𝑖𝑛𝑔 (%°) = 𝑛𝑜𝑚𝑖𝑛𝑎𝑙𝑒 𝑙𝑜𝑜𝑛𝑠𝑣𝑒𝑟𝑛𝑎𝑑𝑒𝑟𝑖𝑛𝑔 (%) − 𝑖𝑛𝑓𝑙𝑎𝑡𝑖𝑒 (%)


 Bij percentages geld altijd: Reëel= nominaal-inflatie
 Indexsprong
o tijdelijk de nominale lonen NIET laten indexeren om zo de concurrentiekracht
van het bedrijfsleven op te krikken (regering Michel)



2.3.4. Waarom inflatie?
 Inflatie beïnvloedt de inkomensverdeling!
o belastingschalen moeten ook geïndexeerd worden! (anders belastingverhoging)
 HICP vs. Gezondheidsindex
o Gezondheidsindex= HICP- aantal goederen(schadelijk voor gezondheid)
 Tabak, alcohol,… NIET Stookolie!




2

,2.4. OKun’s law
Er is een negatief verband tussen de werkloosheidsgraad en de reële economische groei
(=logisch!)
De werkloosheidsgraad blijft constant bij een reële groei van 3%

2.5. KT, MT,LT
 KT= gedreven door de verandering in de vraag
 MT=… door: aanbod factoren, kapitaal, technologie, arbeidsmarkt
 LT= … door: technologische verandering, leersysteem, overheidskwaliteit (neo
institutional economics)




3

, Hoofdstuk 3: De goederenmarkt
3.1. Samenstelling van BBP
𝑍(𝑣𝑟𝑎𝑎𝑔 𝑛𝑎𝑎𝑟 𝑔𝑜𝑒𝑑𝑒𝑟𝑒𝑛 𝑒𝑛 𝑑𝑖𝑒𝑛𝑠𝑡𝑒𝑛) ≡ 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 + 𝐸𝑋 − 𝐼𝑀 (gesloten economie(geen ex/im)

 EX>IM= handelsoverschot
 EX<IM= handelstekort

3.2. De vraag naar goederen
3.2.1. De consumptie (C)

𝐶(𝑌 ) = 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑢𝑚𝑝𝑡𝑖𝑒𝑓𝑢𝑐𝑡𝑖𝑒, 𝑌 (𝑏𝑒𝑠𝑐ℎ𝑖𝑘𝑏𝑎𝑟𝑒 𝑖𝑛𝑘𝑜𝑚𝑒𝑛)
= 𝑌(𝑖𝑛𝑘𝑜𝑚𝑒𝑛) − 𝑇(𝑏𝑒𝑙𝑎𝑠𝑡𝑖𝑛𝑔𝑒𝑛 − 𝑠𝑜𝑐𝑖𝑎𝑙𝑒 𝑢𝑖𝑡𝑘𝑒𝑟𝑖𝑛𝑔𝑒𝑛)
 𝐶 = 𝐶 + 𝐶 (𝑌 − 𝑇)
 𝐶 = 𝑎𝑢𝑡𝑜𝑛𝑜𝑚𝑒 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑢𝑚𝑝𝑡𝑖𝑒( 𝑌 = 0)
 𝐶 = 𝑚𝑎𝑟𝑔𝑖𝑛𝑎𝑙𝑒 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑚𝑝𝑡𝑖𝑒𝑞𝑢𝑜𝑡𝑒 =




3.2.2. Investeringen
𝐼 = 𝑔𝑒𝑔𝑒𝑣𝑒𝑛 = 𝑒𝑥𝑜𝑔𝑒𝑒𝑛(𝑤𝑜𝑟𝑑𝑡 𝑛𝑖𝑒𝑡 𝑏𝑒ï𝑛𝑣𝑙𝑜𝑒𝑑)

3.2.3. Overheidsbestedingen
𝐺 = 𝑔𝑒𝑔𝑒𝑣𝑒𝑛 = 𝑒𝑥𝑜𝑔𝑒𝑒𝑛

3.3. Evenwichtsoutput
 Evenwicht in goederen markt ontstaat als: Y(BBP)=Z
o 𝑌 = 𝐶 −𝐶 𝑌−𝐶 𝑇+𝐼+𝐺
o Y wordt op 3 manieren bepaald




4