1 welzijn in de verzorgingsstaat
- basisbeginselen
België is een grond wettelijke staat
De grondwet omvat:
o besturen van de staat
o organisatie van diverse instellingen
o verhoudingen tussen burgers regelen
scheiding der machten
= de macht moet worden verdeeld over verschillende instanties met elk zijn bevoegdheid
Macht Wie? Bevoegdheid
Wetgevend Koning en parlement 1 wetten maken
= kamer van volks 2 controleren van de uitvoerende
vertegenwoordiger en senaat macht
Uitvoerend Koning en regering 1 het land leiden
2 uitvoeren van de wetten
Rechterlijk Hoven en rechtbanken Uitspraken doen over geschillen
Het Nationaal Congres koos voor een monarchie. De koning is staatshoofd, hij heeft enkel
bevoegdheden die hij samen met zijn ministers kan uitoefenen. Het Nationaal Congres moest
ook beslissen wie de bevoegdheid krijgt om wetten te maken. Die taak is weggelegd voor
parlement. Dit bestaat uit parlementsleden die verkozen worden door de bevolking.
Representatieve democratie
De bevolking laat zich vertegenwoordigen door verkozen parlementsleden.
België is ook een parlementair stelsel
Enkel de parlementsleden worden verkozen, de ministers en het staatshoofd niet.
De rechtsregels ontstaan door de verkozen meerderheid. Wetten krijgen vorm wanneer het
aantal parlementsleden dat voor de wet stemt, groter is dan het aantal dat tegen de wet
stemt
- overheden
gedecentraliseerd bestuur=
De hogere overheid wijst een deel van haar bevoegdheden toe aan andere autonome
organen. Verschillende overheden kunnen onderscheiden worden:
o De federale overheid
Beslissingsbevoegdheid over grondgebied van het hele land.
o Gemeenschappen
Opgericht om culturele eigenheid van Nederlandstalige, Franstalige en Duitstalige bevolking
te beschermen. De gemeenschapsbevoegdheden zijn cultuur- en persoonsgebonden (welzijn,
jeugd, cultuur, onderwijs, …).
o Gewesten
Opgericht om beter te kunnen inspelen op economische eigenheid van regio. De
gewestbevoegdheden zijn verbonden aan de economie of zijn plaatsgebonden (economie,
leefmilieu, waterbeleid, energiebeleid, tewerkstelling, openbaar vervoer, landbouw, … )
o Provincies
Bevoegdheden op het provinciaal grondgebied.
o gemeenten en steden
Bevoegdheden binnen hun grondgebied.
, Onze wetgeving bestaat uit regels uitgaand van verschillende instanties
Overheid Rechtsnorm
Federale overheid Wetten
Gemeenschappen en gewesten Decreten Brussels Hoofdstedelijk Gewest
vaardigt ordonnanties uit.
Provincies Provinciale verordeningen
Gemeenten Gemeentelijke verordeningen
Deze normen (wetgeving) staan in hiërarchisch verband tot elkaar. Er is een rangorde tussen
hogere en lagere normen. De lagere overheden moeten altijd de norm van de hogere
overheid respecteren.
1. Grondwet. Geen enkele wet mag uitgevaardigd worden die in strijd is met de grondwet.
2. Wetten, decreten als ordonnanties zijn wetgevende akten. Zij staan op gelijke hoogte met
elkaar. Wetgevende akten mogen niet in strijd zijn met de grondwet.
3. Wetgevende akten krijgen vervolg in uitvoeringsbesluiten. Zowel gemeenschaps-, gewest-,
als federale regering moet de wetgevende akten omzetten in besluiten. Deze mogen niet in
strijd zijn met de wetgevende akten en dus ook niet met de grondwet.
4. Provinciale verordeningen mogen niet in strijd zijn met uitvoeringsbesluiten en dus ook
niet in strijd met wetgevende akten en grondwet.
5. Gemeentelijke verordeningen mogen niet in strijd zijn met provinciale verordeningen en
dus ook niet met uitvoeringsbesluiten, wetgevende akten en grondwet.
Het Belgisch federaal model is een asymmetrisch model
Wetgevend Uitvoerend Rechterlijk
Gemeenten en Gemeente raad College van Hoven en
steden burgemeester en rechtbanken
schepenen
Provincies Provincie raad Bestendige Deputatie en Hoven en
gouverneur rechtbanken
Gemeenschappe =Vlaams parlement = Vlaams regering Hoven en
n en gewesten =Waals gewestraad = Waalse gewestregering rechtbanken
= Franse = Franse
gemeenschapsraad gemeenschapsregering
=Raad van Duitstalige = Regering van de
= Brusselse Duitstalige gemeenschap
hoofdstedelijke raad = Brusselse
hoofdstedelijke regering
Federale Federaal parlement Federale regering Hoven en
overheid Koning (ministers en rechtbanken
staatssecretarissen)
Koning
Europese unie Europees parlement Europese commissie Gerecht van eerste
Raad van ministers aanleg
(ministers van de Hof van justitie
verschillende (kan Euro norm
lidstaten) vernietigen
+lidstaat
veroordelen)
, 1.1 begrip verzorgingsstaat/ welvaartstaat
1.1.1 betekenis
- verzorgingsstaat
Van Doorn:
Verzorgingsstaat is maatschappelijke belichaming van een garantieformule: samenleving zorgt
voor uitgebreid stelsel van voorzieningen
= waarborg voor redelijk bestaan voor iedereen.
Thoenes:
Rechtsnorm: democratisch systeem van overheidszorg
= garantie voor het collectieve sociale welzijn van burgers.
- Welvaartstaat
Deleeck Herman:
Waarborgt grondrechten van de burger met het oog op materiële welvaart en meer kansen
op ontplooiing.
1.1.2 kenmerken van de welvaartstaat
Welvaartsstaat = welvaart van burgers beschermen en waar nodig uitbouwen.
- Hoog welvaartspeil:
Hooggeorganiseerde economische ontwikkeling heeft geleid tot zeer hoge levensstandaard.
De voorwaarde voor het behouden van welvaart is voortdurende economische groei en de
ermee samenhangende doelstelling van volledige werkgelegenheid.
- Overheidsoptreden:
Overheid komt tussen met brede waaier van maatregelen. Eerst is er de sociale zekerheid.
Daarnaast zijn er vele vormen van dienstverlening die door overheid worden georganiseerd,
gecontroleerd en/of gesubsidieerd. zorgsectoren. vb. via uitkeringen.
- Verwezenlijking van grondrechten:
Recht op werk, huisvesting, onderwijs, cultuur, inkomen. Welvaartsstaat is gericht op het
voorkomen van problemen. Dit gebeurt via preventief organiseren van solidariteit en
uitbouwen van zorgapparaat.
- Behoud vrije markt en overleg:
Het gaat om sociaal overleg tussen de vertegenwoordigers van ondernemingen, organisaties
die belangen verdedigen van burgers (vakbonden, ziekenfondsen, belangengroepen) en de
overheid.
- Democratie:
De welvaartsstaat is niet autoritair. Het organiseren van zorg en sociale zekerheid voor
inwoners is in ons systeem van parlementaire democratie tot stand gekomen, via overleg en
inspraak. (Cuba en China geen democratie, geen welvaartsstaat).
1.1.3 de welvaartstaat is niet-staats en is verzuild
sociale organisaties of het middenveld zoals vakbonden, ziekenfondsen… spelen een grote
rol. Ze nemen deel aan de besluitvorming van het sociaal beleid. Ze verlenen ook dienst en
bouwen voorzieningen uit.
De uitvoering van het sociaal beleid is ook niet-staats. De overheid vertrouwt de uitvoering
toe aan verenigingen en organisaties.
- basisbeginselen
België is een grond wettelijke staat
De grondwet omvat:
o besturen van de staat
o organisatie van diverse instellingen
o verhoudingen tussen burgers regelen
scheiding der machten
= de macht moet worden verdeeld over verschillende instanties met elk zijn bevoegdheid
Macht Wie? Bevoegdheid
Wetgevend Koning en parlement 1 wetten maken
= kamer van volks 2 controleren van de uitvoerende
vertegenwoordiger en senaat macht
Uitvoerend Koning en regering 1 het land leiden
2 uitvoeren van de wetten
Rechterlijk Hoven en rechtbanken Uitspraken doen over geschillen
Het Nationaal Congres koos voor een monarchie. De koning is staatshoofd, hij heeft enkel
bevoegdheden die hij samen met zijn ministers kan uitoefenen. Het Nationaal Congres moest
ook beslissen wie de bevoegdheid krijgt om wetten te maken. Die taak is weggelegd voor
parlement. Dit bestaat uit parlementsleden die verkozen worden door de bevolking.
Representatieve democratie
De bevolking laat zich vertegenwoordigen door verkozen parlementsleden.
België is ook een parlementair stelsel
Enkel de parlementsleden worden verkozen, de ministers en het staatshoofd niet.
De rechtsregels ontstaan door de verkozen meerderheid. Wetten krijgen vorm wanneer het
aantal parlementsleden dat voor de wet stemt, groter is dan het aantal dat tegen de wet
stemt
- overheden
gedecentraliseerd bestuur=
De hogere overheid wijst een deel van haar bevoegdheden toe aan andere autonome
organen. Verschillende overheden kunnen onderscheiden worden:
o De federale overheid
Beslissingsbevoegdheid over grondgebied van het hele land.
o Gemeenschappen
Opgericht om culturele eigenheid van Nederlandstalige, Franstalige en Duitstalige bevolking
te beschermen. De gemeenschapsbevoegdheden zijn cultuur- en persoonsgebonden (welzijn,
jeugd, cultuur, onderwijs, …).
o Gewesten
Opgericht om beter te kunnen inspelen op economische eigenheid van regio. De
gewestbevoegdheden zijn verbonden aan de economie of zijn plaatsgebonden (economie,
leefmilieu, waterbeleid, energiebeleid, tewerkstelling, openbaar vervoer, landbouw, … )
o Provincies
Bevoegdheden op het provinciaal grondgebied.
o gemeenten en steden
Bevoegdheden binnen hun grondgebied.
, Onze wetgeving bestaat uit regels uitgaand van verschillende instanties
Overheid Rechtsnorm
Federale overheid Wetten
Gemeenschappen en gewesten Decreten Brussels Hoofdstedelijk Gewest
vaardigt ordonnanties uit.
Provincies Provinciale verordeningen
Gemeenten Gemeentelijke verordeningen
Deze normen (wetgeving) staan in hiërarchisch verband tot elkaar. Er is een rangorde tussen
hogere en lagere normen. De lagere overheden moeten altijd de norm van de hogere
overheid respecteren.
1. Grondwet. Geen enkele wet mag uitgevaardigd worden die in strijd is met de grondwet.
2. Wetten, decreten als ordonnanties zijn wetgevende akten. Zij staan op gelijke hoogte met
elkaar. Wetgevende akten mogen niet in strijd zijn met de grondwet.
3. Wetgevende akten krijgen vervolg in uitvoeringsbesluiten. Zowel gemeenschaps-, gewest-,
als federale regering moet de wetgevende akten omzetten in besluiten. Deze mogen niet in
strijd zijn met de wetgevende akten en dus ook niet met de grondwet.
4. Provinciale verordeningen mogen niet in strijd zijn met uitvoeringsbesluiten en dus ook
niet in strijd met wetgevende akten en grondwet.
5. Gemeentelijke verordeningen mogen niet in strijd zijn met provinciale verordeningen en
dus ook niet met uitvoeringsbesluiten, wetgevende akten en grondwet.
Het Belgisch federaal model is een asymmetrisch model
Wetgevend Uitvoerend Rechterlijk
Gemeenten en Gemeente raad College van Hoven en
steden burgemeester en rechtbanken
schepenen
Provincies Provincie raad Bestendige Deputatie en Hoven en
gouverneur rechtbanken
Gemeenschappe =Vlaams parlement = Vlaams regering Hoven en
n en gewesten =Waals gewestraad = Waalse gewestregering rechtbanken
= Franse = Franse
gemeenschapsraad gemeenschapsregering
=Raad van Duitstalige = Regering van de
= Brusselse Duitstalige gemeenschap
hoofdstedelijke raad = Brusselse
hoofdstedelijke regering
Federale Federaal parlement Federale regering Hoven en
overheid Koning (ministers en rechtbanken
staatssecretarissen)
Koning
Europese unie Europees parlement Europese commissie Gerecht van eerste
Raad van ministers aanleg
(ministers van de Hof van justitie
verschillende (kan Euro norm
lidstaten) vernietigen
+lidstaat
veroordelen)
, 1.1 begrip verzorgingsstaat/ welvaartstaat
1.1.1 betekenis
- verzorgingsstaat
Van Doorn:
Verzorgingsstaat is maatschappelijke belichaming van een garantieformule: samenleving zorgt
voor uitgebreid stelsel van voorzieningen
= waarborg voor redelijk bestaan voor iedereen.
Thoenes:
Rechtsnorm: democratisch systeem van overheidszorg
= garantie voor het collectieve sociale welzijn van burgers.
- Welvaartstaat
Deleeck Herman:
Waarborgt grondrechten van de burger met het oog op materiële welvaart en meer kansen
op ontplooiing.
1.1.2 kenmerken van de welvaartstaat
Welvaartsstaat = welvaart van burgers beschermen en waar nodig uitbouwen.
- Hoog welvaartspeil:
Hooggeorganiseerde economische ontwikkeling heeft geleid tot zeer hoge levensstandaard.
De voorwaarde voor het behouden van welvaart is voortdurende economische groei en de
ermee samenhangende doelstelling van volledige werkgelegenheid.
- Overheidsoptreden:
Overheid komt tussen met brede waaier van maatregelen. Eerst is er de sociale zekerheid.
Daarnaast zijn er vele vormen van dienstverlening die door overheid worden georganiseerd,
gecontroleerd en/of gesubsidieerd. zorgsectoren. vb. via uitkeringen.
- Verwezenlijking van grondrechten:
Recht op werk, huisvesting, onderwijs, cultuur, inkomen. Welvaartsstaat is gericht op het
voorkomen van problemen. Dit gebeurt via preventief organiseren van solidariteit en
uitbouwen van zorgapparaat.
- Behoud vrije markt en overleg:
Het gaat om sociaal overleg tussen de vertegenwoordigers van ondernemingen, organisaties
die belangen verdedigen van burgers (vakbonden, ziekenfondsen, belangengroepen) en de
overheid.
- Democratie:
De welvaartsstaat is niet autoritair. Het organiseren van zorg en sociale zekerheid voor
inwoners is in ons systeem van parlementaire democratie tot stand gekomen, via overleg en
inspraak. (Cuba en China geen democratie, geen welvaartsstaat).
1.1.3 de welvaartstaat is niet-staats en is verzuild
sociale organisaties of het middenveld zoals vakbonden, ziekenfondsen… spelen een grote
rol. Ze nemen deel aan de besluitvorming van het sociaal beleid. Ze verlenen ook dienst en
bouwen voorzieningen uit.
De uitvoering van het sociaal beleid is ook niet-staats. De overheid vertrouwt de uitvoering
toe aan verenigingen en organisaties.
