INLEIDING TOT HET RECHT
Samenvatting
2021 - 2022
TEKIN.R
,Burgerlijk recht- Deel I: Algemenen beginselen
Definitie, indeling en bronnen van het recht
1. Definitie wat is recht?
Recht en rechtsregels
• Het geheel van tijds- en plaatsgebonden rechtsregels die het uitwendig gedrag van mensen
regelt.
• Een regel = dwingen: gebods- of verbodsbepaling
• Een rechtsregel wordt door de politieke overheid opgelegd is en afdwingbaar
Waarom is er recht?
• Schaarste veroorzaakt mogelijke conflicten
• Doel: conflicten vermijden en oplossen
• Waarborg voor een vreedzame en rechtvaardige samenleving
• Spanningsveld tussen rechtszekerheid en individuele vrijheid
Waar is recht?
• Overal!
• Neemt toe: hoe complexer de maatschappij hoe meer recht er is
• Wijzigt nog steeds
2. Indeling van het recht
Privaatrecht
= Regelt dus de horizontale relaties tussen rechtspersonen en is onderverdeeld in rechtstakken;
a) Burgerlijk recht
b) Gerechtelijk privaatrecht
c) Arbeidsrecht
d) Handelsrecht
Burgerlijk recht
Harde kern van het privaatrecht
• Afstamming
• Huwelijk
• Erfenissen
• (Buiten)contractuele aansprakelijkheid “Burgerlijk Wetboek (code Napoleon)”
Gerechtelijke privaatrecht
• = Burgerlijk procesrecht
• Geschillen tussen personen oplossen.
• Vaste regels voor opgesteld
• Strikte procedure & gerechtelijke wetboek
,Arbeidsrecht
• Is onderdeel van het sociaal recht.
• Regelt de verhoudingen tussen de werkgever en de werknemer.
• Collectieve arbeidsrecht (cao)
• Geen sociaal wetboek
Het handelsrecht = Ondernemingsrecht
• Regelt de statuten van de handelaars (eenmanszaken en vennootschappen) en hun
commerciële activiteiten.
• Wetboek van Koophandel= wetboek van ondernemingsrecht
• Sinds 2018
Publiekrecht
= Omvat alle regels die betrekking hebben op de organisatie van de staat en op de relaties tussen
de staat en de burgers en is opgedeeld in verschillende rechtstakken.
a) Staatsrecht
b) Administratief recht
c) Fiscaal recht
d) Strafrecht
Staatsrecht
= Synoniem voor grondwettelijk of constitutioneel recht
= Basiswetgeving van een land
• Regelt de inrichting van de staat = staatsstructuur
o Regelt de bevoegdheid van politieke en gerechtelijke instellingen (Wie is voor wat
bevoegd?)
• Omvat de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers
o Politieke vrijheden (vrijheid van onderwijs, eredienst, mening…)
o Democratische rechten (stemrecht...)
o Sociaaleconomische rechten (recht op sociale zekerheid.)
Administratief recht
= Rechtsregels die de besturen (de administratie) moeten respecteren bij het toepassen van de
wetgeving (=voorschriften tot behoorlijk bestuur).
• Vbn: bouwrecht, vreemdelingenrecht, mediarecht.....
Het fiscaal recht
= Synoniem voor belastingrecht
• Regels i.v.m. de bepaling, het innen en mogelijke betwistingen van belastingen
• Belastingen zijn heffingen waarmee de overheid haar uitgaven doet.
• Vbn: personenbelasting, BTW, successierechten....
, Het Strafrecht
A) Algemene principes
• Strafbare gedragingen (misdrijf)
• Toepasselijke straf
• 3 categorieën
o Overtreding
o Wanbedrijf,
o Misdaad)
• 3 bevoegde rechtbanken
o Politierechtbank
o Correctionele Rechtbank
o Hof van Assisen)
B) Strafmaten
• Vrijheidsstraf (gevangenis)
• Geldboete (bedragen tabel x 20)
• Werkstraf
C) overzicht
Misdrijf Vrijheids-straf Geldboete Werkstraf Rechtbank
Overtreding 1 tot 7 dagen 6 tot 150 euro 20 tot 45 u Politierecht-bank
Wanbedrijf max 5 jaar vanaf 156 euro 46 tot 300 u Correctionele
rechtbank
Misdaad min 5 jaar Vanaf 156 niet mogelijk Hof Van Assisen
euro
D) Strafrecht is een kwestie van gradaties
(DOODSLAG IS NOG GEEN MOORD)
• Iemand veroorzaakt ongewild een verkeersongeval met gewonden:
o Onopzettelijke slagen en verwondingen, een wanbedrijf.
• Iemand verwondt een ander tijdens een vechtpartij:
o Opzettelijke slagen en verwondingen, een wanbedrijf.
• Iemand veroorzaakt de dood van iemand in een verkeersongeval:
o Onopzettelijke doding, een wanbedrijf.
• Iemand doodt een ander tijdens een vechtpartij zonder de intentie te doden:
o Opzettelijke slagen en verwondingen met de dood tot gevolg zonder de intentie te doden, een
misdaad.
• Iemand wurgt een ander in een woedeaanval tijdens een gevecht of schiet een vluchtende
inbreker neer zonder dat hij wettelijke zelfverdediging als reden kan inroepen:
o Opzettelijke doodslag (dit is een doding met de intentie te doden maar zonder voorbedachten
rade), een misdaad.
• Iemand doodt een ander na dit te hebben gepland en voorbereid:
o Moord (dit is dus opzettelijke doodslag met voorbedachten rade), een misdaad.
Samenvatting
2021 - 2022
TEKIN.R
,Burgerlijk recht- Deel I: Algemenen beginselen
Definitie, indeling en bronnen van het recht
1. Definitie wat is recht?
Recht en rechtsregels
• Het geheel van tijds- en plaatsgebonden rechtsregels die het uitwendig gedrag van mensen
regelt.
• Een regel = dwingen: gebods- of verbodsbepaling
• Een rechtsregel wordt door de politieke overheid opgelegd is en afdwingbaar
Waarom is er recht?
• Schaarste veroorzaakt mogelijke conflicten
• Doel: conflicten vermijden en oplossen
• Waarborg voor een vreedzame en rechtvaardige samenleving
• Spanningsveld tussen rechtszekerheid en individuele vrijheid
Waar is recht?
• Overal!
• Neemt toe: hoe complexer de maatschappij hoe meer recht er is
• Wijzigt nog steeds
2. Indeling van het recht
Privaatrecht
= Regelt dus de horizontale relaties tussen rechtspersonen en is onderverdeeld in rechtstakken;
a) Burgerlijk recht
b) Gerechtelijk privaatrecht
c) Arbeidsrecht
d) Handelsrecht
Burgerlijk recht
Harde kern van het privaatrecht
• Afstamming
• Huwelijk
• Erfenissen
• (Buiten)contractuele aansprakelijkheid “Burgerlijk Wetboek (code Napoleon)”
Gerechtelijke privaatrecht
• = Burgerlijk procesrecht
• Geschillen tussen personen oplossen.
• Vaste regels voor opgesteld
• Strikte procedure & gerechtelijke wetboek
,Arbeidsrecht
• Is onderdeel van het sociaal recht.
• Regelt de verhoudingen tussen de werkgever en de werknemer.
• Collectieve arbeidsrecht (cao)
• Geen sociaal wetboek
Het handelsrecht = Ondernemingsrecht
• Regelt de statuten van de handelaars (eenmanszaken en vennootschappen) en hun
commerciële activiteiten.
• Wetboek van Koophandel= wetboek van ondernemingsrecht
• Sinds 2018
Publiekrecht
= Omvat alle regels die betrekking hebben op de organisatie van de staat en op de relaties tussen
de staat en de burgers en is opgedeeld in verschillende rechtstakken.
a) Staatsrecht
b) Administratief recht
c) Fiscaal recht
d) Strafrecht
Staatsrecht
= Synoniem voor grondwettelijk of constitutioneel recht
= Basiswetgeving van een land
• Regelt de inrichting van de staat = staatsstructuur
o Regelt de bevoegdheid van politieke en gerechtelijke instellingen (Wie is voor wat
bevoegd?)
• Omvat de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers
o Politieke vrijheden (vrijheid van onderwijs, eredienst, mening…)
o Democratische rechten (stemrecht...)
o Sociaaleconomische rechten (recht op sociale zekerheid.)
Administratief recht
= Rechtsregels die de besturen (de administratie) moeten respecteren bij het toepassen van de
wetgeving (=voorschriften tot behoorlijk bestuur).
• Vbn: bouwrecht, vreemdelingenrecht, mediarecht.....
Het fiscaal recht
= Synoniem voor belastingrecht
• Regels i.v.m. de bepaling, het innen en mogelijke betwistingen van belastingen
• Belastingen zijn heffingen waarmee de overheid haar uitgaven doet.
• Vbn: personenbelasting, BTW, successierechten....
, Het Strafrecht
A) Algemene principes
• Strafbare gedragingen (misdrijf)
• Toepasselijke straf
• 3 categorieën
o Overtreding
o Wanbedrijf,
o Misdaad)
• 3 bevoegde rechtbanken
o Politierechtbank
o Correctionele Rechtbank
o Hof van Assisen)
B) Strafmaten
• Vrijheidsstraf (gevangenis)
• Geldboete (bedragen tabel x 20)
• Werkstraf
C) overzicht
Misdrijf Vrijheids-straf Geldboete Werkstraf Rechtbank
Overtreding 1 tot 7 dagen 6 tot 150 euro 20 tot 45 u Politierecht-bank
Wanbedrijf max 5 jaar vanaf 156 euro 46 tot 300 u Correctionele
rechtbank
Misdaad min 5 jaar Vanaf 156 niet mogelijk Hof Van Assisen
euro
D) Strafrecht is een kwestie van gradaties
(DOODSLAG IS NOG GEEN MOORD)
• Iemand veroorzaakt ongewild een verkeersongeval met gewonden:
o Onopzettelijke slagen en verwondingen, een wanbedrijf.
• Iemand verwondt een ander tijdens een vechtpartij:
o Opzettelijke slagen en verwondingen, een wanbedrijf.
• Iemand veroorzaakt de dood van iemand in een verkeersongeval:
o Onopzettelijke doding, een wanbedrijf.
• Iemand doodt een ander tijdens een vechtpartij zonder de intentie te doden:
o Opzettelijke slagen en verwondingen met de dood tot gevolg zonder de intentie te doden, een
misdaad.
• Iemand wurgt een ander in een woedeaanval tijdens een gevecht of schiet een vluchtende
inbreker neer zonder dat hij wettelijke zelfverdediging als reden kan inroepen:
o Opzettelijke doodslag (dit is een doding met de intentie te doden maar zonder voorbedachten
rade), een misdaad.
• Iemand doodt een ander na dit te hebben gepland en voorbereid:
o Moord (dit is dus opzettelijke doodslag met voorbedachten rade), een misdaad.
