Islamitisch recht
Islam = wereldgodsdienst
* ± 85% soennitisch en ± 15% sjiïetisch
* samenval religieuze en wereldlijke gezag
Shari’a
* gedragsregels oorsprong in wil van Allah
* verplichtingen jegens God alleen
* verplichtingen jegens God & maatschappij (enkel hier kan recht ingrijpen)
* totalitair
* goddelijke oorsprong: volmaakt en eeuwig
* juridisch pluralisme (niemand kan wil van Allah perfect kennen na
Geloof en recht Mohammed)
* 5 waarderingscategorieën voor menselijk handelen
* juridisch verplichte handelingen
* verboden handelingen
* aanbevolen handelingen
* neutrale handelingen (restcategorie)
* afgeraden handelingen
Personele basis isl r: gericht tot moslims (moeilijker in 20e eeuw)
Fiqh: islamitische rechtsgeleerdheid / islamitisch recht → structuur aan
rechtsregels Shari’a
Mohammed → openbaringen en recitaties → koran
Opdeling in delen (soera’s) met verzen, opgenomen in volgorde van lengte
Oudarabisch → interpretatie vereist
Koran * tafsier interpretatie
* grammaticale, systematische en historische interpretatie
* commentaren gezaghebbende auteurs
* ta’wiel interpretatie
* norminhoudelijke / teleologische interpretatie
* diepere betekenis
Rechtsbronnen van fiqh
Soenna: de manier / weg van profeet = bijkomende normering
* ahadieth: gewoonten ten tijde van profeet
* hadieth
* keten van personen die woorden, gewoonten, … profeet en volgelingen
hebben overgedragen tot auteur
* inhoudelijk deel
Soenna
Interpretatie vereist (tafsier en ta’wiel)
Soenna ↔ koran
* soennaregels: door profeet en volgelingen → tijdgebonden
* koranregels: godgegeven → staan voor altijd en overal vast
Idjtihad / creatieve rechtsvinding (moedjtahid)
* grote islamrijk
Idjtihad * minder aanvaard → taqlied blijft over
* consensus (idjma’) aanvaarden als rechtsbron over invulling lacunes of
analogische interpretatie regels (qiyas; ~ common law precedentenleer)
, * adviezen rechtsgeleerden (fatwa’s) kunnen uitgroeien tot idjma’ → bron
van Shari’a
* 4 scholen in soennitische islam (verbonden aan geboorteplaats, maar
vrijheid om te kiezen)
* hanafitisch
* malikitisch
* sjafiitisch
* hanbalitisch
* conservatieve soennitische kringen: enkel koran en soenna
* wereldlijke Oh heeft regels in wetten vastgelegd → verminderd belang
Sjïetische islam
* ook eigen inzicht gelovige (ra’j) als rechtsbron
* ook consensus gemeenschap (idjma’) indien erkend door imam
Gewoonterecht, wereldlijke wetgeving, rechtsknepen (hiyal)
Aanvullende Codificatie → afgenomen belang commentaren
bronnen * maar: bij twijfel over inhoud shari’a: rechtsgeleerd advies (fatwa) vragen
aan geschoolde rechtsgeleerde (moefti)
* niet bindend in soennitische islam, wel in sjiïetische islam indien imam
Elke moslim gebonden door shari’a-normen → probleem met universele
mensenrechten
* er zijn wel islamitische mensenrechtendocumenten
* opgesomde rechten en vrijheden < shari’a
Indeling landen
* dar al-islam: landen waar islam heerst
Verhouding tot
* christenen en joden beslechting volgens eigen religieus recht
internationaal recht
* dar al-harb: landen waar niet heerst
* tussencategorie: landen waar niet heerst, maar vrije uitoefening mogelijk
* geen Ohsstructuur: soms informele islamitische rb
IPrR: geloofsprivilege
* moslim kan shari’a toepassen bij privaatrechtelijk geschil
* openbare orde-exceptie
Gerechtelijke organisatie vaak vgl met westerse landen (geen regels shari’a)
* soms religieuze rb voor familie- en erfrecht
Indeling + algemene
* traditioneel religieuze rechters (kadi) met shari’a → geen HB
benadering recht
Inhoudelijke invloed shari’a op bewijsrecht: beroepsgetuigen (oedoel)
Shari’a bijna geen invloed op staatsstructuur
* soennitische islam: wereldlijk gezag voor kalief
Islamitische recht geldt binnen gemeenschap gelovigen (oemma)
* wereldlijke wetgeving met hertaling islamitische rechtsregels
Verhouding tot
hedendaags statelijk
Benaderingen shari’a indien islamitische meerderheid:
recht
* soevereinteit van Allah
* directe gelding shari’a
* Oh heeft regulerende bevoegdh mbt algemeen welzijn in neutrale zaken
* islamitische staat / islam als staatsgodsdienst
* shari’a als toetssteen voor geldigheid wetgeving
Islam = wereldgodsdienst
* ± 85% soennitisch en ± 15% sjiïetisch
* samenval religieuze en wereldlijke gezag
Shari’a
* gedragsregels oorsprong in wil van Allah
* verplichtingen jegens God alleen
* verplichtingen jegens God & maatschappij (enkel hier kan recht ingrijpen)
* totalitair
* goddelijke oorsprong: volmaakt en eeuwig
* juridisch pluralisme (niemand kan wil van Allah perfect kennen na
Geloof en recht Mohammed)
* 5 waarderingscategorieën voor menselijk handelen
* juridisch verplichte handelingen
* verboden handelingen
* aanbevolen handelingen
* neutrale handelingen (restcategorie)
* afgeraden handelingen
Personele basis isl r: gericht tot moslims (moeilijker in 20e eeuw)
Fiqh: islamitische rechtsgeleerdheid / islamitisch recht → structuur aan
rechtsregels Shari’a
Mohammed → openbaringen en recitaties → koran
Opdeling in delen (soera’s) met verzen, opgenomen in volgorde van lengte
Oudarabisch → interpretatie vereist
Koran * tafsier interpretatie
* grammaticale, systematische en historische interpretatie
* commentaren gezaghebbende auteurs
* ta’wiel interpretatie
* norminhoudelijke / teleologische interpretatie
* diepere betekenis
Rechtsbronnen van fiqh
Soenna: de manier / weg van profeet = bijkomende normering
* ahadieth: gewoonten ten tijde van profeet
* hadieth
* keten van personen die woorden, gewoonten, … profeet en volgelingen
hebben overgedragen tot auteur
* inhoudelijk deel
Soenna
Interpretatie vereist (tafsier en ta’wiel)
Soenna ↔ koran
* soennaregels: door profeet en volgelingen → tijdgebonden
* koranregels: godgegeven → staan voor altijd en overal vast
Idjtihad / creatieve rechtsvinding (moedjtahid)
* grote islamrijk
Idjtihad * minder aanvaard → taqlied blijft over
* consensus (idjma’) aanvaarden als rechtsbron over invulling lacunes of
analogische interpretatie regels (qiyas; ~ common law precedentenleer)
, * adviezen rechtsgeleerden (fatwa’s) kunnen uitgroeien tot idjma’ → bron
van Shari’a
* 4 scholen in soennitische islam (verbonden aan geboorteplaats, maar
vrijheid om te kiezen)
* hanafitisch
* malikitisch
* sjafiitisch
* hanbalitisch
* conservatieve soennitische kringen: enkel koran en soenna
* wereldlijke Oh heeft regels in wetten vastgelegd → verminderd belang
Sjïetische islam
* ook eigen inzicht gelovige (ra’j) als rechtsbron
* ook consensus gemeenschap (idjma’) indien erkend door imam
Gewoonterecht, wereldlijke wetgeving, rechtsknepen (hiyal)
Aanvullende Codificatie → afgenomen belang commentaren
bronnen * maar: bij twijfel over inhoud shari’a: rechtsgeleerd advies (fatwa) vragen
aan geschoolde rechtsgeleerde (moefti)
* niet bindend in soennitische islam, wel in sjiïetische islam indien imam
Elke moslim gebonden door shari’a-normen → probleem met universele
mensenrechten
* er zijn wel islamitische mensenrechtendocumenten
* opgesomde rechten en vrijheden < shari’a
Indeling landen
* dar al-islam: landen waar islam heerst
Verhouding tot
* christenen en joden beslechting volgens eigen religieus recht
internationaal recht
* dar al-harb: landen waar niet heerst
* tussencategorie: landen waar niet heerst, maar vrije uitoefening mogelijk
* geen Ohsstructuur: soms informele islamitische rb
IPrR: geloofsprivilege
* moslim kan shari’a toepassen bij privaatrechtelijk geschil
* openbare orde-exceptie
Gerechtelijke organisatie vaak vgl met westerse landen (geen regels shari’a)
* soms religieuze rb voor familie- en erfrecht
Indeling + algemene
* traditioneel religieuze rechters (kadi) met shari’a → geen HB
benadering recht
Inhoudelijke invloed shari’a op bewijsrecht: beroepsgetuigen (oedoel)
Shari’a bijna geen invloed op staatsstructuur
* soennitische islam: wereldlijk gezag voor kalief
Islamitische recht geldt binnen gemeenschap gelovigen (oemma)
* wereldlijke wetgeving met hertaling islamitische rechtsregels
Verhouding tot
hedendaags statelijk
Benaderingen shari’a indien islamitische meerderheid:
recht
* soevereinteit van Allah
* directe gelding shari’a
* Oh heeft regulerende bevoegdh mbt algemeen welzijn in neutrale zaken
* islamitische staat / islam als staatsgodsdienst
* shari’a als toetssteen voor geldigheid wetgeving
