Samenvatting RZL

H6: Heilige schriften lezen en interpreteren

Heilig schrift hoort bij topic 2 aangezien elke godsdienst zijn eigen heilig schrift heeft: (het
woord van God)
Christendom: de bijbel
Islam: de Koran
Jodendom: de Tenach
 er zijn verschillende manieren om deze geschriften te lezen

Heilige schriften staan vol symbolische taal
 Vader (niet het woord letterlijk nemen, het is niet uw vader) gewoon gaan kijken welke
betekenis eraan vasthangt  bijvoorbeeld iemand die zorgend is
 symbolisch kijken naar een verhaal = kijken naar de achterliggende betekenis

‘Heilig’
- geschriften met aparte status (= meer dan een gewoon verhaal
- basis voor de geloofsopvattingen, ethiek, sociale omgang

‘Godsdienst van het boek’
- Heilig schrift neemt prominente plaats in
- jodendom, christendom, islam
eerst mondelinge verhaaltraditie dan pas schriftelijk

‘Tenach – Bijbel – Koran’
- Inhoudelijk vlak
(zelfde verhalen, andere interpretatie/accenten)
- onveranderlijk doorgegeven (andere context/ weinig kennis ontstaansgeschiedenis) 
zonder verandering worden doorgegeven
- verhalen zijn al heel oud

 maakt interpretatie moeilijk =
 omdat deze verhalen in een totaal andere context zijn ontstaan, vroeger was het
leven compleet anders dan nu (er was geen elektriciteit, mensen werkten in de
landbouw, weinig mensen gingen naar school, minder veiligheid, behoren dat een
kleinere stam van mensen, heel veel armoede)  we weten wel nog bepaalde zaken
door archeologie, geschriften maar uiteindelijk is er weinig kennis over hoe het leven
2000 jaar geleden was  we geen nooit 100% zeker zijn  zijn ook beschreven in
een totaal ander klimaat, andere levensstijl
 het is heel logisch dat deze verhalen zo vreemd zijn  wat kunnen we nog halen uit
de verhalen van vroeger als we nu internet en elektriciteit hebben enzovoort.
 Daarom zijn die verschillende interpretaties belangrijk  want in de kern van het
verhalen gaat men wel de context en tijd overschrijden  vb. wat is het om mens te
zijn, vroeger hadden ze ook angst, verdriet, zoeken van veiligheid, zoeken van
verbonndenheid
o We moeten dus achterhalen in welke context het vroeger werd geschreven
en welke betekenis het vroeger had om er zo vandaag de dag zelf iets uit te
kunnen halen

,Hermeneutiek = de wetenschap/kunst die zich bezighoud met de bijbel te interpreteren 
hermeneutiek is een begrip uit de christelijke theorie daarom Bijbel maar interpretatie van
de Koran of de Tenach kan ook

Hoe doen ze dat?
 Kijken naar wat was de context toen het verhaal werd geschreven (de cultuur, de
bagage)  wat was de historische context
 En dan ga je dat interpreteren naar vandaag

Voorbeeld van een verhaal + hoe hermeneutiek daarop wordt toegepast:
verhaal van Jona: Jona was een Jood en wordt geroepen door JHWH om naar een hele gote
stad te gaan, om daar te verkondigen dat als ze zich bekeren tot JHWH dan zal JHWH de stad
heel laten anders zal die de stad met de grond gelijk maken. Jona doet dit niet en gaat weg
met de boot. Er komt een storm en de andere leden op de boot gooien Jona over de boot
omdat hij daarom vroeg en de storm stopt. Jona wordt dan opgeslorpt door een walvis en
roept God op. Hij wordt gered en moet weer naar de grote stad en zeggen dat het volk zich
moet bekeren. Met tegenzin gaat Jona naar de stad en zegt dit tegen het volk  de stad
heeft zich uiteindelijk helemaal bekeert.

Jona gaat naar de stad waar je eigenlijk 3 dagen over doet om het af te wandelen maar hij
doet er uiteindelijk 1 dag over  symbolisch betekent dit dus dat dit een gigantische stad is
en het feit dat die daar maar 1 dag over doet, wilt dus zeggen dat Jona zijn voeten eraan
veegt (niet die cijfers letterlijk nemen)

Neven kan je zien als een stad zijn zoals Syrië, er zijn oorlogen  waarom zou hij naar de
stad gaan van de vijanden, hij wil niet dat de vijand wordt vergeven door zijn God  het
verhaal staat dus symbool voor uw vijand te vergeven  hoe kunnen we degene die ons
heeft gekwetst toch vergeven

Er zijn 4 manieren om de Bijbel, Tenach en Koran te lezen:

1. Symbolische, hermeneutische Bijbellezing
Waarheid in de verhalen is niet letterlijk
-> symbolische waarheid / metaforen achter een verhaal
-> vertelt hoe men kan omgaan met ‘laatste vragen’ (= vragen waarop we nog geen
antwoorden hebben) existentiële vragen en angsten (vb. hoe ga ik om met die vreemdeling)
-> geschreven in een bepaalde stijl, eigen aan die tijd (vb. nu bij onze berichten, veel
afkorrtingen die we gebruiken, hoe gaan ze dat over 1000 jaar lezen)
-> plaatsen in historische context als sleutel om de waarde te achterhalen
-> Net zo tegenstrijdig als het menselijke leven zelf.
-> Geloofsverhalen

,Het geopenbaarde woord van God
 Je kan dit enerzijds letterlijk nemen  dat is het woord van God, God heeft dat zo
geschreven
 Je kan het ook zien als de manier om God te ontmoeten (symbolisch)
o Hoe we goed mens moeten zijn

Niet bedoelt als letterlijk, woord voor woord, het Woord van God.
- roept op om elk woord letterlijk te verstaan
- bewust zijn van het feit dat het door mensen is neergeschreven
- in een bepaalde historische context (= niet gericht aan toekomst)
(Kloof toen en nu overbruggen – hermeneutiek + symbolische lezing)

2. Letterlijke/fundamentalische lezing
 Letterlijk = we gaan het niet interpreteren, we gaan het letterlijk nemen, niet te veel
over nadenken, het is zoals het er staat  we doen dus niet aan hermeunitiek 
want interpretatie geeft onzekerheid, want we moeten keuzes maken, moeite doen
om de achtergrond van het verhaal te vinden en dan een interpretatie van te maken
o Vb. Jezus laat een blinde terug zien

Gradaties in fundamentalistische lezing
- ‘hard’ fundamentalisme
Ideeën/ wantoestanden goedkeuren op basis van letterlijke lezing
 dat letterlijk lezen zorgt voor de goedkeuring van hun daden
 vb. ze mogen die vrouwen overtuigen om die abortus niet te nemen omdat er letterlijk in
de Bijbel staat dat een leven doden niet mag
(zelfs als ze in tegenspraak zijn met christelijke kern)

- ‘mild’ fundamentalisme
 dat we de inhoud gaan relativeren
 vb. behandel een ander hoe je zelf wilt behandelt worden, maar ik als vrouw zou willen
behandeld worden dat ik het recht heb om te doen met mijn lichaam wat ik zelf wil
Korte Bijbelcitaten aanhalen als argument (voor of tegen).
Wijzen op interne tegenstellingen  relativisme

staat tegenover de Postkritische lezing
Symbolische lezing

Geloof na kritische reflectie
+ persoonlijke interpretatie
Bewust van herinterpretatie, veranderlijkheid en historische context

, 3. Historische bijbellezing
 Als we de Bijbel zouden zien als een historisch boek
 Grenst aan het letterlijk lezen
 Vb. het verhaal over de ark van Noach, Noach werd geroepen om een boot te
bouwen waar hij alle dieren in moest verzamelen  als we dit historisch gaan lezen
dan zouden we nu opgravingen kunnen gaan doen om die boot te gaan vinden  we
nemen dit dan ook letterlijk
 Vb. ballingsschap van de Joden in Egypte  geschiedkundig kan dit waar zijn, ze
kunnen als slaven ingezet geweest zijn voor het bouwen van de piramides
 Gaat ervan uit dat verhalen geen waarden hebben als ze geen historische bewijzen
hebben
o Het verhaal moet niet echt historisch gebeurd zijn om waarden te hebben

4. Ethische bijbellezing
 Als we de bijbel als een ethisch receptenboek zouden beschouwen
o Vol met regels
 Stel we nemen die regels letterlijk
o Vb. als er staat dat je uw vrouw mag stenigen als ze is vreemd gegaan  dan
mag dit
o Vb. als er staat dat je geen zeevruchten mag eten  dan dat niet meer eten
 Moeten deze niet letterlijk lezen (gaat selectief kijken naar de verhalen)
o Vb. als er staat dat je uw vrouw mag stenigen als ze is vreemd gegaan  een
ethische regeling zal kijken van die regel is verouderd, het werd misschien in
die tijd zo gedaan maar dat is nu zeer gruwelijk
 Goede dingen/ goede regels
o Behandel iemand zoals je zelf wilt behandeld worden, dood niemand
 Kiest dus verhalen uit die nuttig zijn om eigen ethiek mee op te bouwen Ik vind
doden niet oke, ik vind dat je elkaar met respect moet behandelen  die regel die
dat vertellen eruit nemen en de rest van de regels bestaan voor mij niet
o Eigenlijk een beetje wat kinderbijbels doen
 Er is geen eenduidige ethnische lijn = in de bijbel, koran en tenach staan er
verscillende regels die elkaar tegenspreken, heel logisch

Voorbeeld:
- Scheppingsverhaal
o Ethisch: heb respect voor de natuur
o Letterlijk: god is de schepper van het universum
o Historisch: heeft het paradijs van eva en adam ergens gelegen  opzoek gaan