1 Op zoek naar goed onderwijs
1.1 Het kleuteronderwijs
In Vlaanderen is er een voorlopige consensus over wat goed kleuteronderwijs is.
In praktijk: heel wat visies die uitmonden in verschillende aanpakken verschillen
van school tot school en klas tot klas.
Verschillen op alle vlakken:
o Omgang
o Leiding nemen
o Organiseren
o Klasinrichting..
Voorbeelden van verschillen:
Volledige vrijheid of 1x vrije keuze spel per dag, werken in groepjes of nooit werken
in groepen..
Waarom nood aan referentiekader? (= een kader waaruit allerlei
werkwijzen/methoden/… kunnen worden besproken en geëvalueerd)
Zodat de kleuterleidster voor zichzelf kunnen uitmaken waarom ze een bepaalde
methode kiezen en hier ook opbouwende info over kunnen terugvinden.
1.2 Didactiek van het kleuteronderwijs
o Didactiek. def. = theorie van het leren onderwijzen
o Didactiek van het kleuteronderwijs: = de leer over de wijze waarop de
kleuterleidster hulp kan bieden bij het ontwikkelingsproces van kleuters
Didactiek: een denkkader?
Didactiek is geen voorgeschreven recept van hoe het moet
het biedt een denkkader bestaande uit didactische kapstokken/ richtlijnen die
opgebouwd zijn op basis van vele generaties ervaringen van onderwijsmensen en
onderwijsonderzoek. Men moet zelf leren omgaan met de verschillende visies en zo
op langere termijn zelf bepalen wat jij belangrijk vindt!
2 visies:
o Ervaringsgericht onderwijs
o Ontwikkelingsgericht onderwijs
1.3 Het model van didactisch handelen
,2 Start van het didactisch handelen: het kind, de context,
de doelen
De start van het didactisch handelen: (volgens ZILL), je gaat als
leekr. Vanuit een focus werken waarop je aanbod en aanpak afstemt
De focus:
o Wat zijn de onderwijsbehoeften van een leerling?
o Wat biedt en vraagt de context?
o In welke mate realiseren we het leerplan?
2.1 Focus op de beginsituatie
2 invullingen van de beginsituatie:
o Beginsituatie van de kinderen
(kindgerichte onderwijsvisie!)
o Context als beginsituatie
2.1.1 Een kindgerichte onderwijsvisie
Het is belangrijk om voldoende tijd te
nemen om gegevens van beginsituatie te
analyseren. Rekening houdend met wat de
kinderen al kennen en kunnen, met wat je hem motiveert en stimuleert.
Hoe?
Het is belangrijk om voldoende tijd te nemen om gegevens van beginsituatie te
analyseren. Rekening houdend met wat de kinderen al kennen en kunnen, met wat
je hem motiveert en stimuleert observeren zo kan je de ontwikkeling
ondersteunen.
Waarom?
o Om een geschikt thema te kiezen
o Om concrete doelen te kunnen bepalen
o Om ontwikkelingskansen te creëren
, Vygotsky: Zone van naaste ontwikkeling
2.1.2 Beginsituatie m.b.t. de doelgroep
Waarom is grondige verkenning van beginsituatie kleuter belangrijk?
Groepsgerichte focus
o Belevingswereld van de kinderen (interesses kleuters kennen)
o Aanvangsniveau van de klasgroep (voorkennis en niveau op verschillende
ontw.domeinen kennen belangrijk om in te schatten wat ZNO is.)
o Info in verband met het leef- en leerklimaat van de klas (klassfeer)
Individugerichte focus
De interesses van kleuters kunnen sterk uiteenlopen = Geen uniforme maar een
gedifferentieerde beginsituatie! rekening houden met specifieke beginsituatie van
enkele kleuters.
2.1.3 De beginsituatie van de context
Ook rekening houden met:
o De klascontext
- Grootte van de klas
- Aantal kleuters
- Materiaal
- Gewoontes
o De schoolcontext
o Ligging
o Vanuit de actualiteit vb. bednet
2.1.4 Je vertrekt anderzijds ook altijd vanuit de doelen
1. Ontwikkelvelden
2. Ontwikkelthema’s
3. Generieke doelen
2.1.5 De beginsituatie achterhalen
o Meespelen en spreken met de kleuters: geeft een beeld van de interesses
en niveau v.h kind op verschillende ontw. velden
o Observatie: gericht kijken en luisteren naar hen om zo objectief mogelijk beeld
te verwerven
o Diagnostisch toesten: specifieke leermoeilijkheden kunnen achterhaald
worden. (vooral gebruik bij leerzwakke kinderen om te bepalen waar het fout
loopt)
2.1.6 Flexibel omgaan met de beginsituatie
De verwachte beginsituatie tegenover de actuele beginsituatie en
dynamische beginsituatie (ook tijdens de activiteiten)
o De actuele beginsituatie: Wat op het moment
van de start van de activiteit interessant is
voor de kleuters, kan anders zijn dat wat er
gisteren interessant was door een gebeurtenis
in buurt, actualiteit..
o De verwachte beginsituatie: beginsituatie die
de leerkracht verwacht om op in te kunnen
spelen
o De dynamische beginsituatie: de beginsituatie
is niet statisch. Door goed te observeren kan
leerkracht verder werken
1.1 Het kleuteronderwijs
In Vlaanderen is er een voorlopige consensus over wat goed kleuteronderwijs is.
In praktijk: heel wat visies die uitmonden in verschillende aanpakken verschillen
van school tot school en klas tot klas.
Verschillen op alle vlakken:
o Omgang
o Leiding nemen
o Organiseren
o Klasinrichting..
Voorbeelden van verschillen:
Volledige vrijheid of 1x vrije keuze spel per dag, werken in groepjes of nooit werken
in groepen..
Waarom nood aan referentiekader? (= een kader waaruit allerlei
werkwijzen/methoden/… kunnen worden besproken en geëvalueerd)
Zodat de kleuterleidster voor zichzelf kunnen uitmaken waarom ze een bepaalde
methode kiezen en hier ook opbouwende info over kunnen terugvinden.
1.2 Didactiek van het kleuteronderwijs
o Didactiek. def. = theorie van het leren onderwijzen
o Didactiek van het kleuteronderwijs: = de leer over de wijze waarop de
kleuterleidster hulp kan bieden bij het ontwikkelingsproces van kleuters
Didactiek: een denkkader?
Didactiek is geen voorgeschreven recept van hoe het moet
het biedt een denkkader bestaande uit didactische kapstokken/ richtlijnen die
opgebouwd zijn op basis van vele generaties ervaringen van onderwijsmensen en
onderwijsonderzoek. Men moet zelf leren omgaan met de verschillende visies en zo
op langere termijn zelf bepalen wat jij belangrijk vindt!
2 visies:
o Ervaringsgericht onderwijs
o Ontwikkelingsgericht onderwijs
1.3 Het model van didactisch handelen
,2 Start van het didactisch handelen: het kind, de context,
de doelen
De start van het didactisch handelen: (volgens ZILL), je gaat als
leekr. Vanuit een focus werken waarop je aanbod en aanpak afstemt
De focus:
o Wat zijn de onderwijsbehoeften van een leerling?
o Wat biedt en vraagt de context?
o In welke mate realiseren we het leerplan?
2.1 Focus op de beginsituatie
2 invullingen van de beginsituatie:
o Beginsituatie van de kinderen
(kindgerichte onderwijsvisie!)
o Context als beginsituatie
2.1.1 Een kindgerichte onderwijsvisie
Het is belangrijk om voldoende tijd te
nemen om gegevens van beginsituatie te
analyseren. Rekening houdend met wat de
kinderen al kennen en kunnen, met wat je hem motiveert en stimuleert.
Hoe?
Het is belangrijk om voldoende tijd te nemen om gegevens van beginsituatie te
analyseren. Rekening houdend met wat de kinderen al kennen en kunnen, met wat
je hem motiveert en stimuleert observeren zo kan je de ontwikkeling
ondersteunen.
Waarom?
o Om een geschikt thema te kiezen
o Om concrete doelen te kunnen bepalen
o Om ontwikkelingskansen te creëren
, Vygotsky: Zone van naaste ontwikkeling
2.1.2 Beginsituatie m.b.t. de doelgroep
Waarom is grondige verkenning van beginsituatie kleuter belangrijk?
Groepsgerichte focus
o Belevingswereld van de kinderen (interesses kleuters kennen)
o Aanvangsniveau van de klasgroep (voorkennis en niveau op verschillende
ontw.domeinen kennen belangrijk om in te schatten wat ZNO is.)
o Info in verband met het leef- en leerklimaat van de klas (klassfeer)
Individugerichte focus
De interesses van kleuters kunnen sterk uiteenlopen = Geen uniforme maar een
gedifferentieerde beginsituatie! rekening houden met specifieke beginsituatie van
enkele kleuters.
2.1.3 De beginsituatie van de context
Ook rekening houden met:
o De klascontext
- Grootte van de klas
- Aantal kleuters
- Materiaal
- Gewoontes
o De schoolcontext
o Ligging
o Vanuit de actualiteit vb. bednet
2.1.4 Je vertrekt anderzijds ook altijd vanuit de doelen
1. Ontwikkelvelden
2. Ontwikkelthema’s
3. Generieke doelen
2.1.5 De beginsituatie achterhalen
o Meespelen en spreken met de kleuters: geeft een beeld van de interesses
en niveau v.h kind op verschillende ontw. velden
o Observatie: gericht kijken en luisteren naar hen om zo objectief mogelijk beeld
te verwerven
o Diagnostisch toesten: specifieke leermoeilijkheden kunnen achterhaald
worden. (vooral gebruik bij leerzwakke kinderen om te bepalen waar het fout
loopt)
2.1.6 Flexibel omgaan met de beginsituatie
De verwachte beginsituatie tegenover de actuele beginsituatie en
dynamische beginsituatie (ook tijdens de activiteiten)
o De actuele beginsituatie: Wat op het moment
van de start van de activiteit interessant is
voor de kleuters, kan anders zijn dat wat er
gisteren interessant was door een gebeurtenis
in buurt, actualiteit..
o De verwachte beginsituatie: beginsituatie die
de leerkracht verwacht om op in te kunnen
spelen
o De dynamische beginsituatie: de beginsituatie
is niet statisch. Door goed te observeren kan
leerkracht verder werken
