Psychologie voor sociaal werk
1
Op weg naar een definitie en beroepsprofielen
Hoofdstuk 1: wat is psychologie – op weg naar
een definitie
Psychologie
Letterlijk: De wetenschap van de ziel
= De wetenschap waarbij het gedrag en geestelijke processen bestudeerd
wordt
Essentie: wetenschap waarbij gedrag bestudeerd wordt
Interne processen => alles wat een mens kan treffen
=> 3 G’s:
- Gedragingen
- Gevoelens
- Gedachten
Wetmatigheden zoeken en ontcijferen
Voorbeeld: een goed kind en een minder goed kind zelfde opvoeding
gehad, maar gedragen zich anders. Waarom is dat zo?
1. Beroepsprofielen
Veel verschillende soorten psychologie
Iemand die denkt dat hij alles kan => eclectisch kan minder goed
hulp bieden
Klinisch psycholoog en counselor
Vroeger: kwamen ze aan je bed bezoeken
Nu: diagnosticeren en behandelen van mentale, emotionele en
gedragsproblemen
Nu breder dan vroeger
Gericht op bepaalde stoornis of doelgroep (mondelinge therapie)
, Psychologie voor sociaal werk
2
Gesprekstherapie: taal is ons instrument
Gedragstherapie: kijken naar het gedrag van iemand
Hypnose: methoden die gebruikt worden om mentale, emotionele en
gedragsproblemen te behandelen
Cognitieve psycholoog
Wordt het vaakst ingezet samen met positieve psycholoog
- Kan in groep en is goedkoop
- Leert jezelf kennen en hoe je denkt
- Alles wat te maken heeft met informatie
Fout die we maken bij denken (denkfouten):
Het is niet de gebeurtenis die ons slecht laat voelen, maar de manier
waarop we erover denken
(Denkfouten maken dat we in slachtofferrol zitten, ongelukkig zijn)
Voorbeeld: relatie mislukt
1 iemand valt in een zwart gat (negatieve spiraal)
ander probeert verder te gaan (positievere spiraal)
RET: rationele emotionele therapie
therapie die negatieve gedachten vervangt door rationelere gedachten
doel: emoties en gedrag positief beïnvloeden
Ontwikkelingspsycholoog
Moderne naam: levenslooppsychologie
Ontwikkeling begint in de baarmoeder en stopt bij de laatste adem
Vroeger: keken ze alleen naar kindertijd
Nu: naar heel het leven kijken (ook naar ouderen)
Meeste kans op depressie: oudere man die nooit zorgfunctie voor
kinderen of huishouden heeft opgenomen
, Psychologie voor sociaal werk
3
Forensisch psycholoog = rechtspsychologie
komt van forum = markt
Vroeger: er werd op de markt zelf rechtspraak gedaan
Iemand die zijn werk verricht als er een rechtspraak is of i.v.m. justitie
Ze geven advies over de persoonlijkheid (psyché) van beklaagden
en getuigen
Moeilijk want: Je kan niet voorspellen wie er geweld gaat plegen
want: je hebt alleen een observatie in een bepaald kader (je kent
de persoon dus niet 100%)
- Werken met gedetineerden (bv begeleiding van gevangenen &
controle op gevangenen die voorwaardelijk vrij zijn)
- Al het welzijnswerk dat te maken heeft met het gerecht / justitie
Ontoerekeningsvatbaarheid
= iemand met geestelijke stoornissen kan niet volledig verantwoordelijk
gesteld worden voor een misdrijf (het verschil niet kennen tussen goed en
fout door bv de IQ)
Ze worden opgesloten/geïnterneerd als ‘straf’ in een psychiatrische
instelling
Internering / TBS
= Wordt opgelegd aan mensen die een misdrijf gepleegd hebben, maar
door psychische stoornissen niet (volledig) toerekeningsvatbaar zijn
Collocatie
= Als mensen geen misdaad gepleegd hebben, maar wel een gevaar
zouden kunnen vormen voor zichzelf of de omgeving
Onweerstaanbare drang / psychische overmacht
= situaties waarin iemand een psychische, externe dwang heeft tot het
plegen van een misdrijf
, Psychologie voor sociaal werk
4
Vroeger: onweerstaanbare drang
Nu: verlies van cognitieve mogelijkheid om juist en fout te onderscheiden
=> ze worden geïnterneerd (geen schuld of straf)
Schoolpsychologen
Doel: kinderen en jongeren in schoolse context ondersteunen en
begeleiden
Voorbeeld: begeleiding bij leer – of studieproblemen, begeleiding bij
onderwijsloopbaan
Doelen worden bereikt door:
- Zorgleerlingen helpen en begeleiden
- Uitvoeren van psychodiagnostisch onderzoek (IQ test)
Voorbeeld: rond pesten en mentaal welzijn
Onderwijspsychologie
Klemtoon ligt op het optimaliseren van leerprocessen NIET op de
begeleiding van leerlingen
- Theoretischer
- Doet onderzoek naar onderwijs
Voorbeeld: wat is een goede leerkracht? een autoritaire
leerkracht want kinderen hebben een gezagsfiguur nodig
Arbeids – en organisatiepsychologie (A & O –
psychologie)
= Wetenschap van menselijk gedrag in organisaties die producten en
diensten leveren
(M.a.w.: hoe functioneren mensen binnen organisaties/bedrijven?)
- Werken in organisaties met als doel: organisaties veranderen
1
Op weg naar een definitie en beroepsprofielen
Hoofdstuk 1: wat is psychologie – op weg naar
een definitie
Psychologie
Letterlijk: De wetenschap van de ziel
= De wetenschap waarbij het gedrag en geestelijke processen bestudeerd
wordt
Essentie: wetenschap waarbij gedrag bestudeerd wordt
Interne processen => alles wat een mens kan treffen
=> 3 G’s:
- Gedragingen
- Gevoelens
- Gedachten
Wetmatigheden zoeken en ontcijferen
Voorbeeld: een goed kind en een minder goed kind zelfde opvoeding
gehad, maar gedragen zich anders. Waarom is dat zo?
1. Beroepsprofielen
Veel verschillende soorten psychologie
Iemand die denkt dat hij alles kan => eclectisch kan minder goed
hulp bieden
Klinisch psycholoog en counselor
Vroeger: kwamen ze aan je bed bezoeken
Nu: diagnosticeren en behandelen van mentale, emotionele en
gedragsproblemen
Nu breder dan vroeger
Gericht op bepaalde stoornis of doelgroep (mondelinge therapie)
, Psychologie voor sociaal werk
2
Gesprekstherapie: taal is ons instrument
Gedragstherapie: kijken naar het gedrag van iemand
Hypnose: methoden die gebruikt worden om mentale, emotionele en
gedragsproblemen te behandelen
Cognitieve psycholoog
Wordt het vaakst ingezet samen met positieve psycholoog
- Kan in groep en is goedkoop
- Leert jezelf kennen en hoe je denkt
- Alles wat te maken heeft met informatie
Fout die we maken bij denken (denkfouten):
Het is niet de gebeurtenis die ons slecht laat voelen, maar de manier
waarop we erover denken
(Denkfouten maken dat we in slachtofferrol zitten, ongelukkig zijn)
Voorbeeld: relatie mislukt
1 iemand valt in een zwart gat (negatieve spiraal)
ander probeert verder te gaan (positievere spiraal)
RET: rationele emotionele therapie
therapie die negatieve gedachten vervangt door rationelere gedachten
doel: emoties en gedrag positief beïnvloeden
Ontwikkelingspsycholoog
Moderne naam: levenslooppsychologie
Ontwikkeling begint in de baarmoeder en stopt bij de laatste adem
Vroeger: keken ze alleen naar kindertijd
Nu: naar heel het leven kijken (ook naar ouderen)
Meeste kans op depressie: oudere man die nooit zorgfunctie voor
kinderen of huishouden heeft opgenomen
, Psychologie voor sociaal werk
3
Forensisch psycholoog = rechtspsychologie
komt van forum = markt
Vroeger: er werd op de markt zelf rechtspraak gedaan
Iemand die zijn werk verricht als er een rechtspraak is of i.v.m. justitie
Ze geven advies over de persoonlijkheid (psyché) van beklaagden
en getuigen
Moeilijk want: Je kan niet voorspellen wie er geweld gaat plegen
want: je hebt alleen een observatie in een bepaald kader (je kent
de persoon dus niet 100%)
- Werken met gedetineerden (bv begeleiding van gevangenen &
controle op gevangenen die voorwaardelijk vrij zijn)
- Al het welzijnswerk dat te maken heeft met het gerecht / justitie
Ontoerekeningsvatbaarheid
= iemand met geestelijke stoornissen kan niet volledig verantwoordelijk
gesteld worden voor een misdrijf (het verschil niet kennen tussen goed en
fout door bv de IQ)
Ze worden opgesloten/geïnterneerd als ‘straf’ in een psychiatrische
instelling
Internering / TBS
= Wordt opgelegd aan mensen die een misdrijf gepleegd hebben, maar
door psychische stoornissen niet (volledig) toerekeningsvatbaar zijn
Collocatie
= Als mensen geen misdaad gepleegd hebben, maar wel een gevaar
zouden kunnen vormen voor zichzelf of de omgeving
Onweerstaanbare drang / psychische overmacht
= situaties waarin iemand een psychische, externe dwang heeft tot het
plegen van een misdrijf
, Psychologie voor sociaal werk
4
Vroeger: onweerstaanbare drang
Nu: verlies van cognitieve mogelijkheid om juist en fout te onderscheiden
=> ze worden geïnterneerd (geen schuld of straf)
Schoolpsychologen
Doel: kinderen en jongeren in schoolse context ondersteunen en
begeleiden
Voorbeeld: begeleiding bij leer – of studieproblemen, begeleiding bij
onderwijsloopbaan
Doelen worden bereikt door:
- Zorgleerlingen helpen en begeleiden
- Uitvoeren van psychodiagnostisch onderzoek (IQ test)
Voorbeeld: rond pesten en mentaal welzijn
Onderwijspsychologie
Klemtoon ligt op het optimaliseren van leerprocessen NIET op de
begeleiding van leerlingen
- Theoretischer
- Doet onderzoek naar onderwijs
Voorbeeld: wat is een goede leerkracht? een autoritaire
leerkracht want kinderen hebben een gezagsfiguur nodig
Arbeids – en organisatiepsychologie (A & O –
psychologie)
= Wetenschap van menselijk gedrag in organisaties die producten en
diensten leveren
(M.a.w.: hoe functioneren mensen binnen organisaties/bedrijven?)
- Werken in organisaties met als doel: organisaties veranderen
