VOORBEELD EXAMENVRAGEN
a. Een stelling of begripsverklaring:
1. Wat is het ‘overview effect’?
Door de aarde vanuit de ruimte te zien als een schitterend en prachtig, maar tegelijk
klein en onbeduidend, kwetsbaar juweel verandert iemand perspectief op de
mensheid, de aarde en onze plaats in het universum. Enkele belangrijke elementen
zijn ‘een gevoel van ontzag voor de planeet’, ‘een diep begrip van de onderlinge
verbondenheid van alle leven’ en ‘een hernieuwend gevoel van verantwoordelijkheid
om zorg te dragen voor het milieu’.
2. Het verhaal van Paus Franciscus van Assisi ooit een wolf wist te overtuigen
voortaan in harmonie met de mensen samen te leven.
Paus Franciscus van Assisi is bekend voor zijn intieme verhouding tot de
schepselen. Volgens historicus Lynn White Jr is de centrale waarde in de
franciscaanse spiritualiteit die van de nederigheid, diezelfde nederigheid komt bij
Franciscus ook tot uitdrukking in zijn relatie tot de andere schepselen.
3. Wat is gematigd antropocentrisme?
Een overtuiging net zoals het zuiver antropocentrisme die de mens als middelpunt
van het bestaan beschouwt. Echter het verschil met antropocentrisme is het niet
beschouwen van de mens als vorm van absolute heerschappij over andere
levensvormen. De mens speelt een belangrijke rol/de belangrijkste rol, maar heeft
geen zeggenschap over o.a. het dierenrijk of de natuur. Het is een middenweg
tussen twee uitersten: ‘de mens mag met dieren doen wat hij wil’ en ‘de mens is net
zoals andere dieren een gewone diersoort en die zelfs beneden andere dieren
plaatsen’.
4. Het antropoceen maakt (een vorm van) antropocentrisme onvermijdelijk.
Het grootste kenmerk van het antropoceen is dat de mens steeds meer een grotere
invloed heeft op het systeem aarde. Door de vele industriële revoluties en ook
(natuur)wetenschappelijke revoluties heeft de mens steeds meer invloed op zijn
omgeving. Alleen al het voorbeeld van de fossiele brandstoffen zegt genoeg. De kern
van het antropoceen is de mens. Net zoals bij antropocentrisme, waar de mens
centraal staat. Mensgerichtheid. Door de evolutie van de mens, verandert het
, aardsysteem. Helaas zijn de gevolgen daarvan al te zien. Zonder de mens zou de
vraag ‘Zijn we in het antropoceen?” er waarschijnlijk nooit geweest zijn. Het
antropoceen kan niet bestaan zonder een vorm van antropocentrisme.
b. Een open vraag die peilt naar inzicht en begrip van een meer specifiek
onderdeel van het cursusboek:
5. “Ik herken hoe vrije tijd steeds meer voelt als ‘tijd die je nuttig moet besteden’
– zelfs ontspanning is een prestatie.” Dit is een uitspraak van een student die
dit semester RZL bij mij gevolgd heeft. Maak met behulp van de inhoud van
het cursusboek duidelijk hoe de actuele samenleving de druk doet ontstaan
om je vrije tijd nuttig te besteden.
Hiervoor gaan we aan de slag met Rosa. De uiteenzetting van zijn bevindingen
hebben een grote invloed hierop. Wanneer het gaat over versnelling, zijn er de dag
van vandaag 3 soorten versnelling nl. technische versnelling, maatschappelijke
versnelling en versnelling van het levenstempo. Alle 3 de soorten hebben een invloed
op onze vrije tijd. Zoals vermeld wordt in het boek zorgt technische versnelling ervoor
dat er meer kan gedaan worden op minder tijd. Zie het concrete voorbeeld over de e-
mail en post per brief. Als gevolg van technische versnelling krijgen we o.a. een
versnelling van het levenstempo. We krijgen het gevoel dat de tijdsdruk alleen maar
verhoogd, we beginnen te multitasken of doen aan condensatie. Een hele dag in de
zetel liggen en Netflix kijken, is tegenwoordig not-done. Want je had boodschappen
kunnen doen of toch nog dat mailtje kunnen versturen. Wat je tegenwoordig veel
hoort is dat mensen hun werk meenemen naar huis, zeker met dat telewerk sinds
corona. Onbedoeld wordt een deel van je vrije tijd omgezet in werktijd. We kunnen
ons helaas niet veroorloven om stil te vallen, want als we dat doen, raken we
achterop. Dit betekent dat het nooit genoeg is, vrije tijd is geen vrije tijd meer maar
een opportuniteit om meer te doen.
6. Wat is de rol van het kapitalisme in de vicieuze cirkel van versnelling die onze
samenleving kenmerkt?
Het kapitalisme is één van de 3 componenten van het WTK-bestel, en dus ook
maatschappelijke versnelling. Het kapitalisme staat grotendeels voor winst en
concurrentie. Bekijk het voorbeeld van Rosa die zegt dat de kapitalistische economie
de motor is van technische innovatie. Als een producent een manier vindt om zijn
a. Een stelling of begripsverklaring:
1. Wat is het ‘overview effect’?
Door de aarde vanuit de ruimte te zien als een schitterend en prachtig, maar tegelijk
klein en onbeduidend, kwetsbaar juweel verandert iemand perspectief op de
mensheid, de aarde en onze plaats in het universum. Enkele belangrijke elementen
zijn ‘een gevoel van ontzag voor de planeet’, ‘een diep begrip van de onderlinge
verbondenheid van alle leven’ en ‘een hernieuwend gevoel van verantwoordelijkheid
om zorg te dragen voor het milieu’.
2. Het verhaal van Paus Franciscus van Assisi ooit een wolf wist te overtuigen
voortaan in harmonie met de mensen samen te leven.
Paus Franciscus van Assisi is bekend voor zijn intieme verhouding tot de
schepselen. Volgens historicus Lynn White Jr is de centrale waarde in de
franciscaanse spiritualiteit die van de nederigheid, diezelfde nederigheid komt bij
Franciscus ook tot uitdrukking in zijn relatie tot de andere schepselen.
3. Wat is gematigd antropocentrisme?
Een overtuiging net zoals het zuiver antropocentrisme die de mens als middelpunt
van het bestaan beschouwt. Echter het verschil met antropocentrisme is het niet
beschouwen van de mens als vorm van absolute heerschappij over andere
levensvormen. De mens speelt een belangrijke rol/de belangrijkste rol, maar heeft
geen zeggenschap over o.a. het dierenrijk of de natuur. Het is een middenweg
tussen twee uitersten: ‘de mens mag met dieren doen wat hij wil’ en ‘de mens is net
zoals andere dieren een gewone diersoort en die zelfs beneden andere dieren
plaatsen’.
4. Het antropoceen maakt (een vorm van) antropocentrisme onvermijdelijk.
Het grootste kenmerk van het antropoceen is dat de mens steeds meer een grotere
invloed heeft op het systeem aarde. Door de vele industriële revoluties en ook
(natuur)wetenschappelijke revoluties heeft de mens steeds meer invloed op zijn
omgeving. Alleen al het voorbeeld van de fossiele brandstoffen zegt genoeg. De kern
van het antropoceen is de mens. Net zoals bij antropocentrisme, waar de mens
centraal staat. Mensgerichtheid. Door de evolutie van de mens, verandert het
, aardsysteem. Helaas zijn de gevolgen daarvan al te zien. Zonder de mens zou de
vraag ‘Zijn we in het antropoceen?” er waarschijnlijk nooit geweest zijn. Het
antropoceen kan niet bestaan zonder een vorm van antropocentrisme.
b. Een open vraag die peilt naar inzicht en begrip van een meer specifiek
onderdeel van het cursusboek:
5. “Ik herken hoe vrije tijd steeds meer voelt als ‘tijd die je nuttig moet besteden’
– zelfs ontspanning is een prestatie.” Dit is een uitspraak van een student die
dit semester RZL bij mij gevolgd heeft. Maak met behulp van de inhoud van
het cursusboek duidelijk hoe de actuele samenleving de druk doet ontstaan
om je vrije tijd nuttig te besteden.
Hiervoor gaan we aan de slag met Rosa. De uiteenzetting van zijn bevindingen
hebben een grote invloed hierop. Wanneer het gaat over versnelling, zijn er de dag
van vandaag 3 soorten versnelling nl. technische versnelling, maatschappelijke
versnelling en versnelling van het levenstempo. Alle 3 de soorten hebben een invloed
op onze vrije tijd. Zoals vermeld wordt in het boek zorgt technische versnelling ervoor
dat er meer kan gedaan worden op minder tijd. Zie het concrete voorbeeld over de e-
mail en post per brief. Als gevolg van technische versnelling krijgen we o.a. een
versnelling van het levenstempo. We krijgen het gevoel dat de tijdsdruk alleen maar
verhoogd, we beginnen te multitasken of doen aan condensatie. Een hele dag in de
zetel liggen en Netflix kijken, is tegenwoordig not-done. Want je had boodschappen
kunnen doen of toch nog dat mailtje kunnen versturen. Wat je tegenwoordig veel
hoort is dat mensen hun werk meenemen naar huis, zeker met dat telewerk sinds
corona. Onbedoeld wordt een deel van je vrije tijd omgezet in werktijd. We kunnen
ons helaas niet veroorloven om stil te vallen, want als we dat doen, raken we
achterop. Dit betekent dat het nooit genoeg is, vrije tijd is geen vrije tijd meer maar
een opportuniteit om meer te doen.
6. Wat is de rol van het kapitalisme in de vicieuze cirkel van versnelling die onze
samenleving kenmerkt?
Het kapitalisme is één van de 3 componenten van het WTK-bestel, en dus ook
maatschappelijke versnelling. Het kapitalisme staat grotendeels voor winst en
concurrentie. Bekijk het voorbeeld van Rosa die zegt dat de kapitalistische economie
de motor is van technische innovatie. Als een producent een manier vindt om zijn
