Lilly Ghozlan
DIGITALE PSYCHOLOGIE
INHOUD
Les 1: introductie .................................................................................................................................4
1. De online wereld ...........................................................................................................................4
2. In de media...................................................................................................................................5
Les 2: gezondheid in een digitale wereld ................................................................................................8
1. De digitale werkomgeving ..............................................................................................................8
1.1 Technologie op de werkvloer ....................................................................................................8
1.2 Uitdagingen technologiegebruik ...............................................................................................8
1.3 Technostress ..........................................................................................................................9
1.4 Richtlijnen voor België .............................................................................................................9
1.5 Information ergnomics.............................................................................................................9
2. Sociale media ...............................................................................................................................9
2.1 Platformen ............................................................................................................................ 10
2.2 Algoritmes van sociale media ................................................................................................. 10
2.3 Overzichtsstudies.................................................................................................................. 11
2.4 Sociaal: verplaatsing vs Compensatie .................................................................................... 11
2.5 Waarom zo gevoelig voor SM? ................................................................................................ 12
2.6 SM als interventionele ruimte ................................................................................................. 13
3. Cyberpesten ............................................................................................................................... 14
3.1 Impact .................................................................................................................................. 14
3.2 Antipestbeleid ....................................................................................................................... 14
3.3 Omstaanders ........................................................................................................................ 15
4. Afhankelijkheid ........................................................................................................................... 15
4.1 Digimeter 2024 ...................................................................................................................... 15
4.2 verslaving.............................................................................................................................. 16
4.3 (Internet) gaming disorder ...................................................................................................... 17
4.4 Conclusie: kan het een verslaving zijn? ................................................................................... 17
Les 3: positionering van digitale hulpverlening ..................................................................................... 18
1. Instroom .................................................................................................................................... 18
2. Diagnostisch proces ................................................................................................................... 20
2.1 Modaliteit ............................................................................................................................. 21
2.2 Opportuniteiten ..................................................................................................................... 21
3. Inschatten van kennis, vaardigheden en attitudes ......................................................................... 21
4. Van instroom naar aanbod .......................................................................................................... 23
1
,Lilly Ghozlan
5. Aanbod in de praktijk brengen ...................................................................................................... 24
5.1 Opvolging.............................................................................................................................. 24
5.2 PROMS ................................................................................................................................. 25
5.3 PREMS .................................................................................................................................. 25
6. Afsluiten hulpverlening ................................................................................................................ 25
Les 4: extended reality........................................................................................................................ 26
1. Achtergrond ............................................................................................................................... 26
2. Voordelen en nadelen ................................................................................................................. 27
3. Huidig gebruik & evidence-base ................................................................................................... 27
4. Een blik op de toekomst .............................................................................................................. 32
Les 5: online consultaties en chathulp ................................................................................................ 33
1. Online consultaties ..................................................................................................................... 33
2. Richtlijnen voor online consultaties ............................................................................................. 33
3. Chathulp .................................................................................................................................... 37
Les 6: digitale assessment ................................................................................................................. 39
1. Manieren van dataverzameling .................................................................................................... 39
2. Dataverzameling in het dagelijkse leven ....................................................................................... 41
3. Telediagnostiek .......................................................................................................................... 42
4. Telediagnostiek onder de loep ..................................................................................................... 44
Les 7: digitale interventies .................................................................................................................. 45
1. Soorten interventies .................................................................................................................... 45
1.1 Wetenschappelijk onderzoek ................................................................................................. 45
2. Betrouwbare digitale interventies................................................................................................. 47
3. Inzetten van digitale interventies .................................................................................................. 47
Les 8: artificiële intelligentie ............................................................................................................... 50
1. Achtergrond rond AI .................................................................................................................... 50
2. Wet op AI – EU AI act ................................................................................................................... 51
3. Van virtueel gezelschap naar praktische toepassingen .................................................................. 52
3.1 AI chatbots: impact op welzijn ................................................................................................ 52
2. Verder dan chatbots: AI voor professionals .................................................................................. 55
Les 9: wearables & gamification .......................................................................................................... 58
1. Definitie en situering ................................................................................................................... 58
2. Wearables om data te verzamelen ............................................................................................... 58
3. Interventies met wearables ......................................................................................................... 62
4. Gamification............................................................................................................................... 64
Les 10: kwaliteit ................................................................................................................................. 67
1. Eerste pijler kwaliteitskader: technologie ..................................................................................... 69
2
,Lilly Ghozlan
1.1 Aanbieder van de technologie ................................................................................................ 69
1.2 Doel van de technologie ......................................................................................................... 69
1.3 Gebruiksgemak ..................................................................................................................... 70
1.4 Deontologie .......................................................................................................................... 70
1.5 Robuuste bouw van de technologie ........................................................................................ 71
2. Tweede pijler kwaliteitskader: organisatie .................................................................................... 71
2.1 Digitale hulp bieden ............................................................................................................... 72
2.2 Kosten van het proces ........................................................................................................... 72
2.3 Management ......................................................................................................................... 72
2.4 Cultuur ................................................................................................................................. 72
3. Derde pijler kwaliteitskader: professionals ................................................................................... 73
3.1 Digitale inclusie en digitale competenties bevorderen ............................................................. 73
3.2 Digitale zorg, hulpverlening en ondersteuning bieden .............................................................. 74
3.3 Digitale zorg, hulpverlening en ondersteuning in de organisatie mee vorm geven ....................... 76
Les 11; implementatie ........................................................................................................................ 77
Implementatie – een helikopterperspectief/ Het IRLM model ............................................................ 78
Potentiële determinant: acceptatie van technologie ..................................................................... 82
3. Aanbevelingen voor professionals – een kikkerperspectief ............................................................ 82
Les 12: terugblik ................................................................................................................................ 84
3
, Lilly Ghozlan
LES 1: INTRODUCTIE
1. DE ONLINE WERELD
ANONIMITEIT
Offline veel duidelijkheid (bv ras, sociale uitdrukking, …), online ben je onzichtbaar
➢ Verkennen van de eigen identiteit en nieuwe eigenschappen valideren
➢ Relevant voor gestigmatiseerde groepen (bijv. LGBTI+)
➢ Kan voordelen hebben voor welzijn & zelfvertrouwen
Kan ook gevaarlijk zijn!
➢ Gebrek aan non-verbale cues
➢ Aannemen van valse identiteiten (catfishing)
➢ Cybercriminaliteit
➢ Non-normatief gedrag zoals cyberpesten
CONTROLE
Over “fysieke” uiterlijk: impression management (bv selfies)
Gevaren:
➢ Sociale vergelijking
➢ Ontwikkelen van obsessieve pre-occupatie met online uiterlijk
Over interactie:
➢ Geen nood om onmiddellijk te reageren (asynchroon)
➢ Mogelijkheid om niet te antwoorden of online ruimte te verlaten
➢ Locatie: mogelijkheid om te interageren vanuit eender waar
Gevaren:
➢ Asynchroon is effectief voor simpele taken
➢ Synchroon is beter voor complexe taken & persoonlijke interacties
GELIJKGESTEMDEN
Behoeften Maslow: erbij horen & waardering
Offline niet altijd linken obv gelijkenissen → niet altijd duidelijk. Op internet kan dit wel
➢ Nieuwe personen leren kennen
➢ Offline contacten uitbouwen
➢ Kan voordelen hebben voor validering en zelfvertrouwen
Gevaren:
➢ Geld ook voor groepen buiten de norm
➢ Crimineel gedrag
➢ Uitbouwen van criminele organisaties (bv IS)
4
DIGITALE PSYCHOLOGIE
INHOUD
Les 1: introductie .................................................................................................................................4
1. De online wereld ...........................................................................................................................4
2. In de media...................................................................................................................................5
Les 2: gezondheid in een digitale wereld ................................................................................................8
1. De digitale werkomgeving ..............................................................................................................8
1.1 Technologie op de werkvloer ....................................................................................................8
1.2 Uitdagingen technologiegebruik ...............................................................................................8
1.3 Technostress ..........................................................................................................................9
1.4 Richtlijnen voor België .............................................................................................................9
1.5 Information ergnomics.............................................................................................................9
2. Sociale media ...............................................................................................................................9
2.1 Platformen ............................................................................................................................ 10
2.2 Algoritmes van sociale media ................................................................................................. 10
2.3 Overzichtsstudies.................................................................................................................. 11
2.4 Sociaal: verplaatsing vs Compensatie .................................................................................... 11
2.5 Waarom zo gevoelig voor SM? ................................................................................................ 12
2.6 SM als interventionele ruimte ................................................................................................. 13
3. Cyberpesten ............................................................................................................................... 14
3.1 Impact .................................................................................................................................. 14
3.2 Antipestbeleid ....................................................................................................................... 14
3.3 Omstaanders ........................................................................................................................ 15
4. Afhankelijkheid ........................................................................................................................... 15
4.1 Digimeter 2024 ...................................................................................................................... 15
4.2 verslaving.............................................................................................................................. 16
4.3 (Internet) gaming disorder ...................................................................................................... 17
4.4 Conclusie: kan het een verslaving zijn? ................................................................................... 17
Les 3: positionering van digitale hulpverlening ..................................................................................... 18
1. Instroom .................................................................................................................................... 18
2. Diagnostisch proces ................................................................................................................... 20
2.1 Modaliteit ............................................................................................................................. 21
2.2 Opportuniteiten ..................................................................................................................... 21
3. Inschatten van kennis, vaardigheden en attitudes ......................................................................... 21
4. Van instroom naar aanbod .......................................................................................................... 23
1
,Lilly Ghozlan
5. Aanbod in de praktijk brengen ...................................................................................................... 24
5.1 Opvolging.............................................................................................................................. 24
5.2 PROMS ................................................................................................................................. 25
5.3 PREMS .................................................................................................................................. 25
6. Afsluiten hulpverlening ................................................................................................................ 25
Les 4: extended reality........................................................................................................................ 26
1. Achtergrond ............................................................................................................................... 26
2. Voordelen en nadelen ................................................................................................................. 27
3. Huidig gebruik & evidence-base ................................................................................................... 27
4. Een blik op de toekomst .............................................................................................................. 32
Les 5: online consultaties en chathulp ................................................................................................ 33
1. Online consultaties ..................................................................................................................... 33
2. Richtlijnen voor online consultaties ............................................................................................. 33
3. Chathulp .................................................................................................................................... 37
Les 6: digitale assessment ................................................................................................................. 39
1. Manieren van dataverzameling .................................................................................................... 39
2. Dataverzameling in het dagelijkse leven ....................................................................................... 41
3. Telediagnostiek .......................................................................................................................... 42
4. Telediagnostiek onder de loep ..................................................................................................... 44
Les 7: digitale interventies .................................................................................................................. 45
1. Soorten interventies .................................................................................................................... 45
1.1 Wetenschappelijk onderzoek ................................................................................................. 45
2. Betrouwbare digitale interventies................................................................................................. 47
3. Inzetten van digitale interventies .................................................................................................. 47
Les 8: artificiële intelligentie ............................................................................................................... 50
1. Achtergrond rond AI .................................................................................................................... 50
2. Wet op AI – EU AI act ................................................................................................................... 51
3. Van virtueel gezelschap naar praktische toepassingen .................................................................. 52
3.1 AI chatbots: impact op welzijn ................................................................................................ 52
2. Verder dan chatbots: AI voor professionals .................................................................................. 55
Les 9: wearables & gamification .......................................................................................................... 58
1. Definitie en situering ................................................................................................................... 58
2. Wearables om data te verzamelen ............................................................................................... 58
3. Interventies met wearables ......................................................................................................... 62
4. Gamification............................................................................................................................... 64
Les 10: kwaliteit ................................................................................................................................. 67
1. Eerste pijler kwaliteitskader: technologie ..................................................................................... 69
2
,Lilly Ghozlan
1.1 Aanbieder van de technologie ................................................................................................ 69
1.2 Doel van de technologie ......................................................................................................... 69
1.3 Gebruiksgemak ..................................................................................................................... 70
1.4 Deontologie .......................................................................................................................... 70
1.5 Robuuste bouw van de technologie ........................................................................................ 71
2. Tweede pijler kwaliteitskader: organisatie .................................................................................... 71
2.1 Digitale hulp bieden ............................................................................................................... 72
2.2 Kosten van het proces ........................................................................................................... 72
2.3 Management ......................................................................................................................... 72
2.4 Cultuur ................................................................................................................................. 72
3. Derde pijler kwaliteitskader: professionals ................................................................................... 73
3.1 Digitale inclusie en digitale competenties bevorderen ............................................................. 73
3.2 Digitale zorg, hulpverlening en ondersteuning bieden .............................................................. 74
3.3 Digitale zorg, hulpverlening en ondersteuning in de organisatie mee vorm geven ....................... 76
Les 11; implementatie ........................................................................................................................ 77
Implementatie – een helikopterperspectief/ Het IRLM model ............................................................ 78
Potentiële determinant: acceptatie van technologie ..................................................................... 82
3. Aanbevelingen voor professionals – een kikkerperspectief ............................................................ 82
Les 12: terugblik ................................................................................................................................ 84
3
, Lilly Ghozlan
LES 1: INTRODUCTIE
1. DE ONLINE WERELD
ANONIMITEIT
Offline veel duidelijkheid (bv ras, sociale uitdrukking, …), online ben je onzichtbaar
➢ Verkennen van de eigen identiteit en nieuwe eigenschappen valideren
➢ Relevant voor gestigmatiseerde groepen (bijv. LGBTI+)
➢ Kan voordelen hebben voor welzijn & zelfvertrouwen
Kan ook gevaarlijk zijn!
➢ Gebrek aan non-verbale cues
➢ Aannemen van valse identiteiten (catfishing)
➢ Cybercriminaliteit
➢ Non-normatief gedrag zoals cyberpesten
CONTROLE
Over “fysieke” uiterlijk: impression management (bv selfies)
Gevaren:
➢ Sociale vergelijking
➢ Ontwikkelen van obsessieve pre-occupatie met online uiterlijk
Over interactie:
➢ Geen nood om onmiddellijk te reageren (asynchroon)
➢ Mogelijkheid om niet te antwoorden of online ruimte te verlaten
➢ Locatie: mogelijkheid om te interageren vanuit eender waar
Gevaren:
➢ Asynchroon is effectief voor simpele taken
➢ Synchroon is beter voor complexe taken & persoonlijke interacties
GELIJKGESTEMDEN
Behoeften Maslow: erbij horen & waardering
Offline niet altijd linken obv gelijkenissen → niet altijd duidelijk. Op internet kan dit wel
➢ Nieuwe personen leren kennen
➢ Offline contacten uitbouwen
➢ Kan voordelen hebben voor validering en zelfvertrouwen
Gevaren:
➢ Geld ook voor groepen buiten de norm
➢ Crimineel gedrag
➢ Uitbouwen van criminele organisaties (bv IS)
4
