VOETBALTRAINERS IN
ONTWIKKELING
Een onderzoek naar de manier waarop voetbalvereniging X haar
trainers pedagogische ondersteuning kan bieden
29-12-2020
,TITELPAGINA
Titel Een onderzoek naar de manier waarop voetbalvereniging X haar trainers pedagogische
ondersteuning kan bieden
Naam student
Plaats
Datum December 2020
Opdrachtgever
Scriptiebegeleide
r
Hogeschool NTI te Leiden
Studentnummer
Opleiding HBO Pedagogiek
Versie 1
2
,VOORWOORD
Graag presenteer ik u mijn scriptie ‘Voetbaltrainers in ontwikkeling’. Het onderzoek binnen dit rapport
naar pedagogische ondersteuning van voetbaltrainers is uitgevoerd bij voetbalvereniging X. Als
speelster en bestuurslid ben ik betrokken bij de vereniging en derhalve enthousiast om mijn kennis en
ervaring binnen de pedagogiek te delen met de vereniging. Met dit rapport kan voetbalvereniging X
haar trainers ondersteuning bieden om zodoende de pedagogische vaardigheden van trainers te
bevorderen. Dit zal ten goede komen aan de ontwikkeling van de jeugdspelers. Dit onderzoeksrapport
is het laatste onderdeel van mijn Hbo-opleiding Pedagogiek aan de Hogeschool NTI te Leiden.
Ik wil mijn scriptiebegeleider vanuit voetbalvereniging X en mijn scriptieadviseur vanuit het NTI
bedanken voor de hulp die zij hebben geboden bij de totstandkoming van het onderzoeksrapport.
Mede dankzij hen heb ik het onderzoeksproces als positief en zeer leerzaam ervaren en sluit ik deze
laatste periode van mijn studie met een prettig gevoel af. Daarbij wil ik uiteraard ook de opdrachtgever
en respondenten van het praktijkonderzoek bedanken voor hun input. Zonder deze waardevolle
informatie had ik dit onderzoeksrapport niet kunnen opstellen.
Ten slotte wil ik mijn partner, familie en vrienden bedanken voor alle hulp, tijd en afleiding die zij
hebben geboden gedurende het onderzoeksproces. Zonder hen was dit proces een lange, eenzame
strijd geweest.
Ik wens u veel leesplezier toe.
Caro van Grinsven,
December 2020.
3
, SAMENVATTING
Voetbalvereniging X is een amateur voetbalvereniging gevestigd in X en heeft ruim 900 leden en
diverse senioren-, junioren-, en pupillenteams. De pupillenteams worden opgesplitst in de onderbouw
(6 tot en met 12 jaar) en bovenbouw (13 tot en met 18 jaar). Uit vooronderzoek blijkt dat de trainers
van voetbalvereniging X problemen ervaren in de begeleiding van jeugdspelers uit de onderbouw.
Hieronder vallen moeilijkheden in de omgang met de jeugdspelers en hun verschillende karakters, en
het enthousiast, geconcentreerd en gemotiveerd houden van jeugdspelers. De trainers worden door
de vereniging wel ondersteund in het voetbaltechnische gedeelte, maar niet op het gebied waar zij
deze moeilijkheden ervaren. Dit gaat over het pedagogische aspect van het voetballen. Uit de
literatuur blijkt dat dit pedagogische aspect juist zo belangrijk is tijdens het voetballen. Binnen een
pedagogisch perspectief staat de jeugdige en zijn ontwikkeling centraal. De wetenschap van de
pedagogiek bestudeert de opvoeding, verschillende ontwikkelingsfasen en de relatie tussen de
jeugdige en zijn omgeving. De problemen die door de trainers van voetbalvereniging X worden
ervaren, vormen de aanleiding tot dit onderzoek.
De centrale vraag die is opgesteld voor dit onderzoek luidt als volgt:
Op welke manier kan voetbalvereniging X haar trainers pedagogische ondersteuning bieden in
de begeleiding van hun jeugdspelers in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar?
Om deze centrale vraag te beantwoorden zijn de volgende vier deelvragen opgesteld:
1. Wat is vanuit de literatuur bekend over de begeleiding van jeugdspelers van voetbalverenigingen
in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar vanuit pedagogisch perspectief?
2. Hoe kan een voetbalvereniging pedagogische ondersteuning bieden aan haar trainers in de
begeleiding van hun jeugdspelers in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar volgens de
literatuur?
3. Op welke manier vervullen trainers van voetbalvereniging X momenteel hun pedagogische rol als
trainer van jeugdspelers in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar?
4. Welke behoefte aan pedagogische ondersteuning hebben de trainers van voetbalvereniging X
voor de begeleiding van hun jeugdspelers in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar?
Door middel van literatuuronderzoek is antwoord gevonden op deelvraag 1 en 2. Vanuit de literatuur
blijkt dat het belangrijk is dat de sociale en persoonlijke ontwikkeling van jeugdspelers centraal staat.
Trainers kunnen deze ontwikkeling centraal stellen door zich te richten op de drie psychologische
basisbehoeften van jeugdspelers. Deze basisbehoeften zijn universeel, leeftijdsonafhankelijk en net
zoals honger en dorst aangeboren, namelijk de behoefte aan autonomie, behoefte aan competentie
en de behoefte aan verbondenheid. Door te voldoen aan deze basisbehoeften van de jeugdspeler
ontstaat een omgeving waarin een jeugdspeler kan leren en ontwikkelen. In een ontwikkelingsgerichte
omgeving hebben de jeugdspelers meer plezier, zijn ze meer intrinsiek gemotiveerd en kunnen ze zich
beter ontwikkelen. Plezier blijkt ook de belangrijkste reden te zijn dat kinderen aan een bepaalde sport
doen. Aan de hand van ‘de vier inzichten over trainerschap’ kan een trainer bijdragen aan de
vervulling van deze drie basisbehoeften van zijn jeugdspelers. De vier inzichten zijn: structureren,
stimuleren, individueel aandacht geven en regie overdragen. Daarnaast zijn de competenties
zelfreflectie en perspectief nemen belangrijk voor trainers in de begeleiding van jeugdspelers.
Voor een voetbalvereniging die haar trainers pedagogische ondersteuning wil bieden is het ten eerste
belangrijk dat het bestuur onderling samenwerkt om draagvlak te creëren en lange termijn
doelstellingen te borgen. Verenigingsbestuurders dienen een gezamenlijke visie op de gewenste
kwaliteiten van trainers te vormen. Een voetbalvereniging kan haar trainers pedagogische
ondersteuning bieden door een opleiding, cursus of scholing aan te bieden, een trainersbegeleider
aan te stellen die trainers in de praktijk ondersteunt en door trainers met elkaar in contact te brengen
en ervaringen uit te laten wisselen.
Door middel van schriftelijke vragenlijsten en interviews zijn deelvraag 3 en 4 beantwoord. De
schriftelijke vragenlijst is bij alle 54 trainers in de betreffende leeftijdscategorie uitgezet, en door 41
trainers daadwerkelijk ingevuld. Daarnaast is bij veertien trainers een interview afgenomen. De mate
waarin trainers van voetbalvereniging X hun pedagogische rol vervullen is gemeten aan de hand van
4
ONTWIKKELING
Een onderzoek naar de manier waarop voetbalvereniging X haar
trainers pedagogische ondersteuning kan bieden
29-12-2020
,TITELPAGINA
Titel Een onderzoek naar de manier waarop voetbalvereniging X haar trainers pedagogische
ondersteuning kan bieden
Naam student
Plaats
Datum December 2020
Opdrachtgever
Scriptiebegeleide
r
Hogeschool NTI te Leiden
Studentnummer
Opleiding HBO Pedagogiek
Versie 1
2
,VOORWOORD
Graag presenteer ik u mijn scriptie ‘Voetbaltrainers in ontwikkeling’. Het onderzoek binnen dit rapport
naar pedagogische ondersteuning van voetbaltrainers is uitgevoerd bij voetbalvereniging X. Als
speelster en bestuurslid ben ik betrokken bij de vereniging en derhalve enthousiast om mijn kennis en
ervaring binnen de pedagogiek te delen met de vereniging. Met dit rapport kan voetbalvereniging X
haar trainers ondersteuning bieden om zodoende de pedagogische vaardigheden van trainers te
bevorderen. Dit zal ten goede komen aan de ontwikkeling van de jeugdspelers. Dit onderzoeksrapport
is het laatste onderdeel van mijn Hbo-opleiding Pedagogiek aan de Hogeschool NTI te Leiden.
Ik wil mijn scriptiebegeleider vanuit voetbalvereniging X en mijn scriptieadviseur vanuit het NTI
bedanken voor de hulp die zij hebben geboden bij de totstandkoming van het onderzoeksrapport.
Mede dankzij hen heb ik het onderzoeksproces als positief en zeer leerzaam ervaren en sluit ik deze
laatste periode van mijn studie met een prettig gevoel af. Daarbij wil ik uiteraard ook de opdrachtgever
en respondenten van het praktijkonderzoek bedanken voor hun input. Zonder deze waardevolle
informatie had ik dit onderzoeksrapport niet kunnen opstellen.
Ten slotte wil ik mijn partner, familie en vrienden bedanken voor alle hulp, tijd en afleiding die zij
hebben geboden gedurende het onderzoeksproces. Zonder hen was dit proces een lange, eenzame
strijd geweest.
Ik wens u veel leesplezier toe.
Caro van Grinsven,
December 2020.
3
, SAMENVATTING
Voetbalvereniging X is een amateur voetbalvereniging gevestigd in X en heeft ruim 900 leden en
diverse senioren-, junioren-, en pupillenteams. De pupillenteams worden opgesplitst in de onderbouw
(6 tot en met 12 jaar) en bovenbouw (13 tot en met 18 jaar). Uit vooronderzoek blijkt dat de trainers
van voetbalvereniging X problemen ervaren in de begeleiding van jeugdspelers uit de onderbouw.
Hieronder vallen moeilijkheden in de omgang met de jeugdspelers en hun verschillende karakters, en
het enthousiast, geconcentreerd en gemotiveerd houden van jeugdspelers. De trainers worden door
de vereniging wel ondersteund in het voetbaltechnische gedeelte, maar niet op het gebied waar zij
deze moeilijkheden ervaren. Dit gaat over het pedagogische aspect van het voetballen. Uit de
literatuur blijkt dat dit pedagogische aspect juist zo belangrijk is tijdens het voetballen. Binnen een
pedagogisch perspectief staat de jeugdige en zijn ontwikkeling centraal. De wetenschap van de
pedagogiek bestudeert de opvoeding, verschillende ontwikkelingsfasen en de relatie tussen de
jeugdige en zijn omgeving. De problemen die door de trainers van voetbalvereniging X worden
ervaren, vormen de aanleiding tot dit onderzoek.
De centrale vraag die is opgesteld voor dit onderzoek luidt als volgt:
Op welke manier kan voetbalvereniging X haar trainers pedagogische ondersteuning bieden in
de begeleiding van hun jeugdspelers in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar?
Om deze centrale vraag te beantwoorden zijn de volgende vier deelvragen opgesteld:
1. Wat is vanuit de literatuur bekend over de begeleiding van jeugdspelers van voetbalverenigingen
in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar vanuit pedagogisch perspectief?
2. Hoe kan een voetbalvereniging pedagogische ondersteuning bieden aan haar trainers in de
begeleiding van hun jeugdspelers in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar volgens de
literatuur?
3. Op welke manier vervullen trainers van voetbalvereniging X momenteel hun pedagogische rol als
trainer van jeugdspelers in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar?
4. Welke behoefte aan pedagogische ondersteuning hebben de trainers van voetbalvereniging X
voor de begeleiding van hun jeugdspelers in de leeftijdscategorie 6 tot en met 12 jaar?
Door middel van literatuuronderzoek is antwoord gevonden op deelvraag 1 en 2. Vanuit de literatuur
blijkt dat het belangrijk is dat de sociale en persoonlijke ontwikkeling van jeugdspelers centraal staat.
Trainers kunnen deze ontwikkeling centraal stellen door zich te richten op de drie psychologische
basisbehoeften van jeugdspelers. Deze basisbehoeften zijn universeel, leeftijdsonafhankelijk en net
zoals honger en dorst aangeboren, namelijk de behoefte aan autonomie, behoefte aan competentie
en de behoefte aan verbondenheid. Door te voldoen aan deze basisbehoeften van de jeugdspeler
ontstaat een omgeving waarin een jeugdspeler kan leren en ontwikkelen. In een ontwikkelingsgerichte
omgeving hebben de jeugdspelers meer plezier, zijn ze meer intrinsiek gemotiveerd en kunnen ze zich
beter ontwikkelen. Plezier blijkt ook de belangrijkste reden te zijn dat kinderen aan een bepaalde sport
doen. Aan de hand van ‘de vier inzichten over trainerschap’ kan een trainer bijdragen aan de
vervulling van deze drie basisbehoeften van zijn jeugdspelers. De vier inzichten zijn: structureren,
stimuleren, individueel aandacht geven en regie overdragen. Daarnaast zijn de competenties
zelfreflectie en perspectief nemen belangrijk voor trainers in de begeleiding van jeugdspelers.
Voor een voetbalvereniging die haar trainers pedagogische ondersteuning wil bieden is het ten eerste
belangrijk dat het bestuur onderling samenwerkt om draagvlak te creëren en lange termijn
doelstellingen te borgen. Verenigingsbestuurders dienen een gezamenlijke visie op de gewenste
kwaliteiten van trainers te vormen. Een voetbalvereniging kan haar trainers pedagogische
ondersteuning bieden door een opleiding, cursus of scholing aan te bieden, een trainersbegeleider
aan te stellen die trainers in de praktijk ondersteunt en door trainers met elkaar in contact te brengen
en ervaringen uit te laten wisselen.
Door middel van schriftelijke vragenlijsten en interviews zijn deelvraag 3 en 4 beantwoord. De
schriftelijke vragenlijst is bij alle 54 trainers in de betreffende leeftijdscategorie uitgezet, en door 41
trainers daadwerkelijk ingevuld. Daarnaast is bij veertien trainers een interview afgenomen. De mate
waarin trainers van voetbalvereniging X hun pedagogische rol vervullen is gemeten aan de hand van
4
