Inleiding
, Inleiding
1.Achtergrondinformatie
Onze grondwet is gemaakt door mannen, in het nationaal congres. Het zegt veel over hoe
we zijn als samenleving, democratie en rechtsstaat.
De grondwet neemt begrippen als democratie en rechtstaat niet in de mond maar
organiseert ze wel door macht te legitimeren en ons te beschermen tegen willekeur.
bv art. 7bis: duurzaamheid, art. 10: gelijkheid, art. 12: vrijheid
-> De grondwet is de juridische vertaling van de morele principes die we als samenleving
delen. “Moreel leiderschap is een grondwettelijke plicht”
(Vele grondwetten worden om de 20 jaar vervangen, er zijn ook veel nieuwe grondwetten.
België heeft de derde oudste grondwet in de wereld.)
Volgens de prof 3 principes in de grondwet:
1. Democratie
2. Rechtsstaat (de grenzen aan de macht)
3. Federalisme
-> Deze vormen dan ook de leidende draad.
Een cursus staatsrecht, geen politiek
- Juridische bronnen, juridische terminologie, en juridisch argumenteren
- “De regel is niet steeds recht” (Karel Rimanque, 1990)
- Grondwet en politiek zijn onlosmakelijk met elkaar verweven
- Geen partijpolitiek, maar beoordeling van partijvoorstellen tegen de grondwet en
grondwettelijke principes
2.Cursus Management
2.1 Studiewijzer: doelstellingen
(1)
- Kunnen aantonen dat je een grondige kennis bezit van de staatsrechtelijke
beginselen en hoe zij in de Belgische grondwet geconcipieerd worden, en de
verschillende aspecten van het Belgisch staatsrecht kunnen bespreken in het licht
van deze beginselen.
- De plaats van de grondwet in de hiërarchie van de normen kunnen duiden, intern en
in de verhouding tot het internationale en supranationale recht, en de betekenis van
constitutionele identiteit en constitutioneel pluralisme daarin kunnen duiden.
- De hoofdlijnen van de bescherming van de grondrechten kunnen verwoorden en
deze aan de hand van de rechtspraak kunnen illustreren.
- Kunnen aantonen dat je een grondige kennis van de instellingen van het federale
België bezit.
1
,(2)
- De krachtlijnen van de staatshervorming, de beginselen van de
bevoegdheidsverdeling en de institutionele uitbouw van de gemeenschappen en
gewesten kunnen aangeven en toelichten.
- De kennis kunnen toepassen op concrete casussen1, de problemen in
staatsrechtelijke termen kunnen weergeven en de mogelijke oplossing ervoor
kunnen vinden.
- In staat zijn een adequate juridische taal te gebruiken.
- Discussievragen over staatsrechtelijke onderwerpen op inzichtelijke wijze kunnen
bespreken.
2.2 Examen
2.2.1 Structuur
- Vijf kleine weetvraagjes /4
- Grotere kennisvraag /3,5
- Toepassingsvragen (casus, actualiteit, oefening, juridisch knelpunt…) /7,5
- Discussievraag /5
2.2.2 Wetboek
- Grondwet
- BWHI
- Bijzondere Brusselwet
- Bijz.W. Grondwettelijk Hof
- Gec.W. op de Raad van State
- Bestuurstaalwet
- GWHI Duitstalige Gemeenschap
- Bijzondere Financieringswet
- Samenwerkingsakkoord gemengde verdragen; samenwerkingsakkoord
vertegenwoordiging in de EU Ministerraad
- Art. 15ter Verkiezingsuitgaven
2.2.3 Wetboek op het examen
- Eigen exemplaar. Zo niet: controleer goed!!
- Ingebonden of vastgeniet. Goed schudden voor het examen begint!!
- Geen notities!! In welke vorm dan ook
- Hele woorden markeren, omcirkelen of onderstrepen in (meerdere) kleuren mag
- Afzonderlijke letters aanduiden, kleuren of onderstrepen mag niet
1
Bv: toen Bart De Wever bepaalde jongeren huisarts gaf op nieuwjaar. Let dus goed op het nieuws!!
2
, - Post-its zijn toegelaten om structuur aan te brengen in je wetboek maar moeten
onbeschreven zijn.
2.2.4 Hoe voorbereiden?
- syllabus
- Hoorcolleges
- Knelpunten
- Discussievragen
- Proefexamen
- Permanente feedback
- Actualiteit
- Rubriek Vragen en Antwoorden
Voorbereiding examen en proefexamen: 17/12
2.3 Discussievragen
1. Moet de procedure tot herziening van de Grondwet worden versoepeld?
2. Is er nood aan een crisisbepaling in de grondwet die in geval van een noodtoestand
toelaat om af te wijken van de grondwet en fundamentele rechten?
3. Wordt de stabiliteit van de federale regering gediend door de figuur van de
legislatuurregering?
4. Worden aan Vlamingen in Brussel te veel institutionele waarborgen gegeven in
verhouding tot hun electoraal gewicht?
5. Maakt de Belgische regeling om ondemocratische partijen te weren onze democratie
voldoende weerbaar?
6. Biedt de Belgische regeling voor de toetsing van formele wetten een goed evenwicht
tussen de principes van rechtsstaat en democratie?
7. Dienen de gemeenschappen en gewesten over meer constitutionele autonomie te
beschikken in onze federale staat?
8. Leidt het Belgisch federaliseringsproces onvermijdelijk tot separatisme?
Bespreking discussievragen: 10/12
2.4 Juridische knelpunten
3 componenten:
a) Principes: grondwettelijke staat, democratie, rechtstaat, scheiding der machten,
federalisme
b) Instellingen: parlement, regering, (rechter en) Grondwettelijk Hof, Koning, federale
en deelstatelijke instellingen
c) Algemene beginselen, grondrechten, gerelateerd aan staatsrechtelijke principes
3
,Bespreking juridische knelpunten:
- 30/9 JK1
- 8/10 JK2
- 15/10 JK3
- 28/10 JK4
- 5/11 JK6
- 19/11 JK5+7
4
,Hoofdstuk 1: Staatsrechtelijke principes
, Hoofdstuk 1: Overzicht van de staatsrechtelijke
principes2
Inleiding............................................................................................................................. 1
1. Grondwettelijke staat..................................................................................................... 2
2. Democratie.....................................................................................................................3
2.1 Wat is democratie?........................................................................................................3
2.1.1 Democratie van het volk.......................................................................................3
2.1.2 Een bestuur door het volk.................................................................................... 4
2.2 Concepten van democratie in de Belgische Grondwet:.................................................4
2.3 Deliberatieve democratie.............................................................................................. 5
3. De rechtstaat.................................................................................................................. 5
3.1 Evolutie van de rechtsstaat in het Belgisch rechtssysteem:.......................................... 5
3.2 Opiniebijdrage Annick De Ridder, De Standaard 30/8/2023......................................... 6
3.3 Rechters protesteren..................................................................................................... 6
4. De scheiding der machten.............................................................................................. 6
5. Federale staat.................................................................................................................8
5.1 Confederalisme?............................................................................................................8
6. Monarchie.................................................................................................................... 10
6.1 Visie grondwet op monarchie..................................................................................... 10
6.2 De rol van de Koning bij de regeringsvorming.............................................................10
7. De sociale welvaartsstaat............................................................................................. 11
8. Duurzame staat............................................................................................................ 12
2
“Je moet ze zien als verhalen die al eeuwenlang meegaan”
1
,Inleiding
Staatsrechtelijke principes
- Nieuwe versies, dezelfde kern (ze gaan al eeuwen mee maar worden voortdurend
gemoderniseerd)
- Essentie: bescherming persoonlijke vrijheid
1. Democratie: hoe we macht legitiem maken
2. Grondwettelijke staat, rechtsstaat en scheiding der machten: bescherming
van personen tegen willekeur van de overheid
3. Federalisme: hoe we een land structuur geven op een manier die aansluit bij
de bevolking
Deze principes staan heel duidelijk in de Duitse grondwet:
Art. 20 Duitse Grondwet:
“(1) Die Bundesrepublik Deutschland ist ein demokratischer und sozialer Bundesstaat.”
“(3) Die Gesetzgebung ist an die verfassungsmäßige Ordnung, die vollziehende Gewalt und
die Rechtsprechung sind an Gesetz und Recht gebunden.”
* Deze principes staan niet in de Belgische grondwet, het zijn ongeschreven beginselen die
we vanzelfsprekend vinden. Als ze uitdrukkelijk in de grondwet zouden staan, zou dat
betekenen dat ze ooit niet vanzelfsprekend waren. Dit was het geval in Duitsland na het
fasisme.
Staatsrechtelijke principes en de Belgische Grondwet
Art. 1: “België is een federale staat, samengesteld uit de gemeenschappen en de gewesten.”
Grondlaag: staatsrechtelijke principes
1. Grondwettelijke staat3
2. Democratie
3. Rechtsstaat
4. Systeem obv scheiding der machten
5. Federaal systeem
6. Monarchie
7. Sociale welvaartsstaat (wat minder uitgewerkt in de grondwet, staat bij
beleidsdoelstellingen) - gaat niet uitdrukkelijk besproken worden
8. Duurzame staat (komt aanbod bij sociaal recht) - gaat niet uitdrukkelijk besproken
worden
1.Grondwettelijke staat
3
De eerste vier zijn de belangrijkste, ze proberen een antwoord te bieden op de vraag hoe we omgaan met
macht, hoe we die toewijze, afbakenen en uitoefenen
2
,Welk antwoord biedt het principe van de grondwettelijke staat op het gevaar dat wie macht
heeft, daar misbruik van maakt?
“In een grondwettelijke staat is de machtsoverdracht aan vaste regels onderworpen, en
worden ook de verhoudingen tussen de staatsmachten en de verhoudingen met de burger
vastgelegd in vaste regels”
→ Fundamentele regels over de toewijzing van macht, de uitoefening van macht, en de
verhouding met burgers: belang consensus
→ Zijn neergelegd in vooraf bepaalde regels: moeten niet steeds opnieuw onderhandeld
worden.
- Concrete regels in grondwet of andere bronnen
- Materiële regels (principes) die de overheid beperken
→ Garantie tegen misbruik: regels liggen vast en kunnen niet door machtsgreep naar
willekeur worden aangepast
* Zie verder: Grondwet en de procedure tot herziening
* Zie verder: Subnationale grondwettelijke autonomie
Art. 33 GW
- Alle machten gaan vanuit de Natie.
- Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald
Constitutionalism: overheid is onderworpen aan materiële grondwettelijke principes die
haar beperken en overheidswillekeur tegengaan
2.Democratie
Welk antwoord biedt het principe van de democratische staat op het gevaar dat wie macht
heeft, daar misbruik van maakt?4
→ Democratie heeft een systeem gebouwd op vertrouwen5 nodig om te werken, dit is dan
ook ingebouwd in ons grondwettelijke systeem. Bij de verkiezingen gaat het erom dat
burgers vertrouwen geven aan de mensen in het parlement om beslissingen te nemen.
→ Macht wordt in een democratie gelegitimeerd door burgers te betrekken bij het beleid.
2.1 Wat is democratie?
Lincoln: A government of the people, by the people, for the people
4
Hoe verzekeren de legitimiteit van de machthebber?
5
Tussen burger en parlement en tussen regering en parlement.
3
, Verschillende dimensies:
a) van het volk (het volk is de bron van macht, wie is dan het volk?)
b) door het volk (het volk neemt deel aan het beleid)
c) voor het volk (beslissingen dienen het volk, hoe kan je dit verzekeren?)
2.1.1 Democratie van het volk
→ Hierbij is het volk de bron van macht
→ Hierbij rijst de vraag wie het volk is. Bij ons spreken we van de Natie, maar in andere
landen wordt er gesproken van the people in Amerika of the parliament in het Verenigd
Koninkrijk.
“Van een Belgisch volk dat samenvalt met een democratie is geen sprake meer. Dit land
bestaat uit twee democratieën. Laten we ons dan ook zo organiseren.” (Bart De Wever in
Wilfried, oktober 2020)
2.1.2 Een bestuur door het volk
→ Hierbij neemt het volk deel aan het beleid, dit kan op verschillende manieren:
2.2 Concepten van democratie in de Belgische Grondwet:
1. Representatieve democratie
- Burgers geven volksvertegenwoordigers door verkiezingen een mandaat om
te beslissen.
- Van nationale soevereiniteit naar meerderheidsmodel
- Art. 33 GW: « Alle machten gaan uit van de Natie »
- Individuele, democratische rechten
2. Meerderheidsmodel
- De meerderheid beslist
- Enkelvoudig algemeen stemrecht
- Meerderheidsstemmingen
- Vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging
3. Consensusmodel
- Samenwerking tussen meerderheid en structurele minderheden
- In heterogene maatschappijen
- Proportionele vertegenwoordiging, federalisme, bijzondere meerderheden,
vetorechten, …
4
, Inleiding
1.Achtergrondinformatie
Onze grondwet is gemaakt door mannen, in het nationaal congres. Het zegt veel over hoe
we zijn als samenleving, democratie en rechtsstaat.
De grondwet neemt begrippen als democratie en rechtstaat niet in de mond maar
organiseert ze wel door macht te legitimeren en ons te beschermen tegen willekeur.
bv art. 7bis: duurzaamheid, art. 10: gelijkheid, art. 12: vrijheid
-> De grondwet is de juridische vertaling van de morele principes die we als samenleving
delen. “Moreel leiderschap is een grondwettelijke plicht”
(Vele grondwetten worden om de 20 jaar vervangen, er zijn ook veel nieuwe grondwetten.
België heeft de derde oudste grondwet in de wereld.)
Volgens de prof 3 principes in de grondwet:
1. Democratie
2. Rechtsstaat (de grenzen aan de macht)
3. Federalisme
-> Deze vormen dan ook de leidende draad.
Een cursus staatsrecht, geen politiek
- Juridische bronnen, juridische terminologie, en juridisch argumenteren
- “De regel is niet steeds recht” (Karel Rimanque, 1990)
- Grondwet en politiek zijn onlosmakelijk met elkaar verweven
- Geen partijpolitiek, maar beoordeling van partijvoorstellen tegen de grondwet en
grondwettelijke principes
2.Cursus Management
2.1 Studiewijzer: doelstellingen
(1)
- Kunnen aantonen dat je een grondige kennis bezit van de staatsrechtelijke
beginselen en hoe zij in de Belgische grondwet geconcipieerd worden, en de
verschillende aspecten van het Belgisch staatsrecht kunnen bespreken in het licht
van deze beginselen.
- De plaats van de grondwet in de hiërarchie van de normen kunnen duiden, intern en
in de verhouding tot het internationale en supranationale recht, en de betekenis van
constitutionele identiteit en constitutioneel pluralisme daarin kunnen duiden.
- De hoofdlijnen van de bescherming van de grondrechten kunnen verwoorden en
deze aan de hand van de rechtspraak kunnen illustreren.
- Kunnen aantonen dat je een grondige kennis van de instellingen van het federale
België bezit.
1
,(2)
- De krachtlijnen van de staatshervorming, de beginselen van de
bevoegdheidsverdeling en de institutionele uitbouw van de gemeenschappen en
gewesten kunnen aangeven en toelichten.
- De kennis kunnen toepassen op concrete casussen1, de problemen in
staatsrechtelijke termen kunnen weergeven en de mogelijke oplossing ervoor
kunnen vinden.
- In staat zijn een adequate juridische taal te gebruiken.
- Discussievragen over staatsrechtelijke onderwerpen op inzichtelijke wijze kunnen
bespreken.
2.2 Examen
2.2.1 Structuur
- Vijf kleine weetvraagjes /4
- Grotere kennisvraag /3,5
- Toepassingsvragen (casus, actualiteit, oefening, juridisch knelpunt…) /7,5
- Discussievraag /5
2.2.2 Wetboek
- Grondwet
- BWHI
- Bijzondere Brusselwet
- Bijz.W. Grondwettelijk Hof
- Gec.W. op de Raad van State
- Bestuurstaalwet
- GWHI Duitstalige Gemeenschap
- Bijzondere Financieringswet
- Samenwerkingsakkoord gemengde verdragen; samenwerkingsakkoord
vertegenwoordiging in de EU Ministerraad
- Art. 15ter Verkiezingsuitgaven
2.2.3 Wetboek op het examen
- Eigen exemplaar. Zo niet: controleer goed!!
- Ingebonden of vastgeniet. Goed schudden voor het examen begint!!
- Geen notities!! In welke vorm dan ook
- Hele woorden markeren, omcirkelen of onderstrepen in (meerdere) kleuren mag
- Afzonderlijke letters aanduiden, kleuren of onderstrepen mag niet
1
Bv: toen Bart De Wever bepaalde jongeren huisarts gaf op nieuwjaar. Let dus goed op het nieuws!!
2
, - Post-its zijn toegelaten om structuur aan te brengen in je wetboek maar moeten
onbeschreven zijn.
2.2.4 Hoe voorbereiden?
- syllabus
- Hoorcolleges
- Knelpunten
- Discussievragen
- Proefexamen
- Permanente feedback
- Actualiteit
- Rubriek Vragen en Antwoorden
Voorbereiding examen en proefexamen: 17/12
2.3 Discussievragen
1. Moet de procedure tot herziening van de Grondwet worden versoepeld?
2. Is er nood aan een crisisbepaling in de grondwet die in geval van een noodtoestand
toelaat om af te wijken van de grondwet en fundamentele rechten?
3. Wordt de stabiliteit van de federale regering gediend door de figuur van de
legislatuurregering?
4. Worden aan Vlamingen in Brussel te veel institutionele waarborgen gegeven in
verhouding tot hun electoraal gewicht?
5. Maakt de Belgische regeling om ondemocratische partijen te weren onze democratie
voldoende weerbaar?
6. Biedt de Belgische regeling voor de toetsing van formele wetten een goed evenwicht
tussen de principes van rechtsstaat en democratie?
7. Dienen de gemeenschappen en gewesten over meer constitutionele autonomie te
beschikken in onze federale staat?
8. Leidt het Belgisch federaliseringsproces onvermijdelijk tot separatisme?
Bespreking discussievragen: 10/12
2.4 Juridische knelpunten
3 componenten:
a) Principes: grondwettelijke staat, democratie, rechtstaat, scheiding der machten,
federalisme
b) Instellingen: parlement, regering, (rechter en) Grondwettelijk Hof, Koning, federale
en deelstatelijke instellingen
c) Algemene beginselen, grondrechten, gerelateerd aan staatsrechtelijke principes
3
,Bespreking juridische knelpunten:
- 30/9 JK1
- 8/10 JK2
- 15/10 JK3
- 28/10 JK4
- 5/11 JK6
- 19/11 JK5+7
4
,Hoofdstuk 1: Staatsrechtelijke principes
, Hoofdstuk 1: Overzicht van de staatsrechtelijke
principes2
Inleiding............................................................................................................................. 1
1. Grondwettelijke staat..................................................................................................... 2
2. Democratie.....................................................................................................................3
2.1 Wat is democratie?........................................................................................................3
2.1.1 Democratie van het volk.......................................................................................3
2.1.2 Een bestuur door het volk.................................................................................... 4
2.2 Concepten van democratie in de Belgische Grondwet:.................................................4
2.3 Deliberatieve democratie.............................................................................................. 5
3. De rechtstaat.................................................................................................................. 5
3.1 Evolutie van de rechtsstaat in het Belgisch rechtssysteem:.......................................... 5
3.2 Opiniebijdrage Annick De Ridder, De Standaard 30/8/2023......................................... 6
3.3 Rechters protesteren..................................................................................................... 6
4. De scheiding der machten.............................................................................................. 6
5. Federale staat.................................................................................................................8
5.1 Confederalisme?............................................................................................................8
6. Monarchie.................................................................................................................... 10
6.1 Visie grondwet op monarchie..................................................................................... 10
6.2 De rol van de Koning bij de regeringsvorming.............................................................10
7. De sociale welvaartsstaat............................................................................................. 11
8. Duurzame staat............................................................................................................ 12
2
“Je moet ze zien als verhalen die al eeuwenlang meegaan”
1
,Inleiding
Staatsrechtelijke principes
- Nieuwe versies, dezelfde kern (ze gaan al eeuwen mee maar worden voortdurend
gemoderniseerd)
- Essentie: bescherming persoonlijke vrijheid
1. Democratie: hoe we macht legitiem maken
2. Grondwettelijke staat, rechtsstaat en scheiding der machten: bescherming
van personen tegen willekeur van de overheid
3. Federalisme: hoe we een land structuur geven op een manier die aansluit bij
de bevolking
Deze principes staan heel duidelijk in de Duitse grondwet:
Art. 20 Duitse Grondwet:
“(1) Die Bundesrepublik Deutschland ist ein demokratischer und sozialer Bundesstaat.”
“(3) Die Gesetzgebung ist an die verfassungsmäßige Ordnung, die vollziehende Gewalt und
die Rechtsprechung sind an Gesetz und Recht gebunden.”
* Deze principes staan niet in de Belgische grondwet, het zijn ongeschreven beginselen die
we vanzelfsprekend vinden. Als ze uitdrukkelijk in de grondwet zouden staan, zou dat
betekenen dat ze ooit niet vanzelfsprekend waren. Dit was het geval in Duitsland na het
fasisme.
Staatsrechtelijke principes en de Belgische Grondwet
Art. 1: “België is een federale staat, samengesteld uit de gemeenschappen en de gewesten.”
Grondlaag: staatsrechtelijke principes
1. Grondwettelijke staat3
2. Democratie
3. Rechtsstaat
4. Systeem obv scheiding der machten
5. Federaal systeem
6. Monarchie
7. Sociale welvaartsstaat (wat minder uitgewerkt in de grondwet, staat bij
beleidsdoelstellingen) - gaat niet uitdrukkelijk besproken worden
8. Duurzame staat (komt aanbod bij sociaal recht) - gaat niet uitdrukkelijk besproken
worden
1.Grondwettelijke staat
3
De eerste vier zijn de belangrijkste, ze proberen een antwoord te bieden op de vraag hoe we omgaan met
macht, hoe we die toewijze, afbakenen en uitoefenen
2
,Welk antwoord biedt het principe van de grondwettelijke staat op het gevaar dat wie macht
heeft, daar misbruik van maakt?
“In een grondwettelijke staat is de machtsoverdracht aan vaste regels onderworpen, en
worden ook de verhoudingen tussen de staatsmachten en de verhoudingen met de burger
vastgelegd in vaste regels”
→ Fundamentele regels over de toewijzing van macht, de uitoefening van macht, en de
verhouding met burgers: belang consensus
→ Zijn neergelegd in vooraf bepaalde regels: moeten niet steeds opnieuw onderhandeld
worden.
- Concrete regels in grondwet of andere bronnen
- Materiële regels (principes) die de overheid beperken
→ Garantie tegen misbruik: regels liggen vast en kunnen niet door machtsgreep naar
willekeur worden aangepast
* Zie verder: Grondwet en de procedure tot herziening
* Zie verder: Subnationale grondwettelijke autonomie
Art. 33 GW
- Alle machten gaan vanuit de Natie.
- Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de Grondwet bepaald
Constitutionalism: overheid is onderworpen aan materiële grondwettelijke principes die
haar beperken en overheidswillekeur tegengaan
2.Democratie
Welk antwoord biedt het principe van de democratische staat op het gevaar dat wie macht
heeft, daar misbruik van maakt?4
→ Democratie heeft een systeem gebouwd op vertrouwen5 nodig om te werken, dit is dan
ook ingebouwd in ons grondwettelijke systeem. Bij de verkiezingen gaat het erom dat
burgers vertrouwen geven aan de mensen in het parlement om beslissingen te nemen.
→ Macht wordt in een democratie gelegitimeerd door burgers te betrekken bij het beleid.
2.1 Wat is democratie?
Lincoln: A government of the people, by the people, for the people
4
Hoe verzekeren de legitimiteit van de machthebber?
5
Tussen burger en parlement en tussen regering en parlement.
3
, Verschillende dimensies:
a) van het volk (het volk is de bron van macht, wie is dan het volk?)
b) door het volk (het volk neemt deel aan het beleid)
c) voor het volk (beslissingen dienen het volk, hoe kan je dit verzekeren?)
2.1.1 Democratie van het volk
→ Hierbij is het volk de bron van macht
→ Hierbij rijst de vraag wie het volk is. Bij ons spreken we van de Natie, maar in andere
landen wordt er gesproken van the people in Amerika of the parliament in het Verenigd
Koninkrijk.
“Van een Belgisch volk dat samenvalt met een democratie is geen sprake meer. Dit land
bestaat uit twee democratieën. Laten we ons dan ook zo organiseren.” (Bart De Wever in
Wilfried, oktober 2020)
2.1.2 Een bestuur door het volk
→ Hierbij neemt het volk deel aan het beleid, dit kan op verschillende manieren:
2.2 Concepten van democratie in de Belgische Grondwet:
1. Representatieve democratie
- Burgers geven volksvertegenwoordigers door verkiezingen een mandaat om
te beslissen.
- Van nationale soevereiniteit naar meerderheidsmodel
- Art. 33 GW: « Alle machten gaan uit van de Natie »
- Individuele, democratische rechten
2. Meerderheidsmodel
- De meerderheid beslist
- Enkelvoudig algemeen stemrecht
- Meerderheidsstemmingen
- Vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging
3. Consensusmodel
- Samenwerking tussen meerderheid en structurele minderheden
- In heterogene maatschappijen
- Proportionele vertegenwoordiging, federalisme, bijzondere meerderheden,
vetorechten, …
4
