Informatiemanagement – Roel Grit
H1. Organisaties en informatie
Informatiemanagement en ICT zijn tegenwoordig voor elke organisatie kritieke succesfactoren
1.2. Kenmerken van een organisatie
Kenmerken van een organisatie zijn:
o De doelstellingen van de organisatie
o De organisatiecultuur
o De primaire processen
o Het ontwikkelingsstadium van de organisatie
o De organisatiestructuur
o De kritieke succesfactoren
o De rol van informatie
1.2.2. Organisatiecultuur
Organisaties zijn in te delen in:
o Profitorganisaties: deze hebben een winstoogmerk, hiertoe behoren commerciële
ondernemingen zoals Philips en Volvo.
o Non-profitorganisaties: dit zijn organisaties zonder winstoogmerk, hiertoe behoren ziekenhuizen
en overheidsinstellingen.
1.2.3. Primaire en secundaire processen
De primaire processen zijn de processen in de organisatie waar het ‘om draait’, waarmee de
organisatie haar doelstellingen wil behalen (voorbeeld: afdeling inkoop). O.b.v. primaire proces zijn
bedrijven onder te verdelen in:
o Productiebedrijven
o Handelsbedrijven (geen productie, wel verkoop van producten)
o Dienstverlenende bedrijven (dienstverlenende bedrijven leveren een niet-tastbaar product,
bijvoorbeeld uitzendbureaus)
Secundaire processen zijn bedrijfsprocessen die de primaire processen ondersteunen. Ze dragen niet
direct bij aan de doelstellingen van het bedrijf, maar zijn ter ondersteuning wel nodig (voorbeeld:
financiële administratie).
1.2.4. Ontwikkelingsstadium van een organisatie
Er is verschil tussen een organisatie die nog maar 2 jaar geleden is opgericht en een organisatie die al
30 jaar bestaat. Een organisatie kan in verschillende stadia verkeren, zoals:
o Pionieren
o Overleven
o Succes
o Groeien
o Evenwicht
Het is van belang om te weten in welk ontwikkelingsstadium een organisatie zich bevindt. Een
organisatie kan meestal niet zonder meer snel naar een volgend stadium overgaan of een
ontwikkelingsstadium overslaan omdat medewerkers de noodzakelijke ervaring missen en zich
mogelijk zullen verzetten tegen te snelle veranderingen. Dit laatste heeft overigens ook weer met
cultuur te maken. De wijze waarop een organisatie met informatiemanagement omgaat, hangt af van
het ontwikkelingsstadium waarin ze verkeert.
1.2.6. Kritieke succesfactoren
, Informatiemanagement – Roel Grit
Klanten komen naar een bedrijf omdat iets in dat bedrijf hen aanspreekt. Dit zijn de kritieke
succesfactoren. Voorbeelden van kritieke succesfactoren zijn:
o Het bedrijf levert kwaliteit
o Het bedrijf is dichtbij
o Het bedrijf heeft een uniek product
o Het bedrijf levert snel
o De leverbetrouwbaarheid is groot
Het is van belang dat een organisatie haar eigen kritieke succesfactoren kent – via bijvoorbeeld een
sterkte-zwakteanalyse – zodat zij kan bepalen in hoeverre haar informatievoorziening van belang is
voor elke factor.
1.2.7. Rol van informatie
De informatievoorziening in een organisatie wordt ondersteund door informatietechnologie met
automatisering en andere IT-hulpmiddelen. Informatie is een hulpmiddel om bijvoorbeeld de
productie te ondersteunen, maar is bij sommige bedrijven ook een eindproduct en behoort daar tot
het primaire proces. Zo is bij een krant informatie het belangrijkste product. Een bedrijf als een bank
heeft vaak een uitgebreid calamiteitenplan voor de informatietechnologie. Dit plan bevat
maatregelen die moeten zorgen dat de informatievoorziening niet in gevaar komt.
1.4. Ondernemingsplan en informatieplan
Commerciële bedrijven, maar ook steeds vaker niet-commerciële bedrijven, maken – uitgaand van de
bedrijfsdoelen – een ondernemingsplan of bedrijfsplan (business plan). Een bedrijf dat zijn doelen
heeft geformuleerd, zal deze doelen opnemen in het ondernemingsplan. Dit plan bevat teven een
gedetailleerde uitwerking van de manier waarop het bedrijf deze doelen wil bereiken.
Een ondernemingsplan kan uit deelplannen zijn opgebouwd, zoals:
o Verkoopplan
o Inkoopplan
o Productieplan
o Personeelsplan
o Financiële plan
o Informatieplan
Doordat organisaties vaak sterk afhankelijk zijn van informatie, maakt het informatieplan steeds
vaker onderdeel uit van het ondernemingsplan.
Het informatieplan – ook wel ICT-plan of IT-plan genoemd – is een document dat een inventarisatie
geeft van de stand van zaken op het gebied van informatievoorziening en automatisering binnen een
organisatie. Hierbij worden knelpunten in de informatievoorziening en automatisering bepaald.
Verder houdt het plan rekening met de technische mogelijkheden, de trends in de automatisering en
de activiteiten van de klant en de concurrenten. Er wordt bepaald welke mogelijkheden er zijn om de
informatievoorziening te verbeteren. In het informatieplan kunnen projecten worden gedefinieerd
die in de komende tijd moeten worden uitgevoerd. Een informatieplan moet periodiek worden
aangepast, bijvoorbeeld jaarlijks een update en elke drie jaar een volledig nieuw plan. In hoofdstuk
11 vind je een handleiding voor het maken van een informatieplan.
1.5. Informatie
Informatie is een onderdeel van de zogenoemde informatieladder.
, Informatiemanagement – Roel Grit
De informatieladder heeft – zoals in figuur 1.3. is te zien - de volgende treden:
1. Feiten zijn gebeurtenissen of omstandigheden die zich in de werkelijkheid voordoen.
2. Gegevens zijn registraties van feiten. Als feiten op papier of in de computer worden vastgelegd,
spreekt men van gegevens.
3. Feiten die betekenis voor je hebben, vormen voor jou informatie. O.b.v. informatie neem je
beslissingen. Informatie bezit een zekere nieuwswaarde. Op internet vind je heel veel gegevens,
maar slechts een klein deel ervan zal voor jou informatie zijn.
4. Op de vierde tree van de ladder vind je kennis. Kennis ontstaat uit informatie, dat wil zeggen, als
de informatie is aangevuld met vaardigheden en ervaring. Populair gezegd: kennis is ‘veredelde
informatie’.
5. Competentie heeft te maken met wat een persoon doet met zijn kennis. Mensen bezitten
competenties om in een bepaalde (beroeps)situatie goed te kunnen functioneren. Een
competentie wordt gedefinieerd als: de combinatie van kennis, vaardigheden, houding en gedrag
die nodig is om een bepaalde beroepssituatie goed te kunnen functioneren.
Informatiekunde is de wetenschap die zich bezighoudt met het verzamelen, opslaan, bewerken,
verzenden en presenteren van informatie, ongeacht of de informatie digitaal of niet-digitaal is.
Informatica is een discipline binnen de informatiekunde die zich bezighoudt met geautomatiseerde
informatievoorziening, ook wel kortweg de automatisering genoemd.
De informatica ontwerpt, bouwt en onderhoudt computerapplicaties en -systemen. Informatiekunde
en informatie overlappen dus, maar zijn niet hetzelfde. Informatiekunde is breder en omvat ook
onderwerpen zoals bibliotheek- en informatiebeleid, informatie-ethiek en informatiepsychologie.
H1. Organisaties en informatie
Informatiemanagement en ICT zijn tegenwoordig voor elke organisatie kritieke succesfactoren
1.2. Kenmerken van een organisatie
Kenmerken van een organisatie zijn:
o De doelstellingen van de organisatie
o De organisatiecultuur
o De primaire processen
o Het ontwikkelingsstadium van de organisatie
o De organisatiestructuur
o De kritieke succesfactoren
o De rol van informatie
1.2.2. Organisatiecultuur
Organisaties zijn in te delen in:
o Profitorganisaties: deze hebben een winstoogmerk, hiertoe behoren commerciële
ondernemingen zoals Philips en Volvo.
o Non-profitorganisaties: dit zijn organisaties zonder winstoogmerk, hiertoe behoren ziekenhuizen
en overheidsinstellingen.
1.2.3. Primaire en secundaire processen
De primaire processen zijn de processen in de organisatie waar het ‘om draait’, waarmee de
organisatie haar doelstellingen wil behalen (voorbeeld: afdeling inkoop). O.b.v. primaire proces zijn
bedrijven onder te verdelen in:
o Productiebedrijven
o Handelsbedrijven (geen productie, wel verkoop van producten)
o Dienstverlenende bedrijven (dienstverlenende bedrijven leveren een niet-tastbaar product,
bijvoorbeeld uitzendbureaus)
Secundaire processen zijn bedrijfsprocessen die de primaire processen ondersteunen. Ze dragen niet
direct bij aan de doelstellingen van het bedrijf, maar zijn ter ondersteuning wel nodig (voorbeeld:
financiële administratie).
1.2.4. Ontwikkelingsstadium van een organisatie
Er is verschil tussen een organisatie die nog maar 2 jaar geleden is opgericht en een organisatie die al
30 jaar bestaat. Een organisatie kan in verschillende stadia verkeren, zoals:
o Pionieren
o Overleven
o Succes
o Groeien
o Evenwicht
Het is van belang om te weten in welk ontwikkelingsstadium een organisatie zich bevindt. Een
organisatie kan meestal niet zonder meer snel naar een volgend stadium overgaan of een
ontwikkelingsstadium overslaan omdat medewerkers de noodzakelijke ervaring missen en zich
mogelijk zullen verzetten tegen te snelle veranderingen. Dit laatste heeft overigens ook weer met
cultuur te maken. De wijze waarop een organisatie met informatiemanagement omgaat, hangt af van
het ontwikkelingsstadium waarin ze verkeert.
1.2.6. Kritieke succesfactoren
, Informatiemanagement – Roel Grit
Klanten komen naar een bedrijf omdat iets in dat bedrijf hen aanspreekt. Dit zijn de kritieke
succesfactoren. Voorbeelden van kritieke succesfactoren zijn:
o Het bedrijf levert kwaliteit
o Het bedrijf is dichtbij
o Het bedrijf heeft een uniek product
o Het bedrijf levert snel
o De leverbetrouwbaarheid is groot
Het is van belang dat een organisatie haar eigen kritieke succesfactoren kent – via bijvoorbeeld een
sterkte-zwakteanalyse – zodat zij kan bepalen in hoeverre haar informatievoorziening van belang is
voor elke factor.
1.2.7. Rol van informatie
De informatievoorziening in een organisatie wordt ondersteund door informatietechnologie met
automatisering en andere IT-hulpmiddelen. Informatie is een hulpmiddel om bijvoorbeeld de
productie te ondersteunen, maar is bij sommige bedrijven ook een eindproduct en behoort daar tot
het primaire proces. Zo is bij een krant informatie het belangrijkste product. Een bedrijf als een bank
heeft vaak een uitgebreid calamiteitenplan voor de informatietechnologie. Dit plan bevat
maatregelen die moeten zorgen dat de informatievoorziening niet in gevaar komt.
1.4. Ondernemingsplan en informatieplan
Commerciële bedrijven, maar ook steeds vaker niet-commerciële bedrijven, maken – uitgaand van de
bedrijfsdoelen – een ondernemingsplan of bedrijfsplan (business plan). Een bedrijf dat zijn doelen
heeft geformuleerd, zal deze doelen opnemen in het ondernemingsplan. Dit plan bevat teven een
gedetailleerde uitwerking van de manier waarop het bedrijf deze doelen wil bereiken.
Een ondernemingsplan kan uit deelplannen zijn opgebouwd, zoals:
o Verkoopplan
o Inkoopplan
o Productieplan
o Personeelsplan
o Financiële plan
o Informatieplan
Doordat organisaties vaak sterk afhankelijk zijn van informatie, maakt het informatieplan steeds
vaker onderdeel uit van het ondernemingsplan.
Het informatieplan – ook wel ICT-plan of IT-plan genoemd – is een document dat een inventarisatie
geeft van de stand van zaken op het gebied van informatievoorziening en automatisering binnen een
organisatie. Hierbij worden knelpunten in de informatievoorziening en automatisering bepaald.
Verder houdt het plan rekening met de technische mogelijkheden, de trends in de automatisering en
de activiteiten van de klant en de concurrenten. Er wordt bepaald welke mogelijkheden er zijn om de
informatievoorziening te verbeteren. In het informatieplan kunnen projecten worden gedefinieerd
die in de komende tijd moeten worden uitgevoerd. Een informatieplan moet periodiek worden
aangepast, bijvoorbeeld jaarlijks een update en elke drie jaar een volledig nieuw plan. In hoofdstuk
11 vind je een handleiding voor het maken van een informatieplan.
1.5. Informatie
Informatie is een onderdeel van de zogenoemde informatieladder.
, Informatiemanagement – Roel Grit
De informatieladder heeft – zoals in figuur 1.3. is te zien - de volgende treden:
1. Feiten zijn gebeurtenissen of omstandigheden die zich in de werkelijkheid voordoen.
2. Gegevens zijn registraties van feiten. Als feiten op papier of in de computer worden vastgelegd,
spreekt men van gegevens.
3. Feiten die betekenis voor je hebben, vormen voor jou informatie. O.b.v. informatie neem je
beslissingen. Informatie bezit een zekere nieuwswaarde. Op internet vind je heel veel gegevens,
maar slechts een klein deel ervan zal voor jou informatie zijn.
4. Op de vierde tree van de ladder vind je kennis. Kennis ontstaat uit informatie, dat wil zeggen, als
de informatie is aangevuld met vaardigheden en ervaring. Populair gezegd: kennis is ‘veredelde
informatie’.
5. Competentie heeft te maken met wat een persoon doet met zijn kennis. Mensen bezitten
competenties om in een bepaalde (beroeps)situatie goed te kunnen functioneren. Een
competentie wordt gedefinieerd als: de combinatie van kennis, vaardigheden, houding en gedrag
die nodig is om een bepaalde beroepssituatie goed te kunnen functioneren.
Informatiekunde is de wetenschap die zich bezighoudt met het verzamelen, opslaan, bewerken,
verzenden en presenteren van informatie, ongeacht of de informatie digitaal of niet-digitaal is.
Informatica is een discipline binnen de informatiekunde die zich bezighoudt met geautomatiseerde
informatievoorziening, ook wel kortweg de automatisering genoemd.
De informatica ontwerpt, bouwt en onderhoudt computerapplicaties en -systemen. Informatiekunde
en informatie overlappen dus, maar zijn niet hetzelfde. Informatiekunde is breder en omvat ook
onderwerpen zoals bibliotheek- en informatiebeleid, informatie-ethiek en informatiepsychologie.
