Samenvatting - Juridische kaders (L.29583)

JURIDISCHE
KADERS
Samenvatting



1. Samenlevingsvormen
2. Juridisch ouderschap en ouderlijk gezag
3. Jeugdwet en
kinderbeschermingsmaatregelen
4. Sociale Zekerheid
5. WMO en Bestuursrecht
6. Jeugdstrafrecht
7. Slachtofferschap en Wet Tijdelijk
Huisverbod
8. Vertegenwoordiging
9. Wet BIG, WGBO en WKKGZ
10. Vreemdelingenrecht
11. Asielrecht
12. Ouderen en overlijden
13. Dwang in de zorg




Elisa Borst

528825 | leerjaar 2

,Samenvatting juridische kaders
Hoofdstuk 1 – samenlevingsvormen
Verschillende samenlevingsvormen zijn:
1. Het huwelijk
2. Geregistreerd partnerschap
3. Het samenwonen

Het huwelijk:
 Voorwaarden:
- Je moet 18 jaar of ouder zijn.
- Partners moeten uit vrije wil handelen.
- Partners moeten ongehuwd zijn en niet geregistreerd als partner. Polygamie is dus
verboden in Nederland
- Geen te nauwe bloedverwantschap (biologisch en juridisch). Bijvoorbeeld in de
rechte lijn, of broer en zus. Ontstaan door adoptie, dan ontheffing Ministerie van
Justitie en Veiligheid. Ook geen bloedverwantschap 3e of 4e graad zijlijn (neven,
nichten, achterneven, achternichten etc.). Tenzij: beëdigde verklaring van vrije
toestemming tot het huwelijk.
- Bij onder curatele staan toestemming nodig curator (les 12).
- Schijnhuwelijken zijn niet toegestaan: trouwen om tot een ander doel te komen,
zoals een buitenlandse man of vrouw aan een verblijfsvergunning helpen
 Rechtsgevolgen van het huwelijk:
- Elkaars achternaam gebruiken naar wens.
- Getrouwheid, hulp en bijstand (geld) verschuldigd: niet meer “tot de dood ons
scheidt” na limitering duur alimentatie.
- Kinderen uit gezin verzorgen en opvoeden.
- Bij M/V: juridisch ouder en gezag over kinderen geboren binnen het huwelijk.
- Bepaalde overeenkomsten tussen echtgenoten zijn niet toegestaan.
- Toestemming nodig van de echtgenoot voor bepaalde rechtshandelingen.
- Beiden hoofdelijk aansprakelijk voor huishoudelijke schulden.

Vanaf 01 januari 2018:
Bij niets regelen beperkte gemeenschap van goederen: De goederen en schulden van voor
het huwelijk blijven buiten de gemeenschap, als ze voor het huwelijk privébezit waren.
Tot 1 januari 2018:
Bij niets regelen automatisch algehele gemeenschap van goederen = Schuld en bezit
werden gemeenschappelijk.
Alternatief was huwelijkse voorwaarden.

Geregistreerd partnerschap:
 Waarom? Bovenal erkenning voor twee mensen zelfde geslacht
 Voorwaarden en rechtsgevolgen bijna identiek aan huwelijk
 Vanaf 1 april 2014: ook automatisch juridisch ouderschap (ook bij V/V wanneer sprake is
van een onbekende zaaddonor)
 Verschil: beëindigen kan zonder rechterlijke tussenkomst
Het samenwonen:
 Criterium is gezamenlijke huishouding, niet het hebben van een liefdesrelatie met elkaar
 Geen dwingendrechtelijke regels, indien gewenst akte notaris of overeenkomst onderling
 Wel gevolgen voor sommige wetten, zoals sociale zekerheid en belastingwetgeving
 Partners erven niet (wel via contract/testament mogelijk)
 Geen onderhoudsplicht, ook niet na relatie (wel via contract mogelijk  persoonlijke
verplichting)

,De echtscheidingsprocedure:
1 op de 3 huwelijken eindigt in een echtscheiding, 33.000 kinderen per jaar krijgen hiermee
te maken
 Gemeenschappelijk verzoekschrift: Op verzoek van een of beide partners
(convenant: een afspraak van de overheid met een of meerdere partijen, gericht op het
behalen van een bepaald doel; in dit geval het beëindigen van het huwelijk)
 De advocaat dient een verzoekschrift in bij de rechter, daarin staat hoe de verzoeker
bepaalde zaken wil
 Eventueel kan de ander zelf of met advocaat reageren in de vorm van een verweerschrift
 Vervolgens wordt dit mondeling behandeld en neemt de rechter de beslissing + bepaalt
de gevolgen

Bij het indienen van een verzoekschrift kan ook verzoek worden gedaan voor voorlopige
voorzieningen, zoals;
 Toewijzing van een woning
 Het beschikbaar stellen van goederen
 Vaststelling van bedrag voor levensonderhoud
 De toevertrouwing van de kinderen

De beslissing (echtscheidingsbeschikking) van een echtscheiding kan de volgende inhoud
hebben:
 Vaststelling ontwrichting huwelijk
 Bepaling hoogte kinder-/partneralimentatie
 Bepaling pensioenverevening: Volgens deze wet hebben beiden recht op de helft van
het ouderdomspensioen dat is opgebouwd tijdens het huwelijk of geregistreerd
partnerschap. Dat is het uitgangspunt. Je kunt afspreken dat je het anders of niet
verdeelt.
 Bepaling gezag over de kinderen; normaliter gaat het gezag naar beide ouders
 Bepaling verblijf van de kinderen
 Indien nodig: ouderschapsplan (tot 18 jaar)
 Wat gebeurt er met de echtelijke woning
 Indeling huwelijksgoederengemeenschap; wie krijgt welke spullen

Alimentatie: uitkering voor levensonderhoud
 Eerst kinder-, dan partneralimentatie
 Er is vrijheid om een overeenkomst af te sluiten onderling
 Geen overeenkomst? Dan doet de rechter uitspraak
Hoogte van alimentatie heeft te maken met de tremanormen; twee uitgangspunten
1. Draagkracht van de betaler
Draagkracht: na aftrek van levensonderhoud, dan 70%
Wel telt: eventuele verplichtingen naar de nieuwe partner en nieuwe kinderen (50%)
Soms telt: schulden
2. Behoefte ontvanger
Behoeften bij onvoldoende mogelijkheden om eigen inkomsten te verwerven:
 Verzorging van kinderen (niet of minder kunnen werken hierdoor)
 Situatie arbeidsmarkt
 Achterstand van scholing
 Welstand gedurende het huwelijk; uitgangspunt hierbij is dat de welvaart die bestond
tijdens het huwelijk ook na de scheiding zo veel mogelijk blijft bestaan

Duur van alimentatie:
 Kinderen: tot 21 jaar, of tot het kind financieel zelfstandig is. Als het onredelijk is dag het
bij 21 jaar stopt kan het soms langer doorgaan, bijvoorbeeld als het kind veel zorg nodig
heeft. Denk hierbij aan een handicap

,  Partner (per 1 januari 2020): de helft van de duur van het huwelijk met een maximum van
5 jaar. Er zijn twee wettelijke uitzonderingen
1. Langdurige huwelijken  dan max. 10 jaar, indien er voldaan is aan de voorwaarden
2. Huwelijken met jonge kinderen  onder de 12 jaar

Gezag over kinderen:
 Uitgangspunt na 1998: gezamenlijk gezag
 Indien in belang van het kind kan de rechter op verzoek beslissen 1 ouder gezag toe te
wijzen
 De ‘niet-verzorgende ouder’ beslist dus mee over het kind
 Ontzegging van de omgang wordt alleen gedaan in ernstige situaties

Ouderschapsplan; afspraken op papier
 Verdeling van de zorg- en opvoedingstaken
 Omgangsregeling
 Onderlinge informatieverschaffing en raadpleging
 Regeling rondom de kosten; zoals kinderalimentatie
 Het verzoekschrift moet vermelden op welke wijze de kinderen bij de opstelling van het
ouderschapsplan zijn betrokken
Dus: geen scheiding mogelijk zonder ouderschapsplan als er kinderen in het spel zijn. Een
verwijzing naar een bemiddelaar/mediator is mogelijk
 Dit is een duurzame oplossing
 Mogelijk is dit in de toekomst verplicht voordat de partijen naar de rechter kunnen
Er is nadrukkelijk omgangsrecht voor opa’s, oma’s en ex-gezagsdragers; artikel 1:377a BW
 Het kind heeft het recht op omgang met zijn ouders en met degene die in een nauwe
persoonlijke betrekking tot hem staat
 De niet met het gezag belaste ouder heeft het recht op en de verplichting tot omgang met
zijn/haar kind

Recht op omgang; De rechter ontzegt het recht op omgang alleen als:
 Omgang ernstig nadeel zou opleveren voor de geestelijke of lichamelijke ontwikkeling
van het kind, of
 De ouder of degene die in een nauwe persoonlijke betrekking staat tot het kind kennelijk
ongeschikt of kennelijk niet in staat moet worden geacht tot omgang, of
 Het kind dat 12 jaar of ouder is, bij zijn verhoor ernstige bezwaren maakt tegen de
omgang met zijn ouder of met degene met wie hij in een nauwe persoonlijke betrekking
staat, of
 Omgang op een andere manier in strijd is met de zwaarwegende belangen van het kind


Hoofdstuk 2 – minderjarigheid, juridisch ouderschap en ouderlijk gezag
Minderjarigen: zijn nog geen 18 en zijn niet meerderjarig verklaard
Rechtsgevolgen zijn;
 Handelingsonbekwaamheid
- Met toestemming van een vertegenwoordiger ben je pas handelingsbekwaam
- Toestemming verondersteld bij maatschappelijk gebruikelijke handeling passend bij
de leeftijd
- En zelfstandig te verrichten rechtshandelingen (16): WGBO, arbeidsovereenkomst,
testament
 Wilsonbekwaam tot 16 jaar
- Dit is geregeld in de WGBO; Wet Geneeskundige Behandelovereenkomst

Verschillende vormen van ouderschap:
 Juridisch ouderschap