- Benoem de verschillen tussen geabsorbeerde stralingsdosis en de
equivalente dosis.
- Bereken met behulp van de weefselweegfactoren de effectieve dosis bij
intraorale opnamen
- Bereken met behulp van de weefselweegfactoren de effectieve dosis bij
diverse röntgenopnamen
- Bereken bij intraorale opnamen de invloed van kV en mAs op de
intreedosis - uittreedosis en transmissieverhouding
- Bereken bij intraorale opnamen de invloed van buisfilter en tubuslengte op
de intreedosis en transmissieverhouding
- Bereken de invloed van afstand op de intreedosis voor omstanders
Alle leerdoelen van hierboven samengevat:
a. Intreedosis
Intreedosis is de dosis waar de röntgenbundel voor het eerst het
lichaamsoppervlak raakt (de wang). De intreedosis wordt uitgedrukt in
Gray (Gy). Het is dus de plaatselijke huiddosis. De uitreeddosis is gelijk
aan de dosis op de detector, dus op de beeldplaat in de mond. Met de
intree- en uittreedosis kunnen we transmisseverhouding betekenen:
b. Transmissieverhouding
Transmissieverhouding (TV) = uittreedosis / intreedosis
We streven naar een zo hoog mogelijke transmissieverhouding (zo dicht
mogelijk bij de 1), zodat er weinig straling in het bestraalde deel van de
patiënt geabsorbeerd wordt. Bij een lage kV (60), krijg je een lagere TV. Je
hebt bij 60 kV meer laag energetische straling → meer geabsorbeerd in de
patiënt.
c. Geabsorbeerde stralingsdosis
De grootheid die de schade van een bepaalde stralingssoort aan een
menselijk weefsel beschrijft, is de eerdergenoemde geabsorbeerde dosis
D, vermenigvuldigd met de stralingsweegfactor, wR. Voor alfastraling is de
wR 20, voor röntgenstraling is die 1.
De geabsorbeerde dosis = intreedosis – uittreedosis.
d. Effectieve dosis
Effectieve dosis: hiermee worden alle relevante aspecten in rekening
gebracht. Effectieve dosis wordt weergegeven met E, de eenheid is
Sievert.
E = equivalente dosis x weefselweegfactor voor dat weefsel; alle
producten worden dus opgeteld:
E = [E] Wt * Ht
, De Wr is voor röntgenstraling altijd 1!
HT = Wr * D
Het aantal ionisaties in materie is evenredig met de geabsorbeerde
stralingsenergie.
De geabsorbeerde energie per massa-eenheid noemen we de
geabsorbeerde dosis (D), ofwel de dosis. De eenheid die hierbij hoort, is
Gray (Gy). 1 gray is gelijk aan 1 joule per kilogram.
Voorbeeld berekening:
Dosisequivalent De geabsorbeerde dosis vermenigvuldigd met een
stralingsweegfactor die rekening houdt me de mate
waarin verschillende soorten straling biologische
schade veroorzaken in een weefsel of orgaan. De
, eenheid voor equivalente dosis is de sievert (Sv),
waarbij één sievert gelijk is aan één joule per kilogram.
Effectieve dosis De equivalente dosis vermenigvuldigd met de
weefselweegfactor (wt) die rekening houdt met de
stralingsgevoeligheid van weefsels en organen. De
effectieve dosis wordt uitgedrukt in sievert (Sv), waarbij
één sievert gelijk is aan één joule per kilogram.
Collectieve effectieve Som van alle effectieve dosis van een staling
dosis blootgestelde populatie/bevolking of groep personen.
De collectieve effectieve dosis wordt uitgedrukt in
mens-sievert (mensSv).
Transmissiverhouding (Tv)= D-uit/D-in en hoger is beter!
DOP= dosis x bundeloppervlakte.
D-in = DOP/cm2.
Dosis in de onderkaak:
Wt OPG dosis OPG Wt CTWt
Kaakbot / 0.01 0.24 mGy 0.002 mSv 0.014 mSv
Speekselklier / 0.01 1.09 mGy 0.011 mSv 0.122 mSv
Schildklier / 0.05 0.04 mGy 0.002 mSv 0.075 mSv
Totaal kaakregio 1.36 mGy 0.017 mSv 0.250 mSv
Bijv:
BW opname : 0.02 x 0.3 mGy -> 0.006 mSv
Uitleg:
mGy = dosis.
mSv = effectieve dosis.
Hoe bereken je het aantal mSv bij een Bw-opname?
Je hebt gekregen 0,3 mGy. Bij een Bw-opname neem je het kaakbot en de
speekselklier mee,
dus: 0,01+0,01 = 0,02.
0,02 x 0,3 = 0,006 mSv.
De waarden in de tabel ernaast gelden voor OPG!
Dosis x bundeloppervlakte (DOP)
OPG = 50-70 mGy.cm2
RSP : 15-25 mGy.cm2
BW1 = 60 kV ronde tubus kort -> 35 mGy.cm2