MENS EN MAATSCHAPPIJ SAMENVATTING DEELTT 2
WEEK 3:..........................................................................................................................5
Hoorcollege 5:.............................................................................................................5
Hoorcollege 6:.............................................................................................................8
Hoofdstuk 6:..............................................................................................................11
6.1: Verwachten: de grondstof van het samenleven..............................................11
6.2: verwachten, voorspellen, begrijpen: de sociologische verklaring...................11
6.3: begrijpen en hermeneutiek.............................................................................12
6.4: handeling en cultuur........................................................................................13
Doelgerichtheid handelen:...................................................................................13
De situatie: middelen en condities......................................................................14
VOORBEELD:........................................................................................................14
Normen: middel-doelrelaties...............................................................................15
6.5: cultuur en situatie...........................................................................................15
6.6: communicatief handelen.................................................................................15
De definitie van een situatie:...............................................................................16
6.7: cultuur, situatie en de interpretatie van gedrag..............................................17
HOOFDSTUK 7: socialisatie en methoden van samenleven.......................................17
7.1 praktische en discursieve kennis......................................................................17
7.2: lichaamstaal....................................................................................................18
7.3: etnomethodologie...........................................................................................18
7.4: een grammatica van het samenleven.............................................................19
H8: sociale controle...................................................................................................20
8.1: pijn en plezier..................................................................................................20
8.1.1: hoe natuurlijk zijn natuurlijke behoeften?.................................................20
8.1.2: overtuigingen en verbondenheid...............................................................21
8.1.3: positieve en negatieve, interne en externe sancties.................................21
8.1.4: impliciete en opgestapelde sancties..........................................................22
8.2: verschuivingen in sanctioneringswijzen:.........................................................23
Sociale controle:..................................................................................................23
8.3: sanctioneerbaarheid: een ruil fundamenteler dan een sociaal contract.........24
H14: De aanloop tot modernisering...........................................................................24
14.5: De geest van het kapitalisme en de protestantse ethiek..............................24
, 14.5.1: de geest van het kapitalisme..................................................................24
Wiltertink: p.133-140.................................................................................................25
Van Tubergen:...........................................................................................................26
Hoofdstuk 5.3: Conformiteit....................................................................................26
Hoofdstuk 5.4: Informationele en normatieve sociale invloed................................27
Hoofdstuk 5.5: Sociale Leertheorie.........................................................................27
Hoofdstuk 6.1: Studenten en overmatig alcoholgebruik: een sociaal probleem?...28
Hoofdstuk 6.2: Wat zijn sociale normen?................................................................28
WEEK 4:........................................................................................................................29
Hoorcollege 7: ongelijkheid.......................................................................................29
HC 8: ongelijkheid.....................................................................................................31
Hoofdstuk 11:............................................................................................................34
Wat wordt bedoeld met sociale ongelijkheden (p184; [190, 197]).....................34
11.2: perserve compensaties:................................................................................34
11.2.1: ongelijkheid en collectiviteit:...................................................................34
Wat is sociale stratificatie;...................................................................................34
Wat zijn de kenmerken van ongelijkheden in een klassenmaatschappij (p188-189
[195, 196])...........................................................................................................34
- Wat is het onderscheid tussen 'verschil' en 'ongelijkheid' (p 189-190 [195])?..35
11.2.2: statuscompensatie en bevestiging van de lage status:..............................35
11.2.3: etikettering;...................................................................................................36
- Wat heeft smaak, opvattingen en denkwijzen met ongelijkheid te maken?
(P193-197 [200-20...............................................................................................37
De theorie van Bourdieu..................................................................................38
11.3: de theorie van de nietsdoende klasse:..........................................................39
Hoofdstuk 12: macht en stratificatie.........................................................................40
12.1: ongelijkheid van macht.................................................................................40
Wat was volgens Marx de basis voor ongelijkheid in de samenleving?...............40
12.2: soorten macht:..............................................................................................40
12.3: stratificatie....................................................................................................42
12.3.2: één- en meerdimensionale stratificatie:..................................................43
Waarom is Marx visie op macht of kapitaal eendimensionaal? Wat wordt bedoeld
met een meerdimensionale kijk op macht/kapitaal?...........................................43
Een hiërarchie van beroepen:..........................................................................44
, Is klassen onderscheiden op basis van beroepsstatus een eendimensionale of
meerdimensionale benadering van macht/kapitaal, waarom?............................44
Weber’s meerdimensionale benadering:.............................................................44
Welke vormen van macht/kapitaal onderscheidt Bourdieu (zie ook hf 11)? Hoe
kunnen deze worden gemeten?...........................................................................45
12.3.3: armoede..................................................................................................45
Armoede meten:..............................................................................................46
12.3.4: van categorieën naar groepen:...............................................................46
Tussen welke andere groepen (behalve klassen) wordt ongelijkheid vaak
onderzocht?.........................................................................................................46
12.3.5: sociale mobiliteit en culturele macht/cultureel kapitaal:.........................46
Wat wordt bedoeld met intergenerationele en intragenerationele mobiliteit?....46
Blau en Duncan: Basismodel statusverwerving...................................................47
Wat is het verschil tussen 'ascribed' en 'achieved' status? Hoe heeft
statusverwerving zich in Nederland ontwikkelt over de tijd heen?......................47
Statusverwerving in Nederland over de tijd:....................................................47
Wat betekent 'meritocratie'? Wat zijn de onbedoelde gevolgen van het leven in
een meritocratische samenleving? Waarom kan dit juist tot nieuwe (en erg
hardnekkige) vormen van ongelijkheid leiden?...................................................48
12.3.7: een cognitieve klasse?.............................................................................49
BESPREEKVRAGEN HOOFDSTUK 12:.......................................................................49
Artikel Mijs:................................................................................................................49
Korte samenvatting:...............................................................................................49
Wat wordt bedoeld met meritocratie? Wat zijn de drie componenten van
meritocratie?.......................................................................................................51
Ongelijkheden in de samenleving kunnen verklaard worden door (of zijn een
uitkomst van) verschillen in merites. Waarom kan dit gezien worden als
structureel functionalistische of utilitaristisch individualistische verklaringen?. .51
Welke argumenten geeft Mijs voor waarom de belofte van meritocratie niet
vervuld wordt in het onderwijs?...........................................................................52
Waarom creëert de belofte van meritocratie een barrière voor gelijke kansen
volgens Mijs?.......................................................................................................53
Binnen welke sociologische traditie valt de kritiek van Mijs op de belofte van de
meritocratie?.......................................................................................................54
Aantekeningen WG4:.................................................................................................54
WEEK 5:.....................................................................................................................55
, Hoorcollege 9: sociale cohesie..................................................................................55
Hoorcollege 10: cohesie............................................................................................59
Week 5: werkgroep....................................................................................................63
WEEK 6:........................................................................................................................63
Van Tubergen: Hoofdstuk 7.......................................................................................63
7.1: the friendship paradox....................................................................................63
7.2: Personal networks..............................................................................................64
Hoe kun je netwerken visualiseren? Wat wordt bedoeld met nodes, edges/ties
(bindingen), ego, alter, dyad (dyade), gerichte en ongerichte verbindingen,
digraph, reprociteit, assymetrische relaties, zenders, ontvangers, adjacency
matric, indegree en outdegree (222-224)?..........................................................64
Wat is het verschil tussen sterke en zwakke bindingen? Op basis van welke
kenmerken kunnen we ze onderscheiden? Wat zijn de vijf hiërarchische lagen
van verbindings-sterkte? (P225). Hoe kunnen we uitspraken doen over de
grootte van deze verschillende type netwerken? (P22-p229)............................66
7.3: network sizes and hubs...................................................................................66
7.4: network density and transitivity......................................................................67
Wat is netwerk dichtheid? Hoe bereken je dat? Wat is een triade, triadische
geslotenheid en transitiviteit, en de neiging naar transitiviteit (p230-232). ......67
Wat zijn de drie redenen waarom netwerktransitiviteit zoveel voorkomt in het
kernnetwerk? Waarom komt het vooral voor bij sterke bindingen? P233-234....68
7.5: the small-world phenomenon..........................................................................69
Wat is het 'small world problem'? Wat is het empirische bewijs hiervoor? Wat zijn
'bridging' en 'bonding' ties van gemeenschappen? Hoe helpen zij bij het
begrijpen van het 'small world problem'?............................................................69
Wat wordt er bedoeld met de 'strength of weak ties' p236-240..........................70
7.6: Network change: loss of community?..............................................................70
Wat is de loss-of-community theorie? Wat is het bewijs voor deze theorie? P240-
242......................................................................................................................70
Wat wordt er bedoeld met sociale cohesie en wat heeft netwerkonderzoek
hiermee te maken? P242-245..............................................................................71
7.8: networks and social capital.............................................................................72
Wat wordt er bedoeld met sociaal kapitaal, en hoe biedt sociaal kapitaal een
verklaring voor het bestaan van sociale normen, vertrouwen, gezondheid en
welbevinden (p246-251)......................................................................................72
Hoofdstuk 10: Criminaliteit........................................................................................72
10.1: afwijkend gedrag: de zeven gordels van sociale controle.............................72
WEEK 3:..........................................................................................................................5
Hoorcollege 5:.............................................................................................................5
Hoorcollege 6:.............................................................................................................8
Hoofdstuk 6:..............................................................................................................11
6.1: Verwachten: de grondstof van het samenleven..............................................11
6.2: verwachten, voorspellen, begrijpen: de sociologische verklaring...................11
6.3: begrijpen en hermeneutiek.............................................................................12
6.4: handeling en cultuur........................................................................................13
Doelgerichtheid handelen:...................................................................................13
De situatie: middelen en condities......................................................................14
VOORBEELD:........................................................................................................14
Normen: middel-doelrelaties...............................................................................15
6.5: cultuur en situatie...........................................................................................15
6.6: communicatief handelen.................................................................................15
De definitie van een situatie:...............................................................................16
6.7: cultuur, situatie en de interpretatie van gedrag..............................................17
HOOFDSTUK 7: socialisatie en methoden van samenleven.......................................17
7.1 praktische en discursieve kennis......................................................................17
7.2: lichaamstaal....................................................................................................18
7.3: etnomethodologie...........................................................................................18
7.4: een grammatica van het samenleven.............................................................19
H8: sociale controle...................................................................................................20
8.1: pijn en plezier..................................................................................................20
8.1.1: hoe natuurlijk zijn natuurlijke behoeften?.................................................20
8.1.2: overtuigingen en verbondenheid...............................................................21
8.1.3: positieve en negatieve, interne en externe sancties.................................21
8.1.4: impliciete en opgestapelde sancties..........................................................22
8.2: verschuivingen in sanctioneringswijzen:.........................................................23
Sociale controle:..................................................................................................23
8.3: sanctioneerbaarheid: een ruil fundamenteler dan een sociaal contract.........24
H14: De aanloop tot modernisering...........................................................................24
14.5: De geest van het kapitalisme en de protestantse ethiek..............................24
, 14.5.1: de geest van het kapitalisme..................................................................24
Wiltertink: p.133-140.................................................................................................25
Van Tubergen:...........................................................................................................26
Hoofdstuk 5.3: Conformiteit....................................................................................26
Hoofdstuk 5.4: Informationele en normatieve sociale invloed................................27
Hoofdstuk 5.5: Sociale Leertheorie.........................................................................27
Hoofdstuk 6.1: Studenten en overmatig alcoholgebruik: een sociaal probleem?...28
Hoofdstuk 6.2: Wat zijn sociale normen?................................................................28
WEEK 4:........................................................................................................................29
Hoorcollege 7: ongelijkheid.......................................................................................29
HC 8: ongelijkheid.....................................................................................................31
Hoofdstuk 11:............................................................................................................34
Wat wordt bedoeld met sociale ongelijkheden (p184; [190, 197]).....................34
11.2: perserve compensaties:................................................................................34
11.2.1: ongelijkheid en collectiviteit:...................................................................34
Wat is sociale stratificatie;...................................................................................34
Wat zijn de kenmerken van ongelijkheden in een klassenmaatschappij (p188-189
[195, 196])...........................................................................................................34
- Wat is het onderscheid tussen 'verschil' en 'ongelijkheid' (p 189-190 [195])?..35
11.2.2: statuscompensatie en bevestiging van de lage status:..............................35
11.2.3: etikettering;...................................................................................................36
- Wat heeft smaak, opvattingen en denkwijzen met ongelijkheid te maken?
(P193-197 [200-20...............................................................................................37
De theorie van Bourdieu..................................................................................38
11.3: de theorie van de nietsdoende klasse:..........................................................39
Hoofdstuk 12: macht en stratificatie.........................................................................40
12.1: ongelijkheid van macht.................................................................................40
Wat was volgens Marx de basis voor ongelijkheid in de samenleving?...............40
12.2: soorten macht:..............................................................................................40
12.3: stratificatie....................................................................................................42
12.3.2: één- en meerdimensionale stratificatie:..................................................43
Waarom is Marx visie op macht of kapitaal eendimensionaal? Wat wordt bedoeld
met een meerdimensionale kijk op macht/kapitaal?...........................................43
Een hiërarchie van beroepen:..........................................................................44
, Is klassen onderscheiden op basis van beroepsstatus een eendimensionale of
meerdimensionale benadering van macht/kapitaal, waarom?............................44
Weber’s meerdimensionale benadering:.............................................................44
Welke vormen van macht/kapitaal onderscheidt Bourdieu (zie ook hf 11)? Hoe
kunnen deze worden gemeten?...........................................................................45
12.3.3: armoede..................................................................................................45
Armoede meten:..............................................................................................46
12.3.4: van categorieën naar groepen:...............................................................46
Tussen welke andere groepen (behalve klassen) wordt ongelijkheid vaak
onderzocht?.........................................................................................................46
12.3.5: sociale mobiliteit en culturele macht/cultureel kapitaal:.........................46
Wat wordt bedoeld met intergenerationele en intragenerationele mobiliteit?....46
Blau en Duncan: Basismodel statusverwerving...................................................47
Wat is het verschil tussen 'ascribed' en 'achieved' status? Hoe heeft
statusverwerving zich in Nederland ontwikkelt over de tijd heen?......................47
Statusverwerving in Nederland over de tijd:....................................................47
Wat betekent 'meritocratie'? Wat zijn de onbedoelde gevolgen van het leven in
een meritocratische samenleving? Waarom kan dit juist tot nieuwe (en erg
hardnekkige) vormen van ongelijkheid leiden?...................................................48
12.3.7: een cognitieve klasse?.............................................................................49
BESPREEKVRAGEN HOOFDSTUK 12:.......................................................................49
Artikel Mijs:................................................................................................................49
Korte samenvatting:...............................................................................................49
Wat wordt bedoeld met meritocratie? Wat zijn de drie componenten van
meritocratie?.......................................................................................................51
Ongelijkheden in de samenleving kunnen verklaard worden door (of zijn een
uitkomst van) verschillen in merites. Waarom kan dit gezien worden als
structureel functionalistische of utilitaristisch individualistische verklaringen?. .51
Welke argumenten geeft Mijs voor waarom de belofte van meritocratie niet
vervuld wordt in het onderwijs?...........................................................................52
Waarom creëert de belofte van meritocratie een barrière voor gelijke kansen
volgens Mijs?.......................................................................................................53
Binnen welke sociologische traditie valt de kritiek van Mijs op de belofte van de
meritocratie?.......................................................................................................54
Aantekeningen WG4:.................................................................................................54
WEEK 5:.....................................................................................................................55
, Hoorcollege 9: sociale cohesie..................................................................................55
Hoorcollege 10: cohesie............................................................................................59
Week 5: werkgroep....................................................................................................63
WEEK 6:........................................................................................................................63
Van Tubergen: Hoofdstuk 7.......................................................................................63
7.1: the friendship paradox....................................................................................63
7.2: Personal networks..............................................................................................64
Hoe kun je netwerken visualiseren? Wat wordt bedoeld met nodes, edges/ties
(bindingen), ego, alter, dyad (dyade), gerichte en ongerichte verbindingen,
digraph, reprociteit, assymetrische relaties, zenders, ontvangers, adjacency
matric, indegree en outdegree (222-224)?..........................................................64
Wat is het verschil tussen sterke en zwakke bindingen? Op basis van welke
kenmerken kunnen we ze onderscheiden? Wat zijn de vijf hiërarchische lagen
van verbindings-sterkte? (P225). Hoe kunnen we uitspraken doen over de
grootte van deze verschillende type netwerken? (P22-p229)............................66
7.3: network sizes and hubs...................................................................................66
7.4: network density and transitivity......................................................................67
Wat is netwerk dichtheid? Hoe bereken je dat? Wat is een triade, triadische
geslotenheid en transitiviteit, en de neiging naar transitiviteit (p230-232). ......67
Wat zijn de drie redenen waarom netwerktransitiviteit zoveel voorkomt in het
kernnetwerk? Waarom komt het vooral voor bij sterke bindingen? P233-234....68
7.5: the small-world phenomenon..........................................................................69
Wat is het 'small world problem'? Wat is het empirische bewijs hiervoor? Wat zijn
'bridging' en 'bonding' ties van gemeenschappen? Hoe helpen zij bij het
begrijpen van het 'small world problem'?............................................................69
Wat wordt er bedoeld met de 'strength of weak ties' p236-240..........................70
7.6: Network change: loss of community?..............................................................70
Wat is de loss-of-community theorie? Wat is het bewijs voor deze theorie? P240-
242......................................................................................................................70
Wat wordt er bedoeld met sociale cohesie en wat heeft netwerkonderzoek
hiermee te maken? P242-245..............................................................................71
7.8: networks and social capital.............................................................................72
Wat wordt er bedoeld met sociaal kapitaal, en hoe biedt sociaal kapitaal een
verklaring voor het bestaan van sociale normen, vertrouwen, gezondheid en
welbevinden (p246-251)......................................................................................72
Hoofdstuk 10: Criminaliteit........................................................................................72
10.1: afwijkend gedrag: de zeven gordels van sociale controle.............................72
