ZSO 20: ‘klinisch redeneren over de verpleegkundige zorg m.b.t. de
circulatie
5. Klinisch redeneren over de zorg
m.b.t. de circulatie
Je kan in eigen woorden volgende begrippen omschrijven die reeds
aangeleerd werden in de lessen anatomie/fysiologie:
o Vasodilatatie= het verwijden van de bloedvaten, resulteert daarentegen
in een afname van de perifere weerstand.
o Vasoconstrictie= Zijn de bloedvaten sterk samengetrokken, men spreekt
van vasoconstrictie, dan zal de weerstand binnenin het vat verhogen wat
resulteert in een bloeddrukstijging. Het bloed ondervindt immers meer
weerstand om door het bloedvat te stromen, wat resulteert in een
toename van de druk in het vat.
o Normotensie= gewone bloeddruk
o Hypotensie= Lage bloeddruk wordt pas een probleem als mensen
klachten krijgen van de lage bloeddruk. De bloeddruk is dan te laag
o Hypertensie= Hoge bloeddruk
o Bradycardie= (bradys, traag) is een aandoening waarbij het hart
langzamer slaat dan normaal (minder dan 60 slagen per minuut).
o Tachycardie= (tachys, snel) is de hartslag sneller dan normaal (100 of
meer slagen per minuut).
o Systole= is de naam van de fase waarin - onder invloed van elektrische
prikkels - de wanden van de hartkamers (ventrikels) zich samentrekken en
bloed in de bloedsomloop wordt gebracht. De rechterhartkamer stuwt het
zuurstofarme bloed de longslagader in om in de longen zuurstof op te
nemen. Daarna gaat het bloed naar de linkerboezem en stroomt het de
linkerhartkamer in. Deze stuwt het zuurstofrijke bloed, via de grote
lichaamsslagader (aorta) naar de rest van het lichaam, met uitzondering
van de longen.
o Diastole= is de naam van de fase waarin de hartkamers (ventrikels) zich
ontspannen en vollopen met bloed. In deze fase stroomt het zuurstofarme
bloed uit de rechterboezem (atrium) naar de rechterhartkamer (ventrikel)
via de tricuspidalisklep, de verbinding tussen deze twee ruimten. Aan de
linkerkant stroomt zuurstofrijk bloed uit de linkerboezem naar de
linkerhartkamer via de mitralisklep.
Je kan uitleggen in eigen woorden wat er verstaan wordt onder
'circulatie is een vitale functie:
o De circulatie vitaal belang functioneren van de mens en heeft een
directe relatie met het functioneren van alle organen.
o De circulatie bestaat uit verschillende systemen zoals het hart, de
bloedvaten en het bloed, het lymfevatenstelsel, het lymfevocht en de milt
maken deel uit van de circulatie. Zonder circulatie kan de mens niet leven
en vallen andere lichaamsfuncties binnen enkele minuten uit.
o Het zorgt voor het transport van zuurstof, voedingsstoffen en
hormonen, en de afvoer van koolzuur en andere afvalstoffen.
,ZSO 20: ‘klinisch redeneren over de verpleegkundige zorg m.b.t. de
circulatie
o Daarnaast zorgt de circulatie eveneens voor warmtetransport
Je kan de kenmerken van een normale circulatie opsommen:
Je kan in een casus of zorgsituatie herkennen wat beïnvloedende
factoren op de circulatie zijn:
o Leeftijd De hartfrequentie bij pasgeborenen en bij kinderen is
aanzienlijk sneller dan bij volwassenen. Naarmate de leeftijd stijgt neemt
de hartslagfrequentie iets af en stijgt de bloeddruk. Dit heeft vooral te
maken met de verminderde elasticiteit van de bloedvaten bij ouderen.
Hierdoor passen de vaten zich moeilijker aan aan bijvoorbeeld
temperatuursverandering en inspanning; Door vet- en kalkafzetting wordt
de doorgang in de bloedvaten kleiner, waardoor de doorbloeding, vooral
die van de hartspier, de hersenen en de benen minder goed is. Hierdoor
krijgen deze lichaamsdelen minder zuurstof en kunnen allerlei
gezondheidsproblemen ontstaan.
o Lichaamsbeweging Voldoende bewegen is noodzakelijk voor het
stimuleren van de circulatie. Zo kan zittend werk leiden tot
gewichtstoename, hoge bloeddruk en een slechte conditie. Er zijn
werkplaatsen waar zittend werk afgewisseld wordt met lichaamsbeweging
hetgeen niet alleen de circulatie stimuleert, maar ook de geest ontspant
en de sociale contacten doet opleven. Regelmatig bewegen, bijvoorbeeld
dagelijks met de fiets naar het werk gaan, de trap nemen in plaats van de
lift …, is preventief tegen hart- en vaatziekten.
o Lichaamshouding Een goede lichaamshouding bevordert de
bloeddoorstroming naar de weefsels. Zitten of liggen met de benen over
, ZSO 20: ‘klinisch redeneren over de verpleegkundige zorg m.b.t. de
circulatie
elkaar of sterk gebogen benen leiden tot afknellen van bloedvaten en tot
stuwing. Hierdoor kunnen de bloedvaten beschadigd geraken en
kunnen varices (spataders) ontstaan.
o Roken De stoffen in sigarettenrook vernauwen de bloedvaten en
beschadigen de binnenwand van de vaten. Hierdoor kunnen vetten en kalk
zich makkelijker afzetten, waardoor er een vernauwing van de bloedvaten
ontstaat.
o Stress Té veel stress leidt vaak tot ongezonde gewoonten zoals
ongezonder eten, roken en alcoholgebruik om de spanningen af te
reageren. Ook door verveling of te weinig uitdaging in het leven kunnen
ongezonde gewoonten ontstaan.
o Voeding Te veel voeding, te vette of te suikerrijke voedingsmiddelen, te
veel zout en eenzijdige voeding kunnen leiden tot overgewicht. Dit kan
weer aanleiding zijn tot het ontstaan van een hoge bloeddruk.
o Erfelijkheid Erfelijkheid speelt ook een rol bij het ontstaan van hart- en
vaatziekten. Wanneer deze aandoeningen in de familie voorkomen is het
risico om het zelf te krijgen vaak hoger. Hieraan kan men niets veranderen
waardoor men de focus zal moeten verleggen naar het vermijden van
‘andere en bijkomende risicofactoren’ zoals roken, slechte voeding, weinig
bewegen, …
o Omgevingsfactoren De omgeving waar iemand woont en werkt is van
groot belang voor de circulatie. Mensen die wonen en werken op plaatsen
waar veel drukte en lawaai is hebben gemiddeld een hoger bloeddruk dan
mensen die in rustigere omgevingen werken en wonen. Werkruimten met
veel rook, slechte stoelen, verkeerde houdingen, … hebben een negatieve
invloed op de circulatie. Het is aan te raden om teveel stressfactoren, zoals
een overdaad aan geluid, licht, telefoon, mails, ontregeling van ritme,
teveel koffie … te vermijden.
o Temperatuur Sterke temperatuurwisselingen kunnen vooral de perifere
circulatie stimuleren. Na een dag zittend werk of na een lange periode van
kou is respectievelijk een koude of een warme douche verkwikkend en
goed voor de circulatie.
o Socio-psychosomatische factoren De mens is een socio-
psychosomatische eenheid en wellicht is de relatie tussen de drie
componenten het duidelijkst aan te geven met een voorbeeld op het
gebied van de circulatie. Als iemand schrikt en erg angstig wordt
(psychische component) komt er onder meer adrenaline vrij. Dit doet de
bloeddruk stijgen, de polsfrequentie en de ademhaling toenemen
(lichamelijke component) om zo het lichaam, de spieren en het bewustzijn
in gereedheid te brengen om te kunnen vluchten of vechten (sociaal).
o Pathologie Zowel lichamelijke als psychische gebeurtenissen kunnen
vasodilatatie of vasoconstrictie als gevolg hebben. Denk maar aan shock of
plotselinge (psychische of fysieke) trauma’s. Ook infecties kunnen de
circulatie beïnvloeden. Als micro-organismen het lichaam binnendringen
ontstaat hierop een reactie. Zo zal de circulatie moeten zorgen voor de
aanvoer van meer en meer witte bloedlichaampjes die de strijd aangaan
circulatie
5. Klinisch redeneren over de zorg
m.b.t. de circulatie
Je kan in eigen woorden volgende begrippen omschrijven die reeds
aangeleerd werden in de lessen anatomie/fysiologie:
o Vasodilatatie= het verwijden van de bloedvaten, resulteert daarentegen
in een afname van de perifere weerstand.
o Vasoconstrictie= Zijn de bloedvaten sterk samengetrokken, men spreekt
van vasoconstrictie, dan zal de weerstand binnenin het vat verhogen wat
resulteert in een bloeddrukstijging. Het bloed ondervindt immers meer
weerstand om door het bloedvat te stromen, wat resulteert in een
toename van de druk in het vat.
o Normotensie= gewone bloeddruk
o Hypotensie= Lage bloeddruk wordt pas een probleem als mensen
klachten krijgen van de lage bloeddruk. De bloeddruk is dan te laag
o Hypertensie= Hoge bloeddruk
o Bradycardie= (bradys, traag) is een aandoening waarbij het hart
langzamer slaat dan normaal (minder dan 60 slagen per minuut).
o Tachycardie= (tachys, snel) is de hartslag sneller dan normaal (100 of
meer slagen per minuut).
o Systole= is de naam van de fase waarin - onder invloed van elektrische
prikkels - de wanden van de hartkamers (ventrikels) zich samentrekken en
bloed in de bloedsomloop wordt gebracht. De rechterhartkamer stuwt het
zuurstofarme bloed de longslagader in om in de longen zuurstof op te
nemen. Daarna gaat het bloed naar de linkerboezem en stroomt het de
linkerhartkamer in. Deze stuwt het zuurstofrijke bloed, via de grote
lichaamsslagader (aorta) naar de rest van het lichaam, met uitzondering
van de longen.
o Diastole= is de naam van de fase waarin de hartkamers (ventrikels) zich
ontspannen en vollopen met bloed. In deze fase stroomt het zuurstofarme
bloed uit de rechterboezem (atrium) naar de rechterhartkamer (ventrikel)
via de tricuspidalisklep, de verbinding tussen deze twee ruimten. Aan de
linkerkant stroomt zuurstofrijk bloed uit de linkerboezem naar de
linkerhartkamer via de mitralisklep.
Je kan uitleggen in eigen woorden wat er verstaan wordt onder
'circulatie is een vitale functie:
o De circulatie vitaal belang functioneren van de mens en heeft een
directe relatie met het functioneren van alle organen.
o De circulatie bestaat uit verschillende systemen zoals het hart, de
bloedvaten en het bloed, het lymfevatenstelsel, het lymfevocht en de milt
maken deel uit van de circulatie. Zonder circulatie kan de mens niet leven
en vallen andere lichaamsfuncties binnen enkele minuten uit.
o Het zorgt voor het transport van zuurstof, voedingsstoffen en
hormonen, en de afvoer van koolzuur en andere afvalstoffen.
,ZSO 20: ‘klinisch redeneren over de verpleegkundige zorg m.b.t. de
circulatie
o Daarnaast zorgt de circulatie eveneens voor warmtetransport
Je kan de kenmerken van een normale circulatie opsommen:
Je kan in een casus of zorgsituatie herkennen wat beïnvloedende
factoren op de circulatie zijn:
o Leeftijd De hartfrequentie bij pasgeborenen en bij kinderen is
aanzienlijk sneller dan bij volwassenen. Naarmate de leeftijd stijgt neemt
de hartslagfrequentie iets af en stijgt de bloeddruk. Dit heeft vooral te
maken met de verminderde elasticiteit van de bloedvaten bij ouderen.
Hierdoor passen de vaten zich moeilijker aan aan bijvoorbeeld
temperatuursverandering en inspanning; Door vet- en kalkafzetting wordt
de doorgang in de bloedvaten kleiner, waardoor de doorbloeding, vooral
die van de hartspier, de hersenen en de benen minder goed is. Hierdoor
krijgen deze lichaamsdelen minder zuurstof en kunnen allerlei
gezondheidsproblemen ontstaan.
o Lichaamsbeweging Voldoende bewegen is noodzakelijk voor het
stimuleren van de circulatie. Zo kan zittend werk leiden tot
gewichtstoename, hoge bloeddruk en een slechte conditie. Er zijn
werkplaatsen waar zittend werk afgewisseld wordt met lichaamsbeweging
hetgeen niet alleen de circulatie stimuleert, maar ook de geest ontspant
en de sociale contacten doet opleven. Regelmatig bewegen, bijvoorbeeld
dagelijks met de fiets naar het werk gaan, de trap nemen in plaats van de
lift …, is preventief tegen hart- en vaatziekten.
o Lichaamshouding Een goede lichaamshouding bevordert de
bloeddoorstroming naar de weefsels. Zitten of liggen met de benen over
, ZSO 20: ‘klinisch redeneren over de verpleegkundige zorg m.b.t. de
circulatie
elkaar of sterk gebogen benen leiden tot afknellen van bloedvaten en tot
stuwing. Hierdoor kunnen de bloedvaten beschadigd geraken en
kunnen varices (spataders) ontstaan.
o Roken De stoffen in sigarettenrook vernauwen de bloedvaten en
beschadigen de binnenwand van de vaten. Hierdoor kunnen vetten en kalk
zich makkelijker afzetten, waardoor er een vernauwing van de bloedvaten
ontstaat.
o Stress Té veel stress leidt vaak tot ongezonde gewoonten zoals
ongezonder eten, roken en alcoholgebruik om de spanningen af te
reageren. Ook door verveling of te weinig uitdaging in het leven kunnen
ongezonde gewoonten ontstaan.
o Voeding Te veel voeding, te vette of te suikerrijke voedingsmiddelen, te
veel zout en eenzijdige voeding kunnen leiden tot overgewicht. Dit kan
weer aanleiding zijn tot het ontstaan van een hoge bloeddruk.
o Erfelijkheid Erfelijkheid speelt ook een rol bij het ontstaan van hart- en
vaatziekten. Wanneer deze aandoeningen in de familie voorkomen is het
risico om het zelf te krijgen vaak hoger. Hieraan kan men niets veranderen
waardoor men de focus zal moeten verleggen naar het vermijden van
‘andere en bijkomende risicofactoren’ zoals roken, slechte voeding, weinig
bewegen, …
o Omgevingsfactoren De omgeving waar iemand woont en werkt is van
groot belang voor de circulatie. Mensen die wonen en werken op plaatsen
waar veel drukte en lawaai is hebben gemiddeld een hoger bloeddruk dan
mensen die in rustigere omgevingen werken en wonen. Werkruimten met
veel rook, slechte stoelen, verkeerde houdingen, … hebben een negatieve
invloed op de circulatie. Het is aan te raden om teveel stressfactoren, zoals
een overdaad aan geluid, licht, telefoon, mails, ontregeling van ritme,
teveel koffie … te vermijden.
o Temperatuur Sterke temperatuurwisselingen kunnen vooral de perifere
circulatie stimuleren. Na een dag zittend werk of na een lange periode van
kou is respectievelijk een koude of een warme douche verkwikkend en
goed voor de circulatie.
o Socio-psychosomatische factoren De mens is een socio-
psychosomatische eenheid en wellicht is de relatie tussen de drie
componenten het duidelijkst aan te geven met een voorbeeld op het
gebied van de circulatie. Als iemand schrikt en erg angstig wordt
(psychische component) komt er onder meer adrenaline vrij. Dit doet de
bloeddruk stijgen, de polsfrequentie en de ademhaling toenemen
(lichamelijke component) om zo het lichaam, de spieren en het bewustzijn
in gereedheid te brengen om te kunnen vluchten of vechten (sociaal).
o Pathologie Zowel lichamelijke als psychische gebeurtenissen kunnen
vasodilatatie of vasoconstrictie als gevolg hebben. Denk maar aan shock of
plotselinge (psychische of fysieke) trauma’s. Ook infecties kunnen de
circulatie beïnvloeden. Als micro-organismen het lichaam binnendringen
ontstaat hierop een reactie. Zo zal de circulatie moeten zorgen voor de
aanvoer van meer en meer witte bloedlichaampjes die de strijd aangaan
