Leersamenvatting Aardrijkskunde – Aardolie & Energietransitie
Algemeen kader
De wereld streeft naar het behalen van SDG 7: betaalbare en
duurzame energie voor iedereen in 2030.
Fossiele brandstoffen (aardolie, aardgas, steenkool) zijn niet-
duurzaam, veroorzaken CO₂-uitstoot en dragen bij aan het
versterkte broeikaseffect.
Ondanks de roep om verduurzaming draait de wereldeconomie nog
steeds voor ~90% op fossiele energie.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------
Het einde van een olietijdperk
1. Hoe ontstaat aardolie en waar liggen de grootste oliebronnen?
Ontstaan van aardolie
Aardolie is een fossiele energiebron ontstaan uit organisch
materiaal (plankton, algen, dierenresten).
Proces:
o Organisch materiaal hoopt zich op op de zuurstofarme
zeebodem.
o Wordt bedekt door lagen sediment druk en temperatuur
nemen toe.
o Koolstofgehalte stijgt organisch materiaal verandert in
aardolie en bij hogere temperatuur ook aardgas.
o Olie en gas migreren omhoog door poreuze lagen totdat een
ondoorlatende laag (klei/zout) de olie opsluit oil trap.
Belangrijkste olievoorraden wereldwijd
Conventionele reserves: eenvoudig winbare olie, vooral in het
Midden-Oosten.
Niet-conventionele reserves:
o Teerzanden (Canada)
o Schalieolie (VS)
o Winning door fracking: duur, milieuvervuilend, veel CO₂-
uitstoot.
, Nieuwe ontdekkingen o.a. bij Namibië, Ivoorkust, Guyana.
2. Waar zijn de grootste afzetmarkten van olie en hoe komt de olie
daar?
Belangrijkste verbruikers
Grootste olieconsumptie: Oost-Azië, Europa, Noord-Amerika.
Grote verbruikers zijn niet altijd de landen met de grootste
voorraden → leidt tot wereldwijde handel.
Transport van olie
Boorplatform → pijpleiding → haven → olietanker →
raffinaderij → transport naar klant.
Pijpleidingen:
o Hoge aanlegkosten, lage gebruikskosten.
o Gevoelig voor politieke instabiliteit, milieuschade.
Olietankers:
o Grootste tankers tot 300.000 m³.
o Verbeterde infrastructuur zoals het verbredde Suezkanaal
maakt transport efficiënter.
3. Wat zijn de gevolgen van de afnemende olievoorraden in de
wereld?
Olievoorraden zijn eindig
De bewezen voorraad is olie die zeker aanwezig én winbaar is.
Drie vormen van winbaarheid:
o Economisch: olie moet winst opleveren (afhankelijk van
olieprijs).
o Technisch: hangt af van diepte, ligging (bv. onder ijs).
o Maatschappelijk: rekening met milieu en bevolking (bv.
verzet tegen arctische olieboringen).
Geopolitieke spanningen
Algemeen kader
De wereld streeft naar het behalen van SDG 7: betaalbare en
duurzame energie voor iedereen in 2030.
Fossiele brandstoffen (aardolie, aardgas, steenkool) zijn niet-
duurzaam, veroorzaken CO₂-uitstoot en dragen bij aan het
versterkte broeikaseffect.
Ondanks de roep om verduurzaming draait de wereldeconomie nog
steeds voor ~90% op fossiele energie.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------
Het einde van een olietijdperk
1. Hoe ontstaat aardolie en waar liggen de grootste oliebronnen?
Ontstaan van aardolie
Aardolie is een fossiele energiebron ontstaan uit organisch
materiaal (plankton, algen, dierenresten).
Proces:
o Organisch materiaal hoopt zich op op de zuurstofarme
zeebodem.
o Wordt bedekt door lagen sediment druk en temperatuur
nemen toe.
o Koolstofgehalte stijgt organisch materiaal verandert in
aardolie en bij hogere temperatuur ook aardgas.
o Olie en gas migreren omhoog door poreuze lagen totdat een
ondoorlatende laag (klei/zout) de olie opsluit oil trap.
Belangrijkste olievoorraden wereldwijd
Conventionele reserves: eenvoudig winbare olie, vooral in het
Midden-Oosten.
Niet-conventionele reserves:
o Teerzanden (Canada)
o Schalieolie (VS)
o Winning door fracking: duur, milieuvervuilend, veel CO₂-
uitstoot.
, Nieuwe ontdekkingen o.a. bij Namibië, Ivoorkust, Guyana.
2. Waar zijn de grootste afzetmarkten van olie en hoe komt de olie
daar?
Belangrijkste verbruikers
Grootste olieconsumptie: Oost-Azië, Europa, Noord-Amerika.
Grote verbruikers zijn niet altijd de landen met de grootste
voorraden → leidt tot wereldwijde handel.
Transport van olie
Boorplatform → pijpleiding → haven → olietanker →
raffinaderij → transport naar klant.
Pijpleidingen:
o Hoge aanlegkosten, lage gebruikskosten.
o Gevoelig voor politieke instabiliteit, milieuschade.
Olietankers:
o Grootste tankers tot 300.000 m³.
o Verbeterde infrastructuur zoals het verbredde Suezkanaal
maakt transport efficiënter.
3. Wat zijn de gevolgen van de afnemende olievoorraden in de
wereld?
Olievoorraden zijn eindig
De bewezen voorraad is olie die zeker aanwezig én winbaar is.
Drie vormen van winbaarheid:
o Economisch: olie moet winst opleveren (afhankelijk van
olieprijs).
o Technisch: hangt af van diepte, ligging (bv. onder ijs).
o Maatschappelijk: rekening met milieu en bevolking (bv.
verzet tegen arctische olieboringen).
Geopolitieke spanningen
