verplichte teksten Toledo
examen: 50% meerkeuzevragen zonder
giscorrectie + 50% open vragen
Samenvatting Technologie & recht – Jana Boon
I. Inleiding
Blog legal tech ‘at the 11th Billable hour
- stelden in 2018 vast dat de impact van legal tech op Belgische universiteiten vrij beperkt was
- in andere landen (VS en VK) waren de cursussen rond legal tech al aan het opkomen → maar nu is
er hoop in België door dit vak
Wat is legal tech?
= het gebruik van alle (informatie- en communicatie-) technologie (o.m. software, databanken, …) om
juridische diensten te leveren (juridisch beroep verbeteren en efficiënter maken)
- steeds veranderingen (stopt niet bij gebruik van word)
- is maar 1 (klein) onderdeel van de cursus
Wat beogen we in dit vak?
- de wetenschappelijk-technologische basis van de rechtenstudent te verbreden
- kritisch te doen reflecteren & in dialoog treden met technische experten
- NIET alle rechtenstudenten leren programmeren
Plaats binnen rechtenopleiding
Waar situeert het vak zich in het geheel van vakken die te maken hebben met technologie?
- juridische informatica (bachelorvak) = legal tech vak van de jaren ’90 (vroeger om studenten te
leren werken met het internet, maar nu meer juridisch ingevuld)
- technologie & recht (mastervak) = les van de technologische experten zelf
- ICT-recht (mastervak) = specifieke rechtsregels voor IT-evolutie
- MANAMA IT-IP
Hoe vak studeren?
- hand-outs = de basis
- verplichte teksten dienen om concepten te verduidelijken
- wat moet je kunnen?
- technische concepten in de juiste context plaatsen
- concepten op een correcte manier in verband brengen met elkaar
- concepten accuraat uitleggen (in eigen woorden maar wel met de correcte terminologie)
- kritisch reflecteren over maatschappelijk-juridische impact van besproken technologieën
Agenda van het vak
In het totaal 5 modules die telkens 2 lessen in beslag nemen (enkel module 4 heeft 4 lessen).
1
,Module 1: computer & internettechnologieën
- verschil tussen hardware & software
- verschil tussen internet en world wide web
- illustraties:
- enquête afgenomen bij IT advocaten in Nederland → hebben we nood aan
gespecialiseerde rechtbanken voor informatica geschillen? (want rechters weten er vaak
niet veel over)
- wat is de territoriale soevereiniteit van een land?
- wanneer mag je gegevens van iemand ophalen van het internet als
opsporingsdienst?
- hierover is wetgeving in de maak
Module 2: privacy & securitytechnologieën
- wat is device finger printing?
- verschil tussen first-party & third-party cookies?
- de anonieme communicatienetwerken = darknet (bv. TOR)
- illustraties:
- ingenieurs in Heverlee zijn aan het werken aan technologie om ervoor te zorgen dat data
die we delen op het internet niet zo maar verspreid geraken
- giganten (bv. Google & Facebook) krijgen de laatste jaren vaak boetes omdat ze de regels
inzake gegevensbescherming en concurrentie niet naleven
Module 3: blockchaintechnologie
- interessant om virtuele munten te creëren (bv. Bitcoin)
- = manier om data te versleutelen
Module 4: Slimme algoritmes & autonome systemen
- artificiële intelligentie = computers en tools in staat maken om zo intelligent te zijn als een mens
- wat zijn zelflerende algoritmes? wat is machine learning?
- soms problemen
- bij Amazon werden vrouwen gediscrimineerd bij aannemen van mensen
- bij predictive policing (= voorspellen van misdaden) = waar bepaalde bevolkingsgroepen
geviseerd worden
- illustraties:
- Cambridge analytica-schandaal = Cambridge is aan gegevens van Facebook geraakt en
hebben profielen gemaakt die dan werden verkocht aan politieke groeperingen → hebben
gegevens verspreid waarmee ze mensen konden beïnvloeden
- Elon Musk & Hawking vinden artificiële intelligentie gevaarlijk
- wet op de filmkeuring (1920): cinema werd vroeger ook gezien als schadelijk
- tekst- & beeldanalyse (deep fakes/ facial recognition = camera’s op straat die gezicht herkennen)
- aansprakelijkheid bij zelfrijdende auto’s
Module 5: Disruptieve nieuwe technologieën
- human enhancement
- ontwikkelingen van bio- & nanotechnologie
2
,1. Why lawyers should innovate: a tale of tailors
- voor een broek gaan jullie naar de winkel → 100 jaar geleden ging men hiervoor naar de
kleermaker
- ook intellectuele beroepen zijn vatbaar voor automatisering & industrialisering (net zoals de
kleermaker)
1.1 Lawyers & tailors – not so different after all
- iedereen heeft het nodig (we komen er dagelijks mee in interactie)
- iedereen heeft verschillende noden (voor sporten en een trouw verschillende kleren – voor
echtscheiding en fusie ander soort juridisch advies)
- ongelijkheid (goede kwaliteit van kleren enkel voor de rijkste – goede advocaten enkel voor de
rijkste)
- tailor made (case by case werken)
Wat is er gebeurd met onze kleermaker?
Nog maar 1% v/d kleren wordt op maat gemaakt (en toch heeft niemand het gevoel dat de kleren die
we vandaag aan hebben minder goed passen dan die van 100 jaar geleden)
Maar 1 hele grote innovatie in het juridisch beroep = computer
100 geleden was er een Amerikaanse advocaat die een systeem had bedacht om een
advocatenkantoor uit de grond te stampen = Cravath systeem (= oudere advocaten namen
medewerkers aan & die werkten dan voor hun → als zij het goed deden dan konden ze een deel van
de equity van het kantoor kopen en partner worden)
Bedrijfsjuristen (in-house counsel) bestaan nog maar 40 jaar. Ontstaan omdat de advocatenkantoren
alsmaar duurder werden totdat bedrijven het niet meer konden betalen. Werken op dezelfde manier
als gewone advocaten.
Bij onze hoven en rechtbanken is het nog een heel ambachtelijke manier van werken (ook de
infrastructuur).
1.2 Why should you care?
Er zijn in de geschiedenis verschillende industriële revoluties geweest & vandaag zitten we aan
nummer 4.
Trend = er is een bron en uit die bron komt een bepaald resultaat (bv. stoom leidt tot machines,
elektriciteit leidt tot massaproductie, computer leidt tot automatisering & verspreiding van kennis).
Advocaten blijven na de uitvinding van de computer relevant omdat het moeilijk om uit de kennis een
oplossing te geven.
De 4de revolutie van intelligentie en date leidt tot kennis omzetten in oplossingen.
Klassieke reactie = defensieve reactie (wij hebben ervaring, de mensen hebben in vertrouwen in ons)
→ maar toch zien de cliënten in dat de aanbieders beter zijn dat wat ze kregen
3
, 1.3 What can you do?
- weigeren het te geloven
- evolutie zien als een bedreiging voor ons beroep en de manier waarop we werken
- zien als een opportuniteit = jurist van de toekomst die nieuwe zaken leert kennen
T-shaped lawyer
Veranderen van een jurist die gevormd is als een ‘i’ naar een ‘t’.
We hebben heel veel diepe grondige kennis maar dit gaan computers ook leren. We moeten veel meer
vaardigheden bijleren om relevant te blijven. De advocaat moet creatiever en empathisch zijn.
2. Lawren.io
Verschillen tussen advocatenkantoor 10 jaar geleden
- nog geen transparantie in de opdracht
- dagdagelijkse leven van mens ziet er op 10 jaar volledig anders uit → bij advocatenkantoor is enkel
de computer erbij gekomen
→ missie = recht dichter bij de mensen brengen
3 manieren
De virtuele assistent
- systeem wordt in vereenvoudigde versie op websites van advocatenkantoren geplaatst
- automatisch vragen gaan beantwoorden
- op basis van de Belgische wetgeving
- elke rechtstak wordt in een boomstructuur gegoten en dan gaan medewerkers bepaalde
vragen stellen aan het systeem die mensen kunnen stellen (bv. mijn huur wordt niet
betaald, wat nu?)
- kan automatisch afspraken inboeken (verwijst naar de juiste advocaat + advocaat krijgt een
klantenrapport van wat er gezegd is geweest)
- assisteert bij het opmaken van een overeenkomst
4
examen: 50% meerkeuzevragen zonder
giscorrectie + 50% open vragen
Samenvatting Technologie & recht – Jana Boon
I. Inleiding
Blog legal tech ‘at the 11th Billable hour
- stelden in 2018 vast dat de impact van legal tech op Belgische universiteiten vrij beperkt was
- in andere landen (VS en VK) waren de cursussen rond legal tech al aan het opkomen → maar nu is
er hoop in België door dit vak
Wat is legal tech?
= het gebruik van alle (informatie- en communicatie-) technologie (o.m. software, databanken, …) om
juridische diensten te leveren (juridisch beroep verbeteren en efficiënter maken)
- steeds veranderingen (stopt niet bij gebruik van word)
- is maar 1 (klein) onderdeel van de cursus
Wat beogen we in dit vak?
- de wetenschappelijk-technologische basis van de rechtenstudent te verbreden
- kritisch te doen reflecteren & in dialoog treden met technische experten
- NIET alle rechtenstudenten leren programmeren
Plaats binnen rechtenopleiding
Waar situeert het vak zich in het geheel van vakken die te maken hebben met technologie?
- juridische informatica (bachelorvak) = legal tech vak van de jaren ’90 (vroeger om studenten te
leren werken met het internet, maar nu meer juridisch ingevuld)
- technologie & recht (mastervak) = les van de technologische experten zelf
- ICT-recht (mastervak) = specifieke rechtsregels voor IT-evolutie
- MANAMA IT-IP
Hoe vak studeren?
- hand-outs = de basis
- verplichte teksten dienen om concepten te verduidelijken
- wat moet je kunnen?
- technische concepten in de juiste context plaatsen
- concepten op een correcte manier in verband brengen met elkaar
- concepten accuraat uitleggen (in eigen woorden maar wel met de correcte terminologie)
- kritisch reflecteren over maatschappelijk-juridische impact van besproken technologieën
Agenda van het vak
In het totaal 5 modules die telkens 2 lessen in beslag nemen (enkel module 4 heeft 4 lessen).
1
,Module 1: computer & internettechnologieën
- verschil tussen hardware & software
- verschil tussen internet en world wide web
- illustraties:
- enquête afgenomen bij IT advocaten in Nederland → hebben we nood aan
gespecialiseerde rechtbanken voor informatica geschillen? (want rechters weten er vaak
niet veel over)
- wat is de territoriale soevereiniteit van een land?
- wanneer mag je gegevens van iemand ophalen van het internet als
opsporingsdienst?
- hierover is wetgeving in de maak
Module 2: privacy & securitytechnologieën
- wat is device finger printing?
- verschil tussen first-party & third-party cookies?
- de anonieme communicatienetwerken = darknet (bv. TOR)
- illustraties:
- ingenieurs in Heverlee zijn aan het werken aan technologie om ervoor te zorgen dat data
die we delen op het internet niet zo maar verspreid geraken
- giganten (bv. Google & Facebook) krijgen de laatste jaren vaak boetes omdat ze de regels
inzake gegevensbescherming en concurrentie niet naleven
Module 3: blockchaintechnologie
- interessant om virtuele munten te creëren (bv. Bitcoin)
- = manier om data te versleutelen
Module 4: Slimme algoritmes & autonome systemen
- artificiële intelligentie = computers en tools in staat maken om zo intelligent te zijn als een mens
- wat zijn zelflerende algoritmes? wat is machine learning?
- soms problemen
- bij Amazon werden vrouwen gediscrimineerd bij aannemen van mensen
- bij predictive policing (= voorspellen van misdaden) = waar bepaalde bevolkingsgroepen
geviseerd worden
- illustraties:
- Cambridge analytica-schandaal = Cambridge is aan gegevens van Facebook geraakt en
hebben profielen gemaakt die dan werden verkocht aan politieke groeperingen → hebben
gegevens verspreid waarmee ze mensen konden beïnvloeden
- Elon Musk & Hawking vinden artificiële intelligentie gevaarlijk
- wet op de filmkeuring (1920): cinema werd vroeger ook gezien als schadelijk
- tekst- & beeldanalyse (deep fakes/ facial recognition = camera’s op straat die gezicht herkennen)
- aansprakelijkheid bij zelfrijdende auto’s
Module 5: Disruptieve nieuwe technologieën
- human enhancement
- ontwikkelingen van bio- & nanotechnologie
2
,1. Why lawyers should innovate: a tale of tailors
- voor een broek gaan jullie naar de winkel → 100 jaar geleden ging men hiervoor naar de
kleermaker
- ook intellectuele beroepen zijn vatbaar voor automatisering & industrialisering (net zoals de
kleermaker)
1.1 Lawyers & tailors – not so different after all
- iedereen heeft het nodig (we komen er dagelijks mee in interactie)
- iedereen heeft verschillende noden (voor sporten en een trouw verschillende kleren – voor
echtscheiding en fusie ander soort juridisch advies)
- ongelijkheid (goede kwaliteit van kleren enkel voor de rijkste – goede advocaten enkel voor de
rijkste)
- tailor made (case by case werken)
Wat is er gebeurd met onze kleermaker?
Nog maar 1% v/d kleren wordt op maat gemaakt (en toch heeft niemand het gevoel dat de kleren die
we vandaag aan hebben minder goed passen dan die van 100 jaar geleden)
Maar 1 hele grote innovatie in het juridisch beroep = computer
100 geleden was er een Amerikaanse advocaat die een systeem had bedacht om een
advocatenkantoor uit de grond te stampen = Cravath systeem (= oudere advocaten namen
medewerkers aan & die werkten dan voor hun → als zij het goed deden dan konden ze een deel van
de equity van het kantoor kopen en partner worden)
Bedrijfsjuristen (in-house counsel) bestaan nog maar 40 jaar. Ontstaan omdat de advocatenkantoren
alsmaar duurder werden totdat bedrijven het niet meer konden betalen. Werken op dezelfde manier
als gewone advocaten.
Bij onze hoven en rechtbanken is het nog een heel ambachtelijke manier van werken (ook de
infrastructuur).
1.2 Why should you care?
Er zijn in de geschiedenis verschillende industriële revoluties geweest & vandaag zitten we aan
nummer 4.
Trend = er is een bron en uit die bron komt een bepaald resultaat (bv. stoom leidt tot machines,
elektriciteit leidt tot massaproductie, computer leidt tot automatisering & verspreiding van kennis).
Advocaten blijven na de uitvinding van de computer relevant omdat het moeilijk om uit de kennis een
oplossing te geven.
De 4de revolutie van intelligentie en date leidt tot kennis omzetten in oplossingen.
Klassieke reactie = defensieve reactie (wij hebben ervaring, de mensen hebben in vertrouwen in ons)
→ maar toch zien de cliënten in dat de aanbieders beter zijn dat wat ze kregen
3
, 1.3 What can you do?
- weigeren het te geloven
- evolutie zien als een bedreiging voor ons beroep en de manier waarop we werken
- zien als een opportuniteit = jurist van de toekomst die nieuwe zaken leert kennen
T-shaped lawyer
Veranderen van een jurist die gevormd is als een ‘i’ naar een ‘t’.
We hebben heel veel diepe grondige kennis maar dit gaan computers ook leren. We moeten veel meer
vaardigheden bijleren om relevant te blijven. De advocaat moet creatiever en empathisch zijn.
2. Lawren.io
Verschillen tussen advocatenkantoor 10 jaar geleden
- nog geen transparantie in de opdracht
- dagdagelijkse leven van mens ziet er op 10 jaar volledig anders uit → bij advocatenkantoor is enkel
de computer erbij gekomen
→ missie = recht dichter bij de mensen brengen
3 manieren
De virtuele assistent
- systeem wordt in vereenvoudigde versie op websites van advocatenkantoren geplaatst
- automatisch vragen gaan beantwoorden
- op basis van de Belgische wetgeving
- elke rechtstak wordt in een boomstructuur gegoten en dan gaan medewerkers bepaalde
vragen stellen aan het systeem die mensen kunnen stellen (bv. mijn huur wordt niet
betaald, wat nu?)
- kan automatisch afspraken inboeken (verwijst naar de juiste advocaat + advocaat krijgt een
klantenrapport van wat er gezegd is geweest)
- assisteert bij het opmaken van een overeenkomst
4
