BLOK 3 – PDB
(WK 1) PERSPECTIEVEN IN DE PSYCHOLOGIE – BEWUSTZIJN
6 perspectieven
1. Biologisch perspectief
2. Cognitief perspectief
3. Behavioristisch perspectief
4. Persoonsgericht perspectief
5. Ontwikkelingsperspectief
6. Sociocultureel perspectief
BIOLOGISCH PERSPECTIEF
Oorzaken van gedrag wordt gezocht in het functioneren van de genen, de
hersenen, het zenuwstelsel en hormoonstelsel.
Verleden
De geest kan via het lichaam (apart) bestudeerd worden
- Lichaam en geest hetzelfde
- Geest is product van je hersenen
Persoonlijkheid, gevoelens, motivatie, gedrag komt uit lichamelijke
eigenschappen
2 subgebieden
Neurowetenschap : vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de
hersenen gedachten, gevoelens, motieven, bewustzijn, herinneringen,
en andere mentale processen creëren.
onderzoeken de hersenen op biologisch niveau (linker/rechterhelft – functies
bijv)
hersenactiviteir in kaart brengen (brain imaging)
neuronen en communicatie hiertussen (zenuwen)
Evolutionair : specialisme in de psychologie dat gedrag en mentale
processen beschouwt op basis van hun genetische aanpassingen aan
overleving en voortplanting.
erfelijke eigenschappen – waarom hebben we ze?
survival of the fittest bijv.
sociale behoeftes - sociale contact, status, acceptatie
genetica – welke genen zijn verantwoordelijk voor wel gedrag
interactie tussen omgeving/milieu
Stofjes: korte dopamineshotjes, verhoogd cortisol (stress), door FOMO, cyberpesten –
beoordeeld worden
COGNITIEF PERSPECTIEF
De nadruk ligt op mentale processen zoals leren, denken, geheugen en
perceptie (wetenschappelijk)
De geest van een mens kan ontmanteld worden – periodiek systeem
,Introspectie : beschrijving van innerlijke, bewuste ervaringen
verleden
Structuralisme (Wundt) : stelt dat elke ervaring van de geest kan worden
opgesplitst in zijn samenstellende delen elementen van bewustzijn
kritiek
Gestaltpsychologie het geheel van de bewustzijn ervaringen en niet de som
van de delen begrijpen
Functionalisme psychische processen het beste begrepen kunnen worden in
het licht van hun adaptieve nut en functie (toepassing van alle kennis in de
praktijk)
Modern
Nadruk op cognitie
- Aandacht, waarnemingen, interpretaties, verwachtingen, overtuigingen,
herinneringen
- Veel experimenten (in het lab) reactietijden bijv.
Hoe?
- Computers
- Brain imaging
- Eye tracking
- Etc.
Social media
Aandachtspanne van jongeren gaat omlaag
Zelfbeeld gaat omlaag
Beslissingen en overtuigingen worden beïnvloed
Bij ouderen positieve invloed op cognitieve verwerkingssnelheid
BEHAVIORISTISCH PERSPECTIEF
Het onderzoeken van de mens zou moeten gaan over concreet observeerbaar
gedrag en NIET mentale processen (objectieve wetenschap maken)
Watson & skinner
Kritiek op de subjectieve psychologie
- Aandacht voor gevoelens, interpretaties
- Onderzoek door introspectie
- Theorieën over onbewuste processen (freud)
Kritiek op freud (geen echte onderzoekers)
Rigoureus experimenteren
, Klassieke & operante conditionering
Mens bij geboorte tabula rasa (onbeschreven blad – blanco) : door ervaring,
leerprocessen en opvoeding persoonlijkheid en intelligentie/vaardigheden krijgen.
Modern
- Tabula rasa is flink genuanceerd
- Kennis opgelverd over
Leren
psychopathologie (waarom zijn mensen angstig, depressief)
gedragsverandering
-
social media
– bedrijven willen ene gewoonte creëren
- Hoe langer je scrollt, hoe meer inkomsten
Minimale inspanning nodig
Snelle beloningen
Alrgoritmes zorgt hiervoor
Operante conditionering : positieve bekrachtigers (likes, comments, etc)
Operante conditionering: negative bekrachtiger (afleiding van de realitieit)
Modeling: invloed influencers op jouw gedrag.
WHOLE PERSON PERSPECTIEF / PERSOONGESRICHT
De mens moet niet alleen in details maar als geheel beschreven worden.
PSYCHODYNAMISCHE PSYCHOLOGIE
Legt de nadruk op het begrijpen van het menselijk functioneren in termen van onbewuste
behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten.
Persoonlijkheid en psychische stoornissen komen voort uit het onbewuste
Freud Arts, kwam veel problemen tegen
Psychoanalyse : een benadering die de nadruk legt op onbewuste processen
(behandelmethode)
Focuste zich op dysfunctionele patronen van mensen (neurosen)
Waar zijn we (on)bewust mee bezig? ijsberg analogie
Volgens freud:
- Werd het gedrag van mensen bepaald door onbewuste processen
- Vooral uit menselijke “slechte” behoefte
- Conflict met geweten (door oerdriften)
Hoe?
Meten door vrije associatie of projectieve tests )testen met onduidelijke/vage
antwoorden en vragen.
, De bedoeling is dat je dan ziet wat er onbewust aan de hand is.
identiteit verkennen dmv interacties (je komt innerlijke conflicten tegen)
HUMANISTISCHE PSYCHOLOGIE
Mensen hebben hun eigen vrije wil en een innerlijke behoefte naar persoonlijke groei –
klinische benadering
De nadruk ligt op menselijke groei en potentieel i.p.v. stoornissen.
Maslow en Rogers
Kritiek
- op psychoanalyse geen oog voor het positieve in de mens
- op behaviorisme mens is geen speelbal van prikkels uit de omgeving.
Concept
ideeën over jezelf en jouw behoeften belangrijk
ieder mens is uniek en heeft eigen verhaal geen experimenten en uitspraken
over groepen mensen
rol omgeving ingrediënten, maar individu weet zelf hoe hij/zij kan groeien.
zelfactualisatie door zelfexpressie en creativiteit, Kan ook niet ”genoeg” voelen, door te
hoge verwachtingen
TREKKENBENADERING
Idee dat je mensen kunt beschrijven aan de hand van (een aantal) eigenschappen.
Concept
karaktertrekken / temperament : eigenschappen die jou als persoon kunnen
beschrijven bijv. extraversie, rommeligheid, etc.
probeert een samenhangend geheel te maken van al die verschillende manieren
hoe een mens beschreven kan worden
wordt gebruikt om verschillen en overeenkomsten tussen mensen te
beschrijven
moderne trekkenbenadering wetenschappelijk en in veel gevallen erg
betrouwbaar vragenlijst (vaak stellingen met schaal 1 tot 5)
persoonlijkheidstrekken kunnen zelfs gebruikt worden om (in groepen) gedrag te
voorspellen
socialmediagebruik
karaktertrekken die leiden tot meer socialmediagebruik
- Extraversie
- Openheid door ervaringen
- Neuroticisme (gevoeligheid voor emoties) deze leidt ook tot meer negatieve
emoties bij socialmediagebruik
(WK 1) PERSPECTIEVEN IN DE PSYCHOLOGIE – BEWUSTZIJN
6 perspectieven
1. Biologisch perspectief
2. Cognitief perspectief
3. Behavioristisch perspectief
4. Persoonsgericht perspectief
5. Ontwikkelingsperspectief
6. Sociocultureel perspectief
BIOLOGISCH PERSPECTIEF
Oorzaken van gedrag wordt gezocht in het functioneren van de genen, de
hersenen, het zenuwstelsel en hormoonstelsel.
Verleden
De geest kan via het lichaam (apart) bestudeerd worden
- Lichaam en geest hetzelfde
- Geest is product van je hersenen
Persoonlijkheid, gevoelens, motivatie, gedrag komt uit lichamelijke
eigenschappen
2 subgebieden
Neurowetenschap : vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de
hersenen gedachten, gevoelens, motieven, bewustzijn, herinneringen,
en andere mentale processen creëren.
onderzoeken de hersenen op biologisch niveau (linker/rechterhelft – functies
bijv)
hersenactiviteir in kaart brengen (brain imaging)
neuronen en communicatie hiertussen (zenuwen)
Evolutionair : specialisme in de psychologie dat gedrag en mentale
processen beschouwt op basis van hun genetische aanpassingen aan
overleving en voortplanting.
erfelijke eigenschappen – waarom hebben we ze?
survival of the fittest bijv.
sociale behoeftes - sociale contact, status, acceptatie
genetica – welke genen zijn verantwoordelijk voor wel gedrag
interactie tussen omgeving/milieu
Stofjes: korte dopamineshotjes, verhoogd cortisol (stress), door FOMO, cyberpesten –
beoordeeld worden
COGNITIEF PERSPECTIEF
De nadruk ligt op mentale processen zoals leren, denken, geheugen en
perceptie (wetenschappelijk)
De geest van een mens kan ontmanteld worden – periodiek systeem
,Introspectie : beschrijving van innerlijke, bewuste ervaringen
verleden
Structuralisme (Wundt) : stelt dat elke ervaring van de geest kan worden
opgesplitst in zijn samenstellende delen elementen van bewustzijn
kritiek
Gestaltpsychologie het geheel van de bewustzijn ervaringen en niet de som
van de delen begrijpen
Functionalisme psychische processen het beste begrepen kunnen worden in
het licht van hun adaptieve nut en functie (toepassing van alle kennis in de
praktijk)
Modern
Nadruk op cognitie
- Aandacht, waarnemingen, interpretaties, verwachtingen, overtuigingen,
herinneringen
- Veel experimenten (in het lab) reactietijden bijv.
Hoe?
- Computers
- Brain imaging
- Eye tracking
- Etc.
Social media
Aandachtspanne van jongeren gaat omlaag
Zelfbeeld gaat omlaag
Beslissingen en overtuigingen worden beïnvloed
Bij ouderen positieve invloed op cognitieve verwerkingssnelheid
BEHAVIORISTISCH PERSPECTIEF
Het onderzoeken van de mens zou moeten gaan over concreet observeerbaar
gedrag en NIET mentale processen (objectieve wetenschap maken)
Watson & skinner
Kritiek op de subjectieve psychologie
- Aandacht voor gevoelens, interpretaties
- Onderzoek door introspectie
- Theorieën over onbewuste processen (freud)
Kritiek op freud (geen echte onderzoekers)
Rigoureus experimenteren
, Klassieke & operante conditionering
Mens bij geboorte tabula rasa (onbeschreven blad – blanco) : door ervaring,
leerprocessen en opvoeding persoonlijkheid en intelligentie/vaardigheden krijgen.
Modern
- Tabula rasa is flink genuanceerd
- Kennis opgelverd over
Leren
psychopathologie (waarom zijn mensen angstig, depressief)
gedragsverandering
-
social media
– bedrijven willen ene gewoonte creëren
- Hoe langer je scrollt, hoe meer inkomsten
Minimale inspanning nodig
Snelle beloningen
Alrgoritmes zorgt hiervoor
Operante conditionering : positieve bekrachtigers (likes, comments, etc)
Operante conditionering: negative bekrachtiger (afleiding van de realitieit)
Modeling: invloed influencers op jouw gedrag.
WHOLE PERSON PERSPECTIEF / PERSOONGESRICHT
De mens moet niet alleen in details maar als geheel beschreven worden.
PSYCHODYNAMISCHE PSYCHOLOGIE
Legt de nadruk op het begrijpen van het menselijk functioneren in termen van onbewuste
behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten.
Persoonlijkheid en psychische stoornissen komen voort uit het onbewuste
Freud Arts, kwam veel problemen tegen
Psychoanalyse : een benadering die de nadruk legt op onbewuste processen
(behandelmethode)
Focuste zich op dysfunctionele patronen van mensen (neurosen)
Waar zijn we (on)bewust mee bezig? ijsberg analogie
Volgens freud:
- Werd het gedrag van mensen bepaald door onbewuste processen
- Vooral uit menselijke “slechte” behoefte
- Conflict met geweten (door oerdriften)
Hoe?
Meten door vrije associatie of projectieve tests )testen met onduidelijke/vage
antwoorden en vragen.
, De bedoeling is dat je dan ziet wat er onbewust aan de hand is.
identiteit verkennen dmv interacties (je komt innerlijke conflicten tegen)
HUMANISTISCHE PSYCHOLOGIE
Mensen hebben hun eigen vrije wil en een innerlijke behoefte naar persoonlijke groei –
klinische benadering
De nadruk ligt op menselijke groei en potentieel i.p.v. stoornissen.
Maslow en Rogers
Kritiek
- op psychoanalyse geen oog voor het positieve in de mens
- op behaviorisme mens is geen speelbal van prikkels uit de omgeving.
Concept
ideeën over jezelf en jouw behoeften belangrijk
ieder mens is uniek en heeft eigen verhaal geen experimenten en uitspraken
over groepen mensen
rol omgeving ingrediënten, maar individu weet zelf hoe hij/zij kan groeien.
zelfactualisatie door zelfexpressie en creativiteit, Kan ook niet ”genoeg” voelen, door te
hoge verwachtingen
TREKKENBENADERING
Idee dat je mensen kunt beschrijven aan de hand van (een aantal) eigenschappen.
Concept
karaktertrekken / temperament : eigenschappen die jou als persoon kunnen
beschrijven bijv. extraversie, rommeligheid, etc.
probeert een samenhangend geheel te maken van al die verschillende manieren
hoe een mens beschreven kan worden
wordt gebruikt om verschillen en overeenkomsten tussen mensen te
beschrijven
moderne trekkenbenadering wetenschappelijk en in veel gevallen erg
betrouwbaar vragenlijst (vaak stellingen met schaal 1 tot 5)
persoonlijkheidstrekken kunnen zelfs gebruikt worden om (in groepen) gedrag te
voorspellen
socialmediagebruik
karaktertrekken die leiden tot meer socialmediagebruik
- Extraversie
- Openheid door ervaringen
- Neuroticisme (gevoeligheid voor emoties) deze leidt ook tot meer negatieve
emoties bij socialmediagebruik
