Hoofstuk 24
Indeling onderneming:
- Onderneming waarbij de eigenaars met hun hele vermogen (dus ook privé) aansprakelijk zijn
voor de schulden van de onderneming (eenmanszaak en vennootschap onder firma)
- Onderneming waarbij de eigenaars in principe slecht met vermogensbedrag waarvoor ze
hebben deelgenomen, aansprakelijk zijn voor de schulden van de onderneming (bv, nv)
Een onderneming die behoort tot de eerste groep is geen juridische eenheid en bezit geen
rechtspersoonlijkheid. Een onderneming uit de tweede groep is juridisch een zelfstandige eenheid en
is een rechtspersoon. Zo’n onderneming heeft eigen bezittingen en schulden.
Bij het kiezen van de ondernemingsvorm spelen de volgende factoren een rol:
- Continuïteit
- Grootte van het benodigde vermogen en de vorm waarin dit moet worden aangetrokken
- De risico
- De aard en de omvang van de leidinggevende taak
- Overheidsvoorschriften, zoals publicatie van jaarrekening
Het voortbestaan van een eenmanszaak is zeer onzeker. Het eigen vermogen wordt begrensd door
het vermogen van de eigenaar of door het deel daarvan dat de eigenaar te beschikking wilt stellen.
Vreemd vermogen kan worden aangetrokken in de vorm van hypothecaire lening, bankkrediet en
crediteuren (leverancierskrediet). Het ontbreken van een juridische scheiding tussen zaak- en
privévermogen en de onzekerheid van het voortbestaan vormen een belemmering voor het
aantrekken van vreemd vermogen. De eigenaar betaald over zijn winst inkomstenbelasting en voor
hem gelden geen wettelijke bepaling voor de inrichting en publicatie van de jaarrekening. We
hebben al eens kennis gemaakt met de grootboekrekeningen 040 eigen vermogen en 041 privé.
Bij de vennootschap onder firma zijn twee of meer personen de eigenaren van een bedrijf. In de
oprichtingsakte van de firma worden de bepaling opgenomen die tussen de firmanten gelden ten
aanzien van de leiding, de grootte van het in te brengen vermogen en de winstverdeling e.d. Een
schuldeiser kan echter het totale bedrag van zijn opeisbare vordering op een door hem gekozen
firmant verhalen. Dus elke firmant is hoofdelijk aansprakelijk. Voorbestaan is beter gewaarborgd dan
een eenmanszaak. Wanneer één firmant overlijdt, zullen erfgenamen hun aandeel in het vermogen
van de firma opeisen. Hierdoor kan het bedrijf in liquiditeitsproblemen komen omdat de liquide
middelen van de firma hiervoor meestal onvoldoende zijn. Sommige firma’s sluiten daarom een
compagnonsverzekering af: de verzekeringsmaatschappij keert uit naar de erfgenamen. Hierdoor
wordt de voortgang van het bedrijf gewaarborgd.
Het aantrekken van vreemd vermogen is gemakkelijker omdat elke firmant hoofdelijk aansprakelijk is
en het voorbestaan van een firma beter gewaarborgd is. Over de winsten moet elke firmant zijn
eigen aandeel in de winst aangeven bij de Belastingdienst en hierover inkomstenbelasting betalen.
De grootboekrekening van een vennootschap onder firma zijn dezelfde als die van een eenmanszaak,
met uitzondering van de rekeningen eigen vermogen en privé. Bij een vof heeft iedere vennoot zijn
eigen vermogensrekening: 040 vermogen Wildemans, 042 vermogen Boes. De vermogensrekening
van de firmanten staan credit op de balans voor de bedragen die in de openingsakte zijn vermeld. De
bedragen op de vermogensrekeningen kunnen alleen veranderen door een wijziging in de
oprichtingsakte. In de praktijk heeft men bij de oprichting van een firma niet de behoefte aan het
gehele vermogensbedrag. In dat geval storten de firmanten een gedeelte en komt er debet op de
balans te staan het bedrag dat nog niet is gestort: 041 vermogen Wildemans nog te storten. Als één
, van de firmanten zijn nog te storten vermogen geheel voldoet: 110 Bank aan 041 vermogen
Wildemans nog te storten.
De oprichting van een vof: Zomer en Winter beginnen een vof, volgens de oprichitngsakte neemt
Zomer deel voor 250.000 en Winter voor 300.000. Zomer stort 150.000 op de bankrekening die voor
de firma is geopend en Winter 200.000. journaalpost van het openingsbesluit:
041 Vermogen Zomer nog te storten 250.000
043 Vermogen Winter nog te storten 300.000
Aan 040 Vermogen Zomer 250.000
Aan 042 Vermogen Winter 300.000
Journaalpost van de storting per bank:
110 Bank 350.000
Aan 041 Vermogen Zomer nog te storten 150.000
Aan 042 Vermogen Winter nog te storten 200.000
Balans
110 bank 350.000 040 vermogen Zomer 250.000
041 vermogen Zomer nog te storten 100.000 042 vermogen Winter 300.000
043 vermogen Winter nog te storten 100.000
Privéonttrekkingen en privétoevoegingen: de firmanten nemen vaak geld/goederen uit de firma voor
privéverbruik en andersom. In verband hiermee openen we in de boekhouding van de firma voor
elke firmant en privérekening, zoals 045 privé Zomer en 046 privé Winter. De saldi van de
privérekeningen van de firmanten gaan aan het eind van het jaar naar de balans; we mogen ze niet
over brengen naar de vermogensrekeningen (want dit ligt vast). Privéonttrekking: firmant Zomer
neemt uit de voorraad goederen –eigendom Zomer en Winter – voor privégebruik 800 excl btw mee:
045 Privé Zomer 968
Aan 700 Voorraad goederen 800
Aan 181 Te betalen ob 168
Privétoevoeging: de huurder van een huis uit het privébezit van firmant Zomer heeft verschuldigde
huur van 2400 over gemaakt op de rekening van de firma Zomer & Winter bij de ING bank:
120 ING 2400
Aan 046 Privé Zomer 2400
Winstverdeling: bij een firma vermelden we de winst op de balans op de rekening 048 winstsaldo (in
plaats van bij een eenmanszaak 040 eigen vermogen). Het saldo op rekening 048 winstsaldo wordt
aan het eind van het boekjaar tussen de firmanten verdeeld volgens de regels die zijn vastgelegd in
de oprichtingsakte. Aandelen in eventuele verliezen debiteren we op de privérekeningen.
048 Winstsaldo 120.000
Aan 045 Privé Zomer 70.000
Aan 046 Privé Winter 50.000
Omzetting van een eenmanszaak in een firma: de inbreng van firmanten hoeft niet alleen te bestaan
uit liquide middelen, maar kan ook bestaan uit transportmiddelen, handelsgoederen etc. Dit is bijv.
het geval als een vennoot zijn eenmanszaak inbrengt in een firma. De inbreng bestaan dan uit: de
bezittingen en schulden van de vroegere eenmanszaak en de gevestigde klantenkring van de
vroegere eenmanszaak en/of het recht om de naam van de vroegere eenmanszaak te blijven voeren.
Indeling onderneming:
- Onderneming waarbij de eigenaars met hun hele vermogen (dus ook privé) aansprakelijk zijn
voor de schulden van de onderneming (eenmanszaak en vennootschap onder firma)
- Onderneming waarbij de eigenaars in principe slecht met vermogensbedrag waarvoor ze
hebben deelgenomen, aansprakelijk zijn voor de schulden van de onderneming (bv, nv)
Een onderneming die behoort tot de eerste groep is geen juridische eenheid en bezit geen
rechtspersoonlijkheid. Een onderneming uit de tweede groep is juridisch een zelfstandige eenheid en
is een rechtspersoon. Zo’n onderneming heeft eigen bezittingen en schulden.
Bij het kiezen van de ondernemingsvorm spelen de volgende factoren een rol:
- Continuïteit
- Grootte van het benodigde vermogen en de vorm waarin dit moet worden aangetrokken
- De risico
- De aard en de omvang van de leidinggevende taak
- Overheidsvoorschriften, zoals publicatie van jaarrekening
Het voortbestaan van een eenmanszaak is zeer onzeker. Het eigen vermogen wordt begrensd door
het vermogen van de eigenaar of door het deel daarvan dat de eigenaar te beschikking wilt stellen.
Vreemd vermogen kan worden aangetrokken in de vorm van hypothecaire lening, bankkrediet en
crediteuren (leverancierskrediet). Het ontbreken van een juridische scheiding tussen zaak- en
privévermogen en de onzekerheid van het voortbestaan vormen een belemmering voor het
aantrekken van vreemd vermogen. De eigenaar betaald over zijn winst inkomstenbelasting en voor
hem gelden geen wettelijke bepaling voor de inrichting en publicatie van de jaarrekening. We
hebben al eens kennis gemaakt met de grootboekrekeningen 040 eigen vermogen en 041 privé.
Bij de vennootschap onder firma zijn twee of meer personen de eigenaren van een bedrijf. In de
oprichtingsakte van de firma worden de bepaling opgenomen die tussen de firmanten gelden ten
aanzien van de leiding, de grootte van het in te brengen vermogen en de winstverdeling e.d. Een
schuldeiser kan echter het totale bedrag van zijn opeisbare vordering op een door hem gekozen
firmant verhalen. Dus elke firmant is hoofdelijk aansprakelijk. Voorbestaan is beter gewaarborgd dan
een eenmanszaak. Wanneer één firmant overlijdt, zullen erfgenamen hun aandeel in het vermogen
van de firma opeisen. Hierdoor kan het bedrijf in liquiditeitsproblemen komen omdat de liquide
middelen van de firma hiervoor meestal onvoldoende zijn. Sommige firma’s sluiten daarom een
compagnonsverzekering af: de verzekeringsmaatschappij keert uit naar de erfgenamen. Hierdoor
wordt de voortgang van het bedrijf gewaarborgd.
Het aantrekken van vreemd vermogen is gemakkelijker omdat elke firmant hoofdelijk aansprakelijk is
en het voorbestaan van een firma beter gewaarborgd is. Over de winsten moet elke firmant zijn
eigen aandeel in de winst aangeven bij de Belastingdienst en hierover inkomstenbelasting betalen.
De grootboekrekening van een vennootschap onder firma zijn dezelfde als die van een eenmanszaak,
met uitzondering van de rekeningen eigen vermogen en privé. Bij een vof heeft iedere vennoot zijn
eigen vermogensrekening: 040 vermogen Wildemans, 042 vermogen Boes. De vermogensrekening
van de firmanten staan credit op de balans voor de bedragen die in de openingsakte zijn vermeld. De
bedragen op de vermogensrekeningen kunnen alleen veranderen door een wijziging in de
oprichtingsakte. In de praktijk heeft men bij de oprichting van een firma niet de behoefte aan het
gehele vermogensbedrag. In dat geval storten de firmanten een gedeelte en komt er debet op de
balans te staan het bedrag dat nog niet is gestort: 041 vermogen Wildemans nog te storten. Als één
, van de firmanten zijn nog te storten vermogen geheel voldoet: 110 Bank aan 041 vermogen
Wildemans nog te storten.
De oprichting van een vof: Zomer en Winter beginnen een vof, volgens de oprichitngsakte neemt
Zomer deel voor 250.000 en Winter voor 300.000. Zomer stort 150.000 op de bankrekening die voor
de firma is geopend en Winter 200.000. journaalpost van het openingsbesluit:
041 Vermogen Zomer nog te storten 250.000
043 Vermogen Winter nog te storten 300.000
Aan 040 Vermogen Zomer 250.000
Aan 042 Vermogen Winter 300.000
Journaalpost van de storting per bank:
110 Bank 350.000
Aan 041 Vermogen Zomer nog te storten 150.000
Aan 042 Vermogen Winter nog te storten 200.000
Balans
110 bank 350.000 040 vermogen Zomer 250.000
041 vermogen Zomer nog te storten 100.000 042 vermogen Winter 300.000
043 vermogen Winter nog te storten 100.000
Privéonttrekkingen en privétoevoegingen: de firmanten nemen vaak geld/goederen uit de firma voor
privéverbruik en andersom. In verband hiermee openen we in de boekhouding van de firma voor
elke firmant en privérekening, zoals 045 privé Zomer en 046 privé Winter. De saldi van de
privérekeningen van de firmanten gaan aan het eind van het jaar naar de balans; we mogen ze niet
over brengen naar de vermogensrekeningen (want dit ligt vast). Privéonttrekking: firmant Zomer
neemt uit de voorraad goederen –eigendom Zomer en Winter – voor privégebruik 800 excl btw mee:
045 Privé Zomer 968
Aan 700 Voorraad goederen 800
Aan 181 Te betalen ob 168
Privétoevoeging: de huurder van een huis uit het privébezit van firmant Zomer heeft verschuldigde
huur van 2400 over gemaakt op de rekening van de firma Zomer & Winter bij de ING bank:
120 ING 2400
Aan 046 Privé Zomer 2400
Winstverdeling: bij een firma vermelden we de winst op de balans op de rekening 048 winstsaldo (in
plaats van bij een eenmanszaak 040 eigen vermogen). Het saldo op rekening 048 winstsaldo wordt
aan het eind van het boekjaar tussen de firmanten verdeeld volgens de regels die zijn vastgelegd in
de oprichtingsakte. Aandelen in eventuele verliezen debiteren we op de privérekeningen.
048 Winstsaldo 120.000
Aan 045 Privé Zomer 70.000
Aan 046 Privé Winter 50.000
Omzetting van een eenmanszaak in een firma: de inbreng van firmanten hoeft niet alleen te bestaan
uit liquide middelen, maar kan ook bestaan uit transportmiddelen, handelsgoederen etc. Dit is bijv.
het geval als een vennoot zijn eenmanszaak inbrengt in een firma. De inbreng bestaan dan uit: de
bezittingen en schulden van de vroegere eenmanszaak en de gevestigde klantenkring van de
vroegere eenmanszaak en/of het recht om de naam van de vroegere eenmanszaak te blijven voeren.
