Maurits van der Tuyn, stamklas 4d
Samenvatting:
§2.1
In een land waarin de overheid in staat is om de veiligheid van burgers te garanderen, heeft
de overheid gezag en voert zij het geweldsmonopolie uit. Overheid alleen geweld
gebruiken wanneer nodig.
Politie: orde te handhaven (handhavingstaken) en criminele activiteiten op te sporen
(opsporingstaken). Gegronde verdenking verplicht (bijv. te hard rijden). Wanneer verdacht?:
redelijk vermoeden van schuld.
Rechtsregels worden door de wetgevende macht voor de hele samenleving gemaakt en
gelden dus voor iedereen. Ook bevatten rechtsregels de rechten en plichten van burgers, en
bevoegdheden van overheidsinstanties.
Zonder hogere macht zouden mensen alleen aan hun eigen belang denken, zelfs als dit ten
kosten gaat van anderen. Sociaal contract (van Hobbes): burgers accepteren dat de overheid
het geweldsmonopolie heeft en dat iedereen zich moet houden aan de rechtsregels om
geweld en een ‘oorlog van allen tegen allen’ te voorkomen.
Criminelen die zich bezighouden met ondermijnende activiteiten negeren het sociaal
contract dat zij als burger met de soevereine macht hebben gesloten.
Als de overheidsdiensten samenwerken om criminaliteit op te pakken, hebben ze een
integrale aanpak bij de bestrijding van georganiseerde misdaad. Opsporingsbevoegdheden:
verdachten afluisteren en chatberichten onderscheppen. De officier van justitie geeft bij de
opsporingstaak leiding aan de politie en moet toestemming geven om een bepaalde
opsporingmethode te gebruiken. Al die officieren samen = OM doet ook onderzoek naar
politiegeweld mits er twijfel is van (misbruik van??) de rechtmatigheid.
Politiestaten: waar politie geen verantwoording hoeft af te leggen nooit rechtsstaten.
Een rechtsstaat heeft 4 kenmerken:
1. De aanwezigheid van grondrechten
2. Het legaliteitsbeginsel
3. Een machtenscheiding
4. Een onafhankelijke rechtsspraak
Het 1e kenmerk = grondrechten. Klassieke grondrechten beperken de macht van de overheid
en beschermen de burgers (daartegen). Recht op privacy = klassiek grondrecht.
Grondwet: grondrechten & legaliteitsbeginsel beschermt burgers tegen te veel macht van
de overheid. Gaat over 2 dingen:
1. Overheidshandelen moet gebaseerd zijn op de wet. Ambtenaren zijn gebonden aan
de wet.
2. Alleen strafbaar waarvan op dát moment in de wet staat dat het strafbaar is. Je kan
niet met terugwerkende kracht gestraft worden.
Machtenscheiding: trías politica. Wetgevend, rechtgevend en uitvoerend.
, Maurits van der Tuyn, stamklas 4d
Onafhankelijke rechtsspraak = rechters zijn onafhankelijk en onpartijdig.
3 soorten:
1. Burgerlijk recht: rechter doet uitspraak over conflicten tussen burgers of
rechtspersonen onderling.
2. Bestuursrecht: conflicten tussen burgers of rechtspersonen en de overheid.
3. Strafrecht: als iemand verdacht wordt van een strafbaar feit.
Rechtsbescherming: grondwet beschermt burgers tegen willekeur van machtsmisbruik van
de overheid.
Je bent onschuldig totdat het tegendeel bewezen is.
Iedereen is voor de wet gelijk: de rechtsstaat is er voor iedereen.
§2.2
Etnisch profileren is een vorm van discriminatie en is dus wettelijk verboden. Preventief
fouilleren (toegestaan) = iemand controleren zonder bewijs aanhouden.
Klassieke grondrecht, ook wel fundamentele rechten genoemd, bestaan uit 3 delen:
1. Gelijkheidsrechten
2. Politieke rechten
3. Vrijheidsrechten
Gelijkheidsrecht iedereen in NL moet gelijk behandeld worden. Discriminatieverboden
zijn te vinden in het Burgerlijk wetboek (BW) en het Wetboek van Strafrecht (WvS). Politieke
rechten (actief & passief) kan de overheid niet zomaar afnemen. Vrijheidsrechten: mening
over een bepaald onderwerp mag kenbaar gemaakt worden, vrijheid.
Sociale grondrechten: de overheid heeft alleen een inspanningsverplichting: zorg besteden
aan onderwijs, huisvesting, volksgezondheid & bestaanszekerheid.
Als 2 rechten tegenover elkaar botsen, bepaald de rechter welk recht zwaarder weegt in een
bepaalde situatie.
Procedure grondwetswijziging:
De politie mag als uitvoerende overheidsorganisatie binnen de regels die hiervoor gelden
inbreuk maken op vrijheden. In een rechtsstaat is een veilige samenleving namelijk ook
belangrijk.
De grondwet bepaald de beschikbare ruimte voor de overheid want daarin worden de 4
kenmerken van de rechtsstaat geborgd.
1. De aanwezigheid van grondrechten
2. Een legaliteitsbeginsel
3. Een machtenscheiding
4. Onafhankelijke rechtsspraak
Samenvatting:
§2.1
In een land waarin de overheid in staat is om de veiligheid van burgers te garanderen, heeft
de overheid gezag en voert zij het geweldsmonopolie uit. Overheid alleen geweld
gebruiken wanneer nodig.
Politie: orde te handhaven (handhavingstaken) en criminele activiteiten op te sporen
(opsporingstaken). Gegronde verdenking verplicht (bijv. te hard rijden). Wanneer verdacht?:
redelijk vermoeden van schuld.
Rechtsregels worden door de wetgevende macht voor de hele samenleving gemaakt en
gelden dus voor iedereen. Ook bevatten rechtsregels de rechten en plichten van burgers, en
bevoegdheden van overheidsinstanties.
Zonder hogere macht zouden mensen alleen aan hun eigen belang denken, zelfs als dit ten
kosten gaat van anderen. Sociaal contract (van Hobbes): burgers accepteren dat de overheid
het geweldsmonopolie heeft en dat iedereen zich moet houden aan de rechtsregels om
geweld en een ‘oorlog van allen tegen allen’ te voorkomen.
Criminelen die zich bezighouden met ondermijnende activiteiten negeren het sociaal
contract dat zij als burger met de soevereine macht hebben gesloten.
Als de overheidsdiensten samenwerken om criminaliteit op te pakken, hebben ze een
integrale aanpak bij de bestrijding van georganiseerde misdaad. Opsporingsbevoegdheden:
verdachten afluisteren en chatberichten onderscheppen. De officier van justitie geeft bij de
opsporingstaak leiding aan de politie en moet toestemming geven om een bepaalde
opsporingmethode te gebruiken. Al die officieren samen = OM doet ook onderzoek naar
politiegeweld mits er twijfel is van (misbruik van??) de rechtmatigheid.
Politiestaten: waar politie geen verantwoording hoeft af te leggen nooit rechtsstaten.
Een rechtsstaat heeft 4 kenmerken:
1. De aanwezigheid van grondrechten
2. Het legaliteitsbeginsel
3. Een machtenscheiding
4. Een onafhankelijke rechtsspraak
Het 1e kenmerk = grondrechten. Klassieke grondrechten beperken de macht van de overheid
en beschermen de burgers (daartegen). Recht op privacy = klassiek grondrecht.
Grondwet: grondrechten & legaliteitsbeginsel beschermt burgers tegen te veel macht van
de overheid. Gaat over 2 dingen:
1. Overheidshandelen moet gebaseerd zijn op de wet. Ambtenaren zijn gebonden aan
de wet.
2. Alleen strafbaar waarvan op dát moment in de wet staat dat het strafbaar is. Je kan
niet met terugwerkende kracht gestraft worden.
Machtenscheiding: trías politica. Wetgevend, rechtgevend en uitvoerend.
, Maurits van der Tuyn, stamklas 4d
Onafhankelijke rechtsspraak = rechters zijn onafhankelijk en onpartijdig.
3 soorten:
1. Burgerlijk recht: rechter doet uitspraak over conflicten tussen burgers of
rechtspersonen onderling.
2. Bestuursrecht: conflicten tussen burgers of rechtspersonen en de overheid.
3. Strafrecht: als iemand verdacht wordt van een strafbaar feit.
Rechtsbescherming: grondwet beschermt burgers tegen willekeur van machtsmisbruik van
de overheid.
Je bent onschuldig totdat het tegendeel bewezen is.
Iedereen is voor de wet gelijk: de rechtsstaat is er voor iedereen.
§2.2
Etnisch profileren is een vorm van discriminatie en is dus wettelijk verboden. Preventief
fouilleren (toegestaan) = iemand controleren zonder bewijs aanhouden.
Klassieke grondrecht, ook wel fundamentele rechten genoemd, bestaan uit 3 delen:
1. Gelijkheidsrechten
2. Politieke rechten
3. Vrijheidsrechten
Gelijkheidsrecht iedereen in NL moet gelijk behandeld worden. Discriminatieverboden
zijn te vinden in het Burgerlijk wetboek (BW) en het Wetboek van Strafrecht (WvS). Politieke
rechten (actief & passief) kan de overheid niet zomaar afnemen. Vrijheidsrechten: mening
over een bepaald onderwerp mag kenbaar gemaakt worden, vrijheid.
Sociale grondrechten: de overheid heeft alleen een inspanningsverplichting: zorg besteden
aan onderwijs, huisvesting, volksgezondheid & bestaanszekerheid.
Als 2 rechten tegenover elkaar botsen, bepaald de rechter welk recht zwaarder weegt in een
bepaalde situatie.
Procedure grondwetswijziging:
De politie mag als uitvoerende overheidsorganisatie binnen de regels die hiervoor gelden
inbreuk maken op vrijheden. In een rechtsstaat is een veilige samenleving namelijk ook
belangrijk.
De grondwet bepaald de beschikbare ruimte voor de overheid want daarin worden de 4
kenmerken van de rechtsstaat geborgd.
1. De aanwezigheid van grondrechten
2. Een legaliteitsbeginsel
3. Een machtenscheiding
4. Onafhankelijke rechtsspraak
