WELZIJN & CRIMINOLOGIE
Esmée Demuynck
2BA CRIMINOLOGIE 2020-2021
,Inhoudstafel
DEEL 1
1. De verzorgingsstaat
1.1. Algemeen
1.2. België
1.3. Welzijnszorg
2. Armoede
2.1. Begripsbepaling
2.2. Armoedebeleid
2.3. Criminaliteit
3. De sociale kaart
3.1. Algemeen
3.2. Indeling interventies
3.3. Algemeen welzijnswerk
DEEL 2
4. Observeren
5. Rapporteren
6. Begrijpen en ingrijpen
7. Communicatie
8. Hulp- & hoopverlening
9. Beroepsgeheim
10. Hulpverlening onder druk
11. Slachtoffer
, 1. De verzorgingsstaat
1.1. Algemeen
= Een maatschappijvorm die gekenmerkt wordt door een op democratische, geschoeid systeem van
overheidszorg dat zich bij handhaving van het kapitalistisch productiesysteem garant stelt voor het
collectieve sociale welzijn van haar onderdanen
Nieuw: overheidszorg=beschermen burgerlijke & politieke rechten + vormgever maatschappelijk
leven
Overheid zorgt voor collectief sociaal welzijn in systeem van vrije markt en democratie
Omschrijving verzorgingsstaat:
- Overheidstussenkomst gericht op vermindering marktafhankelijkheid (=decommodificatie)
- Zoekt compromis tussen vrije markt – collectivistisch stelsel om kloof tussen arm-rijk te
dichten, soort correctie op de vrije markt
maatschappelijke goederen verdelen via sociaal beleid
- Steunt op solidariteitsprincipe: iedereen draagt bij om de gemeenschapsvoorzieningen te
laten organiseren door overheid, overheid beheert de pot
- Ordehandhaving
- Arbeidsmarktregeling
4 types: spectrum van sterk amper structuur en niet cultureel ingebed
1. Sociaal democratische verzorgingsstaat
Universele wettelijke verankerde voorzieningen, deze beschermen de individuele burger en
zijn gebaseerd op de aanname van de menselijke waardigheid
2. Institutionele verzorgingsstaat
Sociale rechten zijn er wel maar deze doen niets aan de sociale stratificatie
3. Residuele verzorgingsstaat
Centraal individuele verantwoordelijkheid, sociale solidariteit is beperkt tot bepaalde
situaties en zijn selectief tav bepaalde bevolkingsgroepen, men moet voor zichzelf zorgen
muv bepaalde groepen
4. Rudimentaire verzorgingsstaat
Centraal familiale solidariteit, rechten in beperkte mate aanwezig , je kan bijna enkel bij je
familie terecht
Grenzen tussen verschillende soorten zijn vaag, kan een mix zijn
(vb sociale grondrechten met individuele verantwoordelijkheid)
Historiek:
Van verticale zorgarrangementen
- Uit feodale periode, eerder patroon-cliënt relatie, rijk-arm
- Caritas als hulpbron: kerkelijke liefdadigheid, aalmoes geven gericht op eigen zielenheil
Iemand die beter heeft geeft aan iemand die ondergeschikt is
Altijd sprake van een gunst
→ naar horizontale zorg, onder overheid
- Zorgarrangementen voor bredere lagen van de bevolking
Armensteun door stedelijke overheden vanaf 16 e eeuw (enkel inwoners, niet vreemdelingen)
- Stedelijke overheden als voorlopers van huidig verzorgingsstelsel
, - Via solidariteit voor hele bevolking naar systeem van sociale zekerheid evolueren
1.2. België
Politieke doelstelling Belgische verzorgingsstaat: gelijkheid creëren
Verzorgingsstaat staat onder druk:
- Betaalbaarheid: vergrijzing, zware druk door de pensioenen
- Mattheus-effect: wie al heeft maakt meer kans op maatregelen die bedoelt zijn voor degene
die er meer nood aan hebben
- Solidariteit: moeilijker in individuele maatschappij
- Hoge verwachtingen: we zijn te verwend, wanneer zullen de grenzen bereikt zijn, er zijn veel
voorzieningen die vroeger ondenkbaar waren die nu vanzelfsprekend zijn geworden
Verzorgingsstaat als resultaat van eeuwenlange historische ontwikkeling
‘welzijn’ is geen objectief begrip maar evolueert volgens tijd en actuele inzet van sociale strijd
3 overheden met verschillende bevoegdheden
1. Federale overheid
Minimale bescherming voor alle burgers tegen belangrijkste sociale risico’s
Sociale herverdeling gericht op armoedebestrijding
Wegwerken sociale ongelijkheid sociale zekerheid & sociale bijstand
- Sociale zekerheid
= ondanks tegenslagen in het leven een menswaardig bestaan kunnen leiden
2 kanten:
1.Vervangingsinkomen: inkomensgebonden, berekend adhv inkomen die je had (ziekte,
invaliditeit, werkloosheid, pensionering,…)
2. Inkomensaanvullende uitkering: tegemoetkoming geneeskunde blijft ongeacht
inkomen zelfde bedrag muv speciaal statuut
- Sociale bijstand
Voorloper sociale zekerheid: publieke armenzorg
+ sluitstuk: bijstand voor kleine groep die niet kan werken
Leefloon = leef: overleven, menswaardig leven
+ loon: tegenprestatie wordt verwacht, integreren en nuttig maken in maatschappij
OCMW: regelen, volgen op, checken recht op leefloon,… maatschappelijke integratie
Evolutie van verzorgingsstaat actieve welvaartstaat
Actieve welvaartstaat = actieve deelname van burger verwacht als tegenprestatie voor
sociaal vangnet van overheid
2. Vlaamse overheid
- Sociale voorzieningen
Collectieve goederen en diensten die door overheid verzekerd worden voor alle burgers
(onderwijs, huisvesting, kinderwelzijn, sport, cultuur,…)
Universeel: iets doen voor iedereen (vuilnis ophalen)
↔ selectief: bepaalde groepen die het nodig hebben helpen
→ evenwicht zoeken
Sinds STHV 1980 nieuwe domeinen overhevelt aan Vlaamse overheid: bijstand aan personen
Budget voor welzijn en gezondheid van 1,8miljard 2000+13 miljard 2019
3. Lokale overheid
Grote diversiteit in sociaal beleid, lokaal heeft steeds meer belang want staan dichtste bij de
burger
Esmée Demuynck
2BA CRIMINOLOGIE 2020-2021
,Inhoudstafel
DEEL 1
1. De verzorgingsstaat
1.1. Algemeen
1.2. België
1.3. Welzijnszorg
2. Armoede
2.1. Begripsbepaling
2.2. Armoedebeleid
2.3. Criminaliteit
3. De sociale kaart
3.1. Algemeen
3.2. Indeling interventies
3.3. Algemeen welzijnswerk
DEEL 2
4. Observeren
5. Rapporteren
6. Begrijpen en ingrijpen
7. Communicatie
8. Hulp- & hoopverlening
9. Beroepsgeheim
10. Hulpverlening onder druk
11. Slachtoffer
, 1. De verzorgingsstaat
1.1. Algemeen
= Een maatschappijvorm die gekenmerkt wordt door een op democratische, geschoeid systeem van
overheidszorg dat zich bij handhaving van het kapitalistisch productiesysteem garant stelt voor het
collectieve sociale welzijn van haar onderdanen
Nieuw: overheidszorg=beschermen burgerlijke & politieke rechten + vormgever maatschappelijk
leven
Overheid zorgt voor collectief sociaal welzijn in systeem van vrije markt en democratie
Omschrijving verzorgingsstaat:
- Overheidstussenkomst gericht op vermindering marktafhankelijkheid (=decommodificatie)
- Zoekt compromis tussen vrije markt – collectivistisch stelsel om kloof tussen arm-rijk te
dichten, soort correctie op de vrije markt
maatschappelijke goederen verdelen via sociaal beleid
- Steunt op solidariteitsprincipe: iedereen draagt bij om de gemeenschapsvoorzieningen te
laten organiseren door overheid, overheid beheert de pot
- Ordehandhaving
- Arbeidsmarktregeling
4 types: spectrum van sterk amper structuur en niet cultureel ingebed
1. Sociaal democratische verzorgingsstaat
Universele wettelijke verankerde voorzieningen, deze beschermen de individuele burger en
zijn gebaseerd op de aanname van de menselijke waardigheid
2. Institutionele verzorgingsstaat
Sociale rechten zijn er wel maar deze doen niets aan de sociale stratificatie
3. Residuele verzorgingsstaat
Centraal individuele verantwoordelijkheid, sociale solidariteit is beperkt tot bepaalde
situaties en zijn selectief tav bepaalde bevolkingsgroepen, men moet voor zichzelf zorgen
muv bepaalde groepen
4. Rudimentaire verzorgingsstaat
Centraal familiale solidariteit, rechten in beperkte mate aanwezig , je kan bijna enkel bij je
familie terecht
Grenzen tussen verschillende soorten zijn vaag, kan een mix zijn
(vb sociale grondrechten met individuele verantwoordelijkheid)
Historiek:
Van verticale zorgarrangementen
- Uit feodale periode, eerder patroon-cliënt relatie, rijk-arm
- Caritas als hulpbron: kerkelijke liefdadigheid, aalmoes geven gericht op eigen zielenheil
Iemand die beter heeft geeft aan iemand die ondergeschikt is
Altijd sprake van een gunst
→ naar horizontale zorg, onder overheid
- Zorgarrangementen voor bredere lagen van de bevolking
Armensteun door stedelijke overheden vanaf 16 e eeuw (enkel inwoners, niet vreemdelingen)
- Stedelijke overheden als voorlopers van huidig verzorgingsstelsel
, - Via solidariteit voor hele bevolking naar systeem van sociale zekerheid evolueren
1.2. België
Politieke doelstelling Belgische verzorgingsstaat: gelijkheid creëren
Verzorgingsstaat staat onder druk:
- Betaalbaarheid: vergrijzing, zware druk door de pensioenen
- Mattheus-effect: wie al heeft maakt meer kans op maatregelen die bedoelt zijn voor degene
die er meer nood aan hebben
- Solidariteit: moeilijker in individuele maatschappij
- Hoge verwachtingen: we zijn te verwend, wanneer zullen de grenzen bereikt zijn, er zijn veel
voorzieningen die vroeger ondenkbaar waren die nu vanzelfsprekend zijn geworden
Verzorgingsstaat als resultaat van eeuwenlange historische ontwikkeling
‘welzijn’ is geen objectief begrip maar evolueert volgens tijd en actuele inzet van sociale strijd
3 overheden met verschillende bevoegdheden
1. Federale overheid
Minimale bescherming voor alle burgers tegen belangrijkste sociale risico’s
Sociale herverdeling gericht op armoedebestrijding
Wegwerken sociale ongelijkheid sociale zekerheid & sociale bijstand
- Sociale zekerheid
= ondanks tegenslagen in het leven een menswaardig bestaan kunnen leiden
2 kanten:
1.Vervangingsinkomen: inkomensgebonden, berekend adhv inkomen die je had (ziekte,
invaliditeit, werkloosheid, pensionering,…)
2. Inkomensaanvullende uitkering: tegemoetkoming geneeskunde blijft ongeacht
inkomen zelfde bedrag muv speciaal statuut
- Sociale bijstand
Voorloper sociale zekerheid: publieke armenzorg
+ sluitstuk: bijstand voor kleine groep die niet kan werken
Leefloon = leef: overleven, menswaardig leven
+ loon: tegenprestatie wordt verwacht, integreren en nuttig maken in maatschappij
OCMW: regelen, volgen op, checken recht op leefloon,… maatschappelijke integratie
Evolutie van verzorgingsstaat actieve welvaartstaat
Actieve welvaartstaat = actieve deelname van burger verwacht als tegenprestatie voor
sociaal vangnet van overheid
2. Vlaamse overheid
- Sociale voorzieningen
Collectieve goederen en diensten die door overheid verzekerd worden voor alle burgers
(onderwijs, huisvesting, kinderwelzijn, sport, cultuur,…)
Universeel: iets doen voor iedereen (vuilnis ophalen)
↔ selectief: bepaalde groepen die het nodig hebben helpen
→ evenwicht zoeken
Sinds STHV 1980 nieuwe domeinen overhevelt aan Vlaamse overheid: bijstand aan personen
Budget voor welzijn en gezondheid van 1,8miljard 2000+13 miljard 2019
3. Lokale overheid
Grote diversiteit in sociaal beleid, lokaal heeft steeds meer belang want staan dichtste bij de
burger
