Verschil en verdraagzaamheid
1.1 de langzame eenwording van Nederland
Eeuwen geleden kwamen vele reizigers naar Nederland en allemaal hadden ze een andere mening over
ons land. De een was heel positief en de ander juist niet. Er is een vrijheidsdrang en een ordening. Deze
twee doelstellingen gaan lastig samen, voor meer ordening is minder vrijheid. We kregen het begrip
pluriforme samenleving doordat we verdraagzaamheid hadden met vele culturen etc. in een land.
Land van verschillen
Toen Nederland onafhankelijk was waren er vele regionale verschillen, maar ook veel tussen twee geloven,
Noord en Zuid, stad en platteland etc. Veel mensen hoorden er niet bij, voornamelijk: katholieken, mensen
uit lagere standen en wonende op het platteland. Voor de eenwording van Nederland hebben
communicatiemiddelen een grote rol gespeeld. Afstanden werden korter waardoor we meer betrokken
raakten. Begin 20ste eeuw werd overal dezelfde tijdsrekening (telsysteem) ingevoerd.
1.2 zijn wij tolerant?
Er is in Nederland sprake van de morele geografie: het dicht op elkaar leven van mensen op een klein
grondgebied waardoor mensen op een bepaalde manier met elkaar omgaan. Aangezien we ook het
pluriforme karakter hebben maakte dit het klimaat van tolerantie noodzakelijk. Dit was eerst een
pragmatische keuze: bestuurders zagen hoe kwetsbaar de maatschappelijke vrede was in een land met
religieuze minderheden.
Gedogen
Wat betekende tolerantie in die tijd? Het werd gehanteerd zodat duidelijk te zien was dat sommige
verboden dingen werden toegelaten. Vrijheid van geweten bestond wel, bepaalde denkbeelden mocht je
erop nahouden maar ze konden niet openbaar worden geuit.
Vrijplaats voor dissidenten
Er zat ook een principiële kant aan tolerantie: velen wilden recht op vrijheid van denken. Gevolg:
Nederland is een vrijplaats voor dissidenten.
1.3 democratie van natte voeten
Nederland heeft in de lange geschiedenis een cultuur ontwikkeld die omschreven wordt als poldermodel
en pacificatiedemocratie: een land van minderheden gaat vaak om compromissen en de politiek is een
kwestie van schikken of plooien. Onze vroegste vorm van democratie was in de 14de en 15de eeuw waarin
werd samengewerkt om water te beheersen.
Vrijheidsdrang en conformisme
Er is lang een zoektocht gaande naar een middenweg tussen uiteenlopende tradities deze gaat hand in
hand met de neiging tot conformisme (verlangen om je aan te passen aan opvattingen en gedragingen van
de meerderheid van de samenleving). Het blijkt lastig om lange tijd een groot meningsverschil vast te
houden.
1.4 een gepolariseerde tijd
De tijd waarin er een stroomversnelling in Nederland kwam met als gevolg weinig gelijkgestemdheid en
verdraagzaamheid noemen we het politieke en sociale conflict. Hebben beproefde tradities hun langste
tijd gehad? Oorzaken: toegenomen globalisering met afhankelijkheid als gevolg. De polarisatie sinds de
eeuwwisseling heeft geleid tot verhevigde politieke en maatschappelijke onzekerheid in omgang met
verschillende culturen. Volgens velen staat de sociale cohesie in Nederland onder druk, het vertrouwen
van de burgers in elkaar en de overheid zou afbrokkelen.
1.1 de langzame eenwording van Nederland
Eeuwen geleden kwamen vele reizigers naar Nederland en allemaal hadden ze een andere mening over
ons land. De een was heel positief en de ander juist niet. Er is een vrijheidsdrang en een ordening. Deze
twee doelstellingen gaan lastig samen, voor meer ordening is minder vrijheid. We kregen het begrip
pluriforme samenleving doordat we verdraagzaamheid hadden met vele culturen etc. in een land.
Land van verschillen
Toen Nederland onafhankelijk was waren er vele regionale verschillen, maar ook veel tussen twee geloven,
Noord en Zuid, stad en platteland etc. Veel mensen hoorden er niet bij, voornamelijk: katholieken, mensen
uit lagere standen en wonende op het platteland. Voor de eenwording van Nederland hebben
communicatiemiddelen een grote rol gespeeld. Afstanden werden korter waardoor we meer betrokken
raakten. Begin 20ste eeuw werd overal dezelfde tijdsrekening (telsysteem) ingevoerd.
1.2 zijn wij tolerant?
Er is in Nederland sprake van de morele geografie: het dicht op elkaar leven van mensen op een klein
grondgebied waardoor mensen op een bepaalde manier met elkaar omgaan. Aangezien we ook het
pluriforme karakter hebben maakte dit het klimaat van tolerantie noodzakelijk. Dit was eerst een
pragmatische keuze: bestuurders zagen hoe kwetsbaar de maatschappelijke vrede was in een land met
religieuze minderheden.
Gedogen
Wat betekende tolerantie in die tijd? Het werd gehanteerd zodat duidelijk te zien was dat sommige
verboden dingen werden toegelaten. Vrijheid van geweten bestond wel, bepaalde denkbeelden mocht je
erop nahouden maar ze konden niet openbaar worden geuit.
Vrijplaats voor dissidenten
Er zat ook een principiële kant aan tolerantie: velen wilden recht op vrijheid van denken. Gevolg:
Nederland is een vrijplaats voor dissidenten.
1.3 democratie van natte voeten
Nederland heeft in de lange geschiedenis een cultuur ontwikkeld die omschreven wordt als poldermodel
en pacificatiedemocratie: een land van minderheden gaat vaak om compromissen en de politiek is een
kwestie van schikken of plooien. Onze vroegste vorm van democratie was in de 14de en 15de eeuw waarin
werd samengewerkt om water te beheersen.
Vrijheidsdrang en conformisme
Er is lang een zoektocht gaande naar een middenweg tussen uiteenlopende tradities deze gaat hand in
hand met de neiging tot conformisme (verlangen om je aan te passen aan opvattingen en gedragingen van
de meerderheid van de samenleving). Het blijkt lastig om lange tijd een groot meningsverschil vast te
houden.
1.4 een gepolariseerde tijd
De tijd waarin er een stroomversnelling in Nederland kwam met als gevolg weinig gelijkgestemdheid en
verdraagzaamheid noemen we het politieke en sociale conflict. Hebben beproefde tradities hun langste
tijd gehad? Oorzaken: toegenomen globalisering met afhankelijkheid als gevolg. De polarisatie sinds de
eeuwwisseling heeft geleid tot verhevigde politieke en maatschappelijke onzekerheid in omgang met
verschillende culturen. Volgens velen staat de sociale cohesie in Nederland onder druk, het vertrouwen
van de burgers in elkaar en de overheid zou afbrokkelen.
