Maatschappelijke vraagstukken
1.1 samenleven en afspraken maken
Wat belangrijk is voor een persoon (individu) is niet altijd in belang van de hele groep (collectief). De
vrijheid van de een botst met de rechten van een ander. Niet iedereen heeft dezelfde wensen en belangen
waardoor groepen botsen en een gemeenschappelijke oplossing willen dit noem je maatschappelijke
vraagstukken. Om botsingen te voorkomen zijn er regels en wetten, de belangrijkste regels worden in
Nederland democratisch bepaald. Aangezien niet iedereen het overal mee eens zal zijn wordt er gezocht
naar een compromis (overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven).
Waarden en normen
Waarden zijn uitgangspunten of principes die voor iemand belangrijk zijn. Een veel voorkomende waarde is
eerlijkheid, maar waarden komen lang niet altijd overeen. Welke waarden jij belangrijk vindt hebben
voornamelijk te maken met je opvoeding, omgeving, karakter en levenservaring. Uit waarden kunnen
idealen (zaken die je graag wil bereiken in je leven) ontstaan. Waarden leiden vaak tot gedragsregels
(geven aan hoe mensen zich moeten gedragen). Hoe je je hoort te gedragen na aanleiding van een
bepaalde waarde noem je een norm. Voorbeeld: je hebt als waarde eerlijkheid dan is je norm niet liegen.
Een norm kan je ook zien als een sociale verplichting in bepaalde situaties door je omgeving of jezelf.
Wat is een maatschappelijk vraagstuk?
Normen en waarden botsen in de samenleving à maatschappelijk vraagstuk ontstaat. We spreken van een
maatschappelijk vraagstuk als:
Gevolgen ervan worden ondervonden door grote groepen
Tegengestelde belangen meespelen
Een gemeenschappelijke oplossing nodig is
Punt 1:
Stel, je kunt je studie niet afmaken is het een persoonlijk probleem. Maar wanneer meerdere studenten
hun studie niet af kunnen maken doordat de studiekosten te hoog zijn, wordt het onderdeel van een
maatschappelijk vraagstuk. Het raakt veel mensen en kan niet teruggebracht worden tot een individuele
verantwoordelijkheid. Maatschappelijke vraagstukken gaan over problemen op macroniveau:
grootschalige vraagstukken en op microniveau (individu) zijn de gevolgen merkbaar.
Punt 2:
Een belang is het voor- of nadeel dat iemand ergens bij heeft. Belangtegenstellingen kunnen ontstaan door
verschillen in levensovertuiging of sociaaleconomische positie (werknemers en werkgevers). Bij
verschillende belangen horen meestal verschillende politieke visies: scholieren willen goed onderwijs,
iedereen wil schone lucht en gezond voedsel en godsdienstige groepen willen vrijheid van onderwijs. Als
individu heb je hier ook last van, een dilemma, een lastige keuze uit 2 of meer alternatieven met allemaal
een duidelijk nadeel.
Punt 3:
Het oplossen van maatschappelijke vraagstukken brengt vaak nieuwe wetten en regels met zich mee, dit
laten wij in Nederland over aan de politici.
Dynamische samenleving
De maatschappelijke vraagstukken worden opgelost volgens de normen, waarden en belangen van het
moment waarop ze tot uiting komen. Het contant veranderen van normen, waarden en belangen noem je
de dynamiek van de samenleving, afhankelijk van:
De plaats
De tijd
De groep
1.2 de vier thema’s van maatschappijleer
1.1 samenleven en afspraken maken
Wat belangrijk is voor een persoon (individu) is niet altijd in belang van de hele groep (collectief). De
vrijheid van de een botst met de rechten van een ander. Niet iedereen heeft dezelfde wensen en belangen
waardoor groepen botsen en een gemeenschappelijke oplossing willen dit noem je maatschappelijke
vraagstukken. Om botsingen te voorkomen zijn er regels en wetten, de belangrijkste regels worden in
Nederland democratisch bepaald. Aangezien niet iedereen het overal mee eens zal zijn wordt er gezocht
naar een compromis (overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven).
Waarden en normen
Waarden zijn uitgangspunten of principes die voor iemand belangrijk zijn. Een veel voorkomende waarde is
eerlijkheid, maar waarden komen lang niet altijd overeen. Welke waarden jij belangrijk vindt hebben
voornamelijk te maken met je opvoeding, omgeving, karakter en levenservaring. Uit waarden kunnen
idealen (zaken die je graag wil bereiken in je leven) ontstaan. Waarden leiden vaak tot gedragsregels
(geven aan hoe mensen zich moeten gedragen). Hoe je je hoort te gedragen na aanleiding van een
bepaalde waarde noem je een norm. Voorbeeld: je hebt als waarde eerlijkheid dan is je norm niet liegen.
Een norm kan je ook zien als een sociale verplichting in bepaalde situaties door je omgeving of jezelf.
Wat is een maatschappelijk vraagstuk?
Normen en waarden botsen in de samenleving à maatschappelijk vraagstuk ontstaat. We spreken van een
maatschappelijk vraagstuk als:
Gevolgen ervan worden ondervonden door grote groepen
Tegengestelde belangen meespelen
Een gemeenschappelijke oplossing nodig is
Punt 1:
Stel, je kunt je studie niet afmaken is het een persoonlijk probleem. Maar wanneer meerdere studenten
hun studie niet af kunnen maken doordat de studiekosten te hoog zijn, wordt het onderdeel van een
maatschappelijk vraagstuk. Het raakt veel mensen en kan niet teruggebracht worden tot een individuele
verantwoordelijkheid. Maatschappelijke vraagstukken gaan over problemen op macroniveau:
grootschalige vraagstukken en op microniveau (individu) zijn de gevolgen merkbaar.
Punt 2:
Een belang is het voor- of nadeel dat iemand ergens bij heeft. Belangtegenstellingen kunnen ontstaan door
verschillen in levensovertuiging of sociaaleconomische positie (werknemers en werkgevers). Bij
verschillende belangen horen meestal verschillende politieke visies: scholieren willen goed onderwijs,
iedereen wil schone lucht en gezond voedsel en godsdienstige groepen willen vrijheid van onderwijs. Als
individu heb je hier ook last van, een dilemma, een lastige keuze uit 2 of meer alternatieven met allemaal
een duidelijk nadeel.
Punt 3:
Het oplossen van maatschappelijke vraagstukken brengt vaak nieuwe wetten en regels met zich mee, dit
laten wij in Nederland over aan de politici.
Dynamische samenleving
De maatschappelijke vraagstukken worden opgelost volgens de normen, waarden en belangen van het
moment waarop ze tot uiting komen. Het contant veranderen van normen, waarden en belangen noem je
de dynamiek van de samenleving, afhankelijk van:
De plaats
De tijd
De groep
1.2 de vier thema’s van maatschappijleer
