Hoofdstuk 4: bouwdelen/ constructies
Belangrijk om mee te beginnen is dat de fundering het belangrijkste element is, want alle krachten komen
hier op uit en geven het door aan de grond.
Een vloer en een dak verdelen beide krachten. Ze zijn vaak een beetje gelijkaardig.
Een muur is iets dat ondersteuning geeft en een wand niet.
Waarom bouwen we?
Deze vraag moeten we ons altijd stellen.
- Mensen: We bouwen vanuit het oogpunt van mensen, we bouwen voor mensen en zeker
menselijk comfort.
- Herkenningspunt: Als je dan toch bezig bent kun je er ook een herkenningspunt van maken. Deze
zijn heel belangrijk voor het vinden van je weg. Je focust je vaak op deze punten. Hiervoor zijn
gebouwen belangrijk, maar ze komen ook voor binnen in gebouwen.
- Comfort (fysiologie mens): Voor comfort te bieden moeten er zaken rekening meer worden
gehouden. We kunnen ruimtes hiervoor aan passen.
- Sociale noden: Afhankelijk van de functie van een gebouw voorzien we bepaalde zaken. Wat
hebben we nodig en wat niet. Wat willen we zeker niet in de ruimte hebben staan.
Hoe bouwen we?
- Op plannen zie je vaak punten, lijnen, vlakken, volumes.
- Zo komen we tot verschillende onderdelen (bouwdelen) en gebouwconstructies.
- Je hebt in een constructie dragende en niet dragende constructie delen.
Ruwbouw
- Onderbouw is wat onder het maaiveld zit, dit is het gras. Vaak zien we dit als de fundering die in
de grond zit.
- Bovenbouw, we focussen specifiek op de draagconstructies, niet de afwerkingen. Dit om te
bestuderen wat er allemaal gebeurd met de krachten die een constructie ondervind. Het gaat bij
de bovenbouw dus over: openingen, uitsparingen, delen die draagstructuur bevat
- De ruwbouw gaat niet over: ramen, deuren (buitenschrijnwerk), trappen, afwerkingen, dekvloeren
(chape), isolatie, gevelafwerkingen, ….
Onderbouw
Het gaat hier vooral over de ondergrondse draagstructuur van het gebouw of de
constructie.
Beton constructie heeft als voordeel:
- Vanaf een bepaalde dikte is het waterdicht, beperkt tot geen water komt er nog door.
- (gewapend) beton is sterk genoeg om de druk van de grond en het ondergrond water op te vangen
- De onderste plaat ondervind ook een druk langs onder. Als het water niveau stijgt drukt deze
harder tegen de onderste plaat.
In gewapend beton vangt het staal de trek krachten op en beton de duw krachten.
Gemetste muren kunnen ook in kelders gezet worden om extra stabiliteit te verwezenlijken. Deze duwen
tegen de muur waardoor de duw krachten van buiten naar binnen wat worden weer houden of
tegengewerkt.
Gronden (eenvoudige classificatie)
1. Fysische karakteristieken van grond: korrels, water en lucht
De gronden hangen af van de fysische karakteristieken: vaste korrels, water en lucht.
Hoe meer water en of lucht er in de laag grond zit hoe samendrukbaarder het is. Hier
kunnen we geen fundering op zetten. De korrels in de grond liggen tegen elkaar, maar
wrijven ook tegen elkaar. Ze bezitten dus ook krachten.
, 2. Losse grond
meestal mengsel van verschillende zaken.
In de abel zijn gronden die we veel tegen
komen in België.
Losse grond moeten we toch wat mee opletten. Deze grond schrapen we vaak weg. Ze zijn goed
voor de platen, maar niet voor de fundering. Het zijn korrels waar we niets aan hebben om ze te
dragen. We moeten hierbij opletten met de aanwezigheid van organische of kalkhoudende
stoffen.
3. Rotsachtige grond
Min of meer stijve verbindingen tussen fragmenten van brokken of banken
Uitgraven = eerst verkleinen
Vaak sterk verweerde of gescheurde gesteentes (te verbrokkelen)
Eerst analyse: sondering naar draagkrachtige lagen en grondwater
De belangrijkste analyse die we doen op een grond is een sondering. Een camion maakt
een boring in de grond en gaat door verschillende lagen en maakt hier een meting in.
Hieruit komt een analyse rapport en hier uit kan de stabiliteitsingenieur een
analyserapport of funderingsadvies maken en geven.
Op 1 terrein worden er vaak meerdere metings punten (3-5 punten) gebruikt. Deze zin
om de 20 – 25 meter.
De stalen conus wordt in de grond geduwd en neemt stukken van de grond mee naar boven.
De vraag die vaak wordt gesteld is of er een kelder gebouwd kan worden of niet.
Hoe dieper de fundering moet hoe duurder het ook gaat worden.
Uitgravingen
Er moeten uitgravingen gebeuren. Hier geboert er grondverzet = het verplaatsen van grond. Heel vaak zit
er in de grond verontreiniging. Er kunnen stoffen in zitten zoals: pefas, … . bij meer dan 250m³ moet er een
bodemsanering deskundige bij komen om te testen.
Altijd specifieke voorwaarden (waar komt de grond vandaan en waar gaat ze naartoe).
Bronbemaling (vergunningsplichtig)
Bronbemaling = een soort buis die verbonden is met andere buisjes en helemaal achteraan
staat een pomp die het grondwater vanaf en tot een bepaald niveau grond water naar
boven pompt. Dit wordt heel vaak gedaan als we dieper moeten als het grond water niveau.
Dit is ook vergunning plichtig.
Aardingslus
Aardingslus is een essentieel onderdeel, dat niet mag vergeten worden, van je elektriciteit installatie. Dit
is een metalen draad die onder de buitenste fundering van je gebouw loopt. In de vorm van een lus. Komt
bovengronds met 2 draden tpv elektrisch laagspanningsbord.
De grond geeft namelijk het minst weerstand aan stroom zelfs minder als het menselijk lichaam.
Als we heel diep moeten gaan funderen dan leggen we de aardingslus in een aparte sleuf die niet zo diep
zit.
Fundering moet krachten kunnen opnemen en overdragen aan de grond:
- Eigen gewicht boven- en onderbouw
- Gebruiks- en bedrijfsbelastingen
- Wind- en sneeuwbelasting
- Grond- of waterdruk (indien van toepassing)
, - Eventueel: zettingen in grondlagen of aardbevingen, vorst
We hebben steeds vaker zettingen in de grondlagen. Hier wordt rekening mee gehouden door
sterkere funderingen en bewapening
- Effecten door thermische bewegingen
Fundering moet beschermen tegen water
Vaak is er ook een coating aan de buitenkant dat hier mee moet helpen. Dit soort constructie
met kelder worden nooit in hout gemaakt.
Als er hier wordt geïsoleerd gebuikt men vaste isolatie.
Je ziet duidelijk wat er gebeurd met de druk. Hoe dieper je gaat hoe meer druk. Voor een kracht is er altijd
een tegenkracht en als iets het niet aankan barst het.
Fundering op staal
Het gaat dan over funderingen op: zolen, stroken of een algemene funderingsplaat op volle grond. De
draagkrachtige grondlaag bevind zich op beperkte diepte, maar de funderingen steken we altijd in de
grond.
Fundering op ZOOL of STAAL
Aanzet OP een voldoende draagkrachtige laag
Min. 80cm onder het maaiveld. Deze maat heeft te maken met
vries en vocht. Hier zijn we zeker van dat geen vriezing van grond
en muur platen gaat gebeuren.
Rechts is een standaard zool constructie te zien.
De bewapening wordt in een betonnen zool onderaan gestoken
dit is voor de opvanging van de trek krachten die beton niet
aankan.
De typische verstijvingsribben verbinden alle elementen aan elkaar en zorgen dat het een
geheel vormt
Fundering op PLAAT
Je graaft een grond uit en stort hier een betonnen plaat met bewapening
in. Dit is een probleem met de vorst, daarom worden er vorstranden
gestort. Ze zorgen dat er geen vorst kan bestaan onder de plaat. De
vorstrand is geen fundering op staal of zool want er is geen verbreding.
Dit is enkel iets dat we kunnen doen als de draagkrachtige laag licht.
Als er ook op bepaalde plaatsten grote krachten zullen werken, maakt
met de plaat plaatselijk dikker.
Wat met riolering en leidingen in funderingen?
Wordt mee ingevlochten in de bewapening. Wordt heel veel toe gepast.
Kruipkelder in een kelder waar geen beton laag is als vloer. Worden veel toegepast als je
dieper moet gaan funderen. Je kan er vaak allen in kruipen.
Meestal giet men eerst de vorstrond, dan riolering en dan de beton erover.
Stel dat de draagkrachtige laag niet op de juiste hoogte zit:
Je kan gaan aanvullen met zand met verdichting lagen van max. 30cm. Dit wordt heel hard
aangestampt zodat het een vaste laag wordt. Dan kan met er wel op dragen. Het is een
uitbreiding maken van je draagkrachtige laag.
Vaak uit stabilisé gemaakt. Dit is zand gemixt met cement. Door dat de cement vochtig wordt
in de grond wordt het zeer hard. (50 – 150 kg cement per m³ zand)
Bestaande funderingen op staal of strook
- Ondermetsen: Door gelijkmatig te ondermetsen zorg je er voor dat huizen niet zo maar ineen
brokkelen.
- Versterken met injecties: Bepaalde grond, cement, … wordt in de grond geïnjecteerd en zorgt
voor versteviging. Dit wordt gedaan door gespecialiseerde firma’s.
tot hier waren het funderingen die niet heel diep zaten.
Belangrijk om mee te beginnen is dat de fundering het belangrijkste element is, want alle krachten komen
hier op uit en geven het door aan de grond.
Een vloer en een dak verdelen beide krachten. Ze zijn vaak een beetje gelijkaardig.
Een muur is iets dat ondersteuning geeft en een wand niet.
Waarom bouwen we?
Deze vraag moeten we ons altijd stellen.
- Mensen: We bouwen vanuit het oogpunt van mensen, we bouwen voor mensen en zeker
menselijk comfort.
- Herkenningspunt: Als je dan toch bezig bent kun je er ook een herkenningspunt van maken. Deze
zijn heel belangrijk voor het vinden van je weg. Je focust je vaak op deze punten. Hiervoor zijn
gebouwen belangrijk, maar ze komen ook voor binnen in gebouwen.
- Comfort (fysiologie mens): Voor comfort te bieden moeten er zaken rekening meer worden
gehouden. We kunnen ruimtes hiervoor aan passen.
- Sociale noden: Afhankelijk van de functie van een gebouw voorzien we bepaalde zaken. Wat
hebben we nodig en wat niet. Wat willen we zeker niet in de ruimte hebben staan.
Hoe bouwen we?
- Op plannen zie je vaak punten, lijnen, vlakken, volumes.
- Zo komen we tot verschillende onderdelen (bouwdelen) en gebouwconstructies.
- Je hebt in een constructie dragende en niet dragende constructie delen.
Ruwbouw
- Onderbouw is wat onder het maaiveld zit, dit is het gras. Vaak zien we dit als de fundering die in
de grond zit.
- Bovenbouw, we focussen specifiek op de draagconstructies, niet de afwerkingen. Dit om te
bestuderen wat er allemaal gebeurd met de krachten die een constructie ondervind. Het gaat bij
de bovenbouw dus over: openingen, uitsparingen, delen die draagstructuur bevat
- De ruwbouw gaat niet over: ramen, deuren (buitenschrijnwerk), trappen, afwerkingen, dekvloeren
(chape), isolatie, gevelafwerkingen, ….
Onderbouw
Het gaat hier vooral over de ondergrondse draagstructuur van het gebouw of de
constructie.
Beton constructie heeft als voordeel:
- Vanaf een bepaalde dikte is het waterdicht, beperkt tot geen water komt er nog door.
- (gewapend) beton is sterk genoeg om de druk van de grond en het ondergrond water op te vangen
- De onderste plaat ondervind ook een druk langs onder. Als het water niveau stijgt drukt deze
harder tegen de onderste plaat.
In gewapend beton vangt het staal de trek krachten op en beton de duw krachten.
Gemetste muren kunnen ook in kelders gezet worden om extra stabiliteit te verwezenlijken. Deze duwen
tegen de muur waardoor de duw krachten van buiten naar binnen wat worden weer houden of
tegengewerkt.
Gronden (eenvoudige classificatie)
1. Fysische karakteristieken van grond: korrels, water en lucht
De gronden hangen af van de fysische karakteristieken: vaste korrels, water en lucht.
Hoe meer water en of lucht er in de laag grond zit hoe samendrukbaarder het is. Hier
kunnen we geen fundering op zetten. De korrels in de grond liggen tegen elkaar, maar
wrijven ook tegen elkaar. Ze bezitten dus ook krachten.
, 2. Losse grond
meestal mengsel van verschillende zaken.
In de abel zijn gronden die we veel tegen
komen in België.
Losse grond moeten we toch wat mee opletten. Deze grond schrapen we vaak weg. Ze zijn goed
voor de platen, maar niet voor de fundering. Het zijn korrels waar we niets aan hebben om ze te
dragen. We moeten hierbij opletten met de aanwezigheid van organische of kalkhoudende
stoffen.
3. Rotsachtige grond
Min of meer stijve verbindingen tussen fragmenten van brokken of banken
Uitgraven = eerst verkleinen
Vaak sterk verweerde of gescheurde gesteentes (te verbrokkelen)
Eerst analyse: sondering naar draagkrachtige lagen en grondwater
De belangrijkste analyse die we doen op een grond is een sondering. Een camion maakt
een boring in de grond en gaat door verschillende lagen en maakt hier een meting in.
Hieruit komt een analyse rapport en hier uit kan de stabiliteitsingenieur een
analyserapport of funderingsadvies maken en geven.
Op 1 terrein worden er vaak meerdere metings punten (3-5 punten) gebruikt. Deze zin
om de 20 – 25 meter.
De stalen conus wordt in de grond geduwd en neemt stukken van de grond mee naar boven.
De vraag die vaak wordt gesteld is of er een kelder gebouwd kan worden of niet.
Hoe dieper de fundering moet hoe duurder het ook gaat worden.
Uitgravingen
Er moeten uitgravingen gebeuren. Hier geboert er grondverzet = het verplaatsen van grond. Heel vaak zit
er in de grond verontreiniging. Er kunnen stoffen in zitten zoals: pefas, … . bij meer dan 250m³ moet er een
bodemsanering deskundige bij komen om te testen.
Altijd specifieke voorwaarden (waar komt de grond vandaan en waar gaat ze naartoe).
Bronbemaling (vergunningsplichtig)
Bronbemaling = een soort buis die verbonden is met andere buisjes en helemaal achteraan
staat een pomp die het grondwater vanaf en tot een bepaald niveau grond water naar
boven pompt. Dit wordt heel vaak gedaan als we dieper moeten als het grond water niveau.
Dit is ook vergunning plichtig.
Aardingslus
Aardingslus is een essentieel onderdeel, dat niet mag vergeten worden, van je elektriciteit installatie. Dit
is een metalen draad die onder de buitenste fundering van je gebouw loopt. In de vorm van een lus. Komt
bovengronds met 2 draden tpv elektrisch laagspanningsbord.
De grond geeft namelijk het minst weerstand aan stroom zelfs minder als het menselijk lichaam.
Als we heel diep moeten gaan funderen dan leggen we de aardingslus in een aparte sleuf die niet zo diep
zit.
Fundering moet krachten kunnen opnemen en overdragen aan de grond:
- Eigen gewicht boven- en onderbouw
- Gebruiks- en bedrijfsbelastingen
- Wind- en sneeuwbelasting
- Grond- of waterdruk (indien van toepassing)
, - Eventueel: zettingen in grondlagen of aardbevingen, vorst
We hebben steeds vaker zettingen in de grondlagen. Hier wordt rekening mee gehouden door
sterkere funderingen en bewapening
- Effecten door thermische bewegingen
Fundering moet beschermen tegen water
Vaak is er ook een coating aan de buitenkant dat hier mee moet helpen. Dit soort constructie
met kelder worden nooit in hout gemaakt.
Als er hier wordt geïsoleerd gebuikt men vaste isolatie.
Je ziet duidelijk wat er gebeurd met de druk. Hoe dieper je gaat hoe meer druk. Voor een kracht is er altijd
een tegenkracht en als iets het niet aankan barst het.
Fundering op staal
Het gaat dan over funderingen op: zolen, stroken of een algemene funderingsplaat op volle grond. De
draagkrachtige grondlaag bevind zich op beperkte diepte, maar de funderingen steken we altijd in de
grond.
Fundering op ZOOL of STAAL
Aanzet OP een voldoende draagkrachtige laag
Min. 80cm onder het maaiveld. Deze maat heeft te maken met
vries en vocht. Hier zijn we zeker van dat geen vriezing van grond
en muur platen gaat gebeuren.
Rechts is een standaard zool constructie te zien.
De bewapening wordt in een betonnen zool onderaan gestoken
dit is voor de opvanging van de trek krachten die beton niet
aankan.
De typische verstijvingsribben verbinden alle elementen aan elkaar en zorgen dat het een
geheel vormt
Fundering op PLAAT
Je graaft een grond uit en stort hier een betonnen plaat met bewapening
in. Dit is een probleem met de vorst, daarom worden er vorstranden
gestort. Ze zorgen dat er geen vorst kan bestaan onder de plaat. De
vorstrand is geen fundering op staal of zool want er is geen verbreding.
Dit is enkel iets dat we kunnen doen als de draagkrachtige laag licht.
Als er ook op bepaalde plaatsten grote krachten zullen werken, maakt
met de plaat plaatselijk dikker.
Wat met riolering en leidingen in funderingen?
Wordt mee ingevlochten in de bewapening. Wordt heel veel toe gepast.
Kruipkelder in een kelder waar geen beton laag is als vloer. Worden veel toegepast als je
dieper moet gaan funderen. Je kan er vaak allen in kruipen.
Meestal giet men eerst de vorstrond, dan riolering en dan de beton erover.
Stel dat de draagkrachtige laag niet op de juiste hoogte zit:
Je kan gaan aanvullen met zand met verdichting lagen van max. 30cm. Dit wordt heel hard
aangestampt zodat het een vaste laag wordt. Dan kan met er wel op dragen. Het is een
uitbreiding maken van je draagkrachtige laag.
Vaak uit stabilisé gemaakt. Dit is zand gemixt met cement. Door dat de cement vochtig wordt
in de grond wordt het zeer hard. (50 – 150 kg cement per m³ zand)
Bestaande funderingen op staal of strook
- Ondermetsen: Door gelijkmatig te ondermetsen zorg je er voor dat huizen niet zo maar ineen
brokkelen.
- Versterken met injecties: Bepaalde grond, cement, … wordt in de grond geïnjecteerd en zorgt
voor versteviging. Dit wordt gedaan door gespecialiseerde firma’s.
tot hier waren het funderingen die niet heel diep zaten.
