, Systeem aarde Samenvatting H3
Samenvatting Systeem aarde
3 Klimaat en landschapszones
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
In hoeverre zijn het klimaat en de mens bepalende factoren voor de
landschapszones op aarde?
3.1 De atmosfeer: een omhulsel van gas
Deelvragen
1 Wat is het verschil tussen weer en klimaat?
2 Wat is de samenstelling en opbouw van de atmosfeer?
3 Waardoor zijn er variaties in de stralingsbalans?
Weer en klimaat
► De toestand van de dampkring op een bepaald moment en voor een
klein gebied, noem je het weer. Het klimaat is de gemiddelde toestand
van het weer over een lange periode en voor een groot gebied.
Samenstelling en opbouw van de atmosfeer
► Meer dan 80% van de gassen die de dampkring vormen, tref je aan in
de onderste 10 kilometer.
● Samenstelling van de atmosfeer: stikstof (78,01%), zuurstof (20,95%),
kleine hoeveelheden waterdamp en koolstofdioxide.
● De atmosfeer is opgebouwd uit vier lagen, gescheiden door pauzes.
● De onderste laag is de troposfeer (9-12 kilometer dik). Hierin daalt de
temperatuur met toenemende hoogte. Dit heet de temperatuurgradiënt.
● De laag hierboven heet de stratosfeer. Hierin zit veel ozongas (O3), dat
de schadelijke ultraviolette straling uit het zonlicht filtert.
● De twee buitenste lagen zijn de mesosfeer en de thermosfeer.
Stralingsbalans
► Er is een evenwicht tussen de hoeveelheid straling die de aarde bereikt
en de hoeveelheid straling die de atmosfeer weer verlaat. Dit heet de
energiebalans energiebalans of stralingsbalans.
stralingsbalans ● Ongeveer 30% van de zonne-energie wordt teruggekaatst en ruim 20%
wordt geabsorbeerd in de troposfeer.
● De kortgolvige zonnestraling die het aardoppervlak bereikt, wordt
omgezet in warmte en door de aarde als langgolvige straling
teruggekaatst. Door het broeikaseffect wordt de warmte die de aarde
uitstraalt als langgolvige straling teruggekaatst.
De Geo bovenbouw 5e editie havo
© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2017
Samenvatting Systeem aarde
3 Klimaat en landschapszones
De hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
In hoeverre zijn het klimaat en de mens bepalende factoren voor de
landschapszones op aarde?
3.1 De atmosfeer: een omhulsel van gas
Deelvragen
1 Wat is het verschil tussen weer en klimaat?
2 Wat is de samenstelling en opbouw van de atmosfeer?
3 Waardoor zijn er variaties in de stralingsbalans?
Weer en klimaat
► De toestand van de dampkring op een bepaald moment en voor een
klein gebied, noem je het weer. Het klimaat is de gemiddelde toestand
van het weer over een lange periode en voor een groot gebied.
Samenstelling en opbouw van de atmosfeer
► Meer dan 80% van de gassen die de dampkring vormen, tref je aan in
de onderste 10 kilometer.
● Samenstelling van de atmosfeer: stikstof (78,01%), zuurstof (20,95%),
kleine hoeveelheden waterdamp en koolstofdioxide.
● De atmosfeer is opgebouwd uit vier lagen, gescheiden door pauzes.
● De onderste laag is de troposfeer (9-12 kilometer dik). Hierin daalt de
temperatuur met toenemende hoogte. Dit heet de temperatuurgradiënt.
● De laag hierboven heet de stratosfeer. Hierin zit veel ozongas (O3), dat
de schadelijke ultraviolette straling uit het zonlicht filtert.
● De twee buitenste lagen zijn de mesosfeer en de thermosfeer.
Stralingsbalans
► Er is een evenwicht tussen de hoeveelheid straling die de aarde bereikt
en de hoeveelheid straling die de atmosfeer weer verlaat. Dit heet de
energiebalans energiebalans of stralingsbalans.
stralingsbalans ● Ongeveer 30% van de zonne-energie wordt teruggekaatst en ruim 20%
wordt geabsorbeerd in de troposfeer.
● De kortgolvige zonnestraling die het aardoppervlak bereikt, wordt
omgezet in warmte en door de aarde als langgolvige straling
teruggekaatst. Door het broeikaseffect wordt de warmte die de aarde
uitstraalt als langgolvige straling teruggekaatst.
De Geo bovenbouw 5e editie havo
© ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2017
