Hoofdstuk 9 Ongehuwd samenleven
9.1 Inleiding
Voor ongehuwde samenlevers gelden in Boek 1 BW geen speciale wettelijke regels
rechtsverhouding wordt geregeld door het algemene vermogensrecht uit de Boeken 3, 5 en
6. Gevolgen van het ongehuwd samenleven op andere terreinen zijn geregeld in
afzonderlijke wetsbepalingen.
9.2 Kenmerken en beginselen
Tussen partners ontstaan gedurende de relatie vermogensrechtelijke betrekkingen
algemene vermogensrecht is van belang. Daarbinnen staat het beginsel van partijautonomie
voorop geen dwingend recht. Beginsel van solidariteit speelt binnen het algemene
vermogensrecht in veel mindere mate een rol dan in het huwelijksvermogensrecht.
Beschermingsgedachte ontbreekt.
9.3 Belangrijke ontwikkelingen
Aantal ongehuwd samenlevende partners is in de afgelopen drie decennia sterk gestegen. In
2010 is in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie onderzoek verricht om na te
gaan of wettelijk ingrijpen nodig is, waarbij voor deze partners een eigen regeling wordt
gemaakt. Onderzoekers meenden dat wetgevend ingrijpen wenselijk was, maar
staatssecretaris ging hier niet in mee.
9.4 De rechtsgevolgen van het ongehuwd samenleven
In het familiaal relatierecht wordt het ongehuwd samenleven genegeerd, maar op veel
andere terreinen wordt al lang rekening gehouden met de nieuwe relatievorm. Zowel in het
privaatrecht als in het publiekrecht is het ongehuwd samenleven daarmee rechtens van
belang geworden.
9.5 Verhouding tot andere rechtsgebieden
Rechtsregels die op grond van de wet en de rechtspraak voor echtgenoten gelden, zij niet
van toepassing op ongehuwd samenlevende partners. Wel zijn er regels uit het
huwelijksvermogensrecht die in de rechtspraak analoog worden toegepast, maar
rechtspraak is niet consistent en het afdwingen van analoge toepassing is lastig.
9.6 Internationaal recht
Ongehuwd samenleven kan onder de werking van art. 8 EVRM vallen, als het voldoende met
het huwelijk op een lijn te stelen is. Ook de relatie tussen ongehuwd samenlevende ouders
en hun kind zal doorgaans als family life aangemerkt kunnen worden. Wat betreft de
vermogensrechtelijke gevolgen is het echter de vraag welke bescherming uit art. 8 EVRM
volgt.
9.7 Vermogensrechtelijke positie van ongehuwde samenlevers
9.7.1 Problemen bij een scheiding
Bij het beoordelen van conflicten is het van belang om de goederenrechtelijke kant en de
verbintenisrechtelijke kant uit elkaar te halen. In goederenrechtelijk opzicht verandert door
te gaan samenleven niets. Ook verbintenisrechtelijk treedt er door het enkele gaan
9.1 Inleiding
Voor ongehuwde samenlevers gelden in Boek 1 BW geen speciale wettelijke regels
rechtsverhouding wordt geregeld door het algemene vermogensrecht uit de Boeken 3, 5 en
6. Gevolgen van het ongehuwd samenleven op andere terreinen zijn geregeld in
afzonderlijke wetsbepalingen.
9.2 Kenmerken en beginselen
Tussen partners ontstaan gedurende de relatie vermogensrechtelijke betrekkingen
algemene vermogensrecht is van belang. Daarbinnen staat het beginsel van partijautonomie
voorop geen dwingend recht. Beginsel van solidariteit speelt binnen het algemene
vermogensrecht in veel mindere mate een rol dan in het huwelijksvermogensrecht.
Beschermingsgedachte ontbreekt.
9.3 Belangrijke ontwikkelingen
Aantal ongehuwd samenlevende partners is in de afgelopen drie decennia sterk gestegen. In
2010 is in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie onderzoek verricht om na te
gaan of wettelijk ingrijpen nodig is, waarbij voor deze partners een eigen regeling wordt
gemaakt. Onderzoekers meenden dat wetgevend ingrijpen wenselijk was, maar
staatssecretaris ging hier niet in mee.
9.4 De rechtsgevolgen van het ongehuwd samenleven
In het familiaal relatierecht wordt het ongehuwd samenleven genegeerd, maar op veel
andere terreinen wordt al lang rekening gehouden met de nieuwe relatievorm. Zowel in het
privaatrecht als in het publiekrecht is het ongehuwd samenleven daarmee rechtens van
belang geworden.
9.5 Verhouding tot andere rechtsgebieden
Rechtsregels die op grond van de wet en de rechtspraak voor echtgenoten gelden, zij niet
van toepassing op ongehuwd samenlevende partners. Wel zijn er regels uit het
huwelijksvermogensrecht die in de rechtspraak analoog worden toegepast, maar
rechtspraak is niet consistent en het afdwingen van analoge toepassing is lastig.
9.6 Internationaal recht
Ongehuwd samenleven kan onder de werking van art. 8 EVRM vallen, als het voldoende met
het huwelijk op een lijn te stelen is. Ook de relatie tussen ongehuwd samenlevende ouders
en hun kind zal doorgaans als family life aangemerkt kunnen worden. Wat betreft de
vermogensrechtelijke gevolgen is het echter de vraag welke bescherming uit art. 8 EVRM
volgt.
9.7 Vermogensrechtelijke positie van ongehuwde samenlevers
9.7.1 Problemen bij een scheiding
Bij het beoordelen van conflicten is het van belang om de goederenrechtelijke kant en de
verbintenisrechtelijke kant uit elkaar te halen. In goederenrechtelijk opzicht verandert door
te gaan samenleven niets. Ook verbintenisrechtelijk treedt er door het enkele gaan
