Ontwikkelingspsychologie Samenvatting
Hoofdstuk 1 t/m 17
Liesbeth van Beemen en Marieke Beckerman-Wagner
Samenvatting geschreven door Flo Di Natale
Inhoudsopgave
1. Het terrein van de ontwikkelingspsychologie.....................................................5
1.1 Een definitie van ontwikkeling.......................................................................5
1.2 Kinder- en jeugdjaren: een afbakening.........................................................5
1.3 Ontwikkelingspsychologie in historisch perspectief......................................6
1.4 Verklarend onderzoek................................................................................... 6
1.5 Meten in de gedragswetenschappen.............................................................6
2. Ontwikkelingspsychologische theorieën.............................................................9
2.1 Aanleg of omgeving...................................................................................... 9
2.2 De psychoseksuele ontwikkelingstheorie van Sigmund Freud (1856-1939)..9
2.3 Het cognitieve ontwikkelingsmodel van Jean Piaget (1896-1980)...............10
2.4 De leertheorie............................................................................................. 10
3. Erfelijkheid en prenatale ontwikkeling..............................................................12
3.1 Erfelijkheid en enkele historische feiten......................................................12
3.2 Begin van het menselijk leven....................................................................12
3.3 Dominante en recessieve genen.................................................................13
3.4 Zwangerschap............................................................................................. 14
3.5 Geboorte..................................................................................................... 14
3.6 Prenatale ontwikkeling en invloeden van buitenaf......................................15
3.7 Anders dan gemiddeld - Te vroeg geboren.................................................16
4. Fysieke ontwikkeling........................................................................................ 17
4.1 De eerste levensfuncties............................................................................. 17
4.2 Fysieke groei............................................................................................... 17
4.3 Rijping van het zenuwstelsel.......................................................................18
4.3.1 De bouw van de hersenen:....................................................................18
4.3.2 Bouw van de zenuwcel:.........................................................................18
4.4 Motorische ontwikkeling.............................................................................. 19
4.5 Anders dan gemiddeld - Motorische problemen..........................................19
5. De taal.............................................................................................................. 21
5.1 Beschrijving van de taalontwikkeling..........................................................21
5.1.1 We bespreken vier kenmerken van de taal 0-6 jaar:.............................21
5.1.2 De taalontwikkeling delen we in vier perioden:.....................................22
1
, 5.1.3 Meertaligheid........................................................................................ 23
5.2 Verklaring van de taalontwikkeling.............................................................23
5.3 Anders dan gemiddeld - Kinderen met een communicatieve stoornis........24
6. Het denken....................................................................................................... 25
6.1 Piagets visie op ontwikkeling......................................................................25
6.2 Vier stadia van cognitieve ontwikkeling......................................................25
6.3 De visie op cognitieve ontwikkeling volgens Lev Vygotsky (1896-1934). . . .27
6.4 Bouwstenen van het informatieverwerkingsmodel.....................................27
6.5 Verwerkingsprocessen van het informatieverwerkingssysteem..................28
6.6 Intelligentie, verschillen tussen kinderen....................................................28
6.7 Executieve - Zelfsturing.............................................................................. 29
6.8 Anders dan gemiddeld - Het hoogbegaafde kind........................................29
7. Temperament................................................................................................... 31
7.1 Wat is temperament?.................................................................................. 31
7.2 Temperamentverschillen............................................................................. 31
7.3 Hoogsensitief temperament van psycholoog Elaine Aron...........................32
7.4 Temperament en stabiliteit.........................................................................33
7.5 Een modernere benadering: risico- en beschermende factoren..................33
7.6 Kindbeschrijvingen en de Big Five...............................................................34
7.7 Anders dan gemiddeld – Angstig en verlegen.............................................34
8. Gehechtheid..................................................................................................... 34
8.1 Voorlopers van de gehechtheidstheorie......................................................34
8.2 Gehechtheidstheorie en haar evolutionaire achtergrond............................35
8.3 Ontwikkeling van gehechtheid....................................................................36
8.4 Individuele verschillen................................................................................. 36
8.4.1 De vreemde situatie:............................................................................. 36
8.4.2 Op basis van de vreemdesituatietest zijn vier typen kinderen te
onderscheiden:............................................................................................... 37
8.5 Waardoor wordt sensitiviteit beïnvloed?.....................................................38
8.6 Gevolgen van de gehechtheidskwaliteit......................................................39
8.7 Anders dan gemiddeld – Het adoptiekind....................................................40
9. Zelfconcept en identiteit.................................................................................. 40
9.1 Van zelfbesef naar zelfkennis......................................................................40
9.2 Competentie, prestatiemotivatie en zelfvertrouwen...................................41
9.3 Identiteitsvorming volgens Erik Erikson (1902-1994)..................................42
9.3.1 De vijf ontwikkelingsfasen (tot de volwassenheid) volgens Erikson zijn:
....................................................................................................................... 42
2
, 9.3.2 Erikson onderscheidde vier fasen in de identiteitsvorming bij
adolescenten:................................................................................................. 43
9.4 Anders dan gemiddeld – De wegloper.........................................................44
10. Moraliteit........................................................................................................ 44
10.1 Afbakening van het begrip ‘moraliteit’......................................................44
10.2 Vroege kenmerken van morele ontwikkeling............................................44
10.3 Morele ontwikkeling volgens Piaget..........................................................44
10.4 Moraliteit volgens Kohlberg.......................................................................45
10.5 Moreel gedrag en de sociale leertheorie...................................................46
10.6 Anders dan gemiddeld – Gewetenloos?.....................................................46
11. Sociale cognitie en sociaal gedrag.................................................................47
11.1 Sociale cognitie......................................................................................... 47
11.2 Agressie..................................................................................................... 47
11.3 Prosociaal gedrag...................................................................................... 48
11.4 Anders dan gemiddeld – Sociaal onhandig................................................49
12. Sekserollen..................................................................................................... 49
12.1 Sekseverschillen en sekserolgedrag..........................................................49
12.2 Verloop van de sekserolontwikkeling........................................................50
12.3 Biologische benadering............................................................................. 50
12.4 Sociale leertheorie.................................................................................... 51
12.5 Cognitief verklaringsmodel........................................................................51
12.6 Anders dan gemiddeld – Homoseksueel....................................................51
13. Seksuele ontwikkeling.................................................................................... 52
13.1 Seksuele ontwikkeling in de baby/dreumesperiode (0-2 jaar)...................52
13.2 Seksuele ontwikkeling in de peuterperiode (2-4 jaar)...............................53
13.3 Seksuele ontwikkeling in de kleuterperiode (4-6 jaar)...............................53
13.4 Seksuele ontwikkeling in de vroege schoolperiode (6-9 jaar)....................54
13.5 Seksuele ontwikkeling in de late schoolperiode (prepuberteit) (9-12 jaar)
.......................................................................................................................... 54
13.6 Seksuele ontwikkeling in de vroege puberteit (12-15 jaar).......................54
13.7 Seksuele ontwikkeling in de late puberteit (15-18 jaar)............................55
13.8 Anders dan gemiddeld – Seksuele ontwikkeling van LHBTI-jongeren........56
13.9 Genderidentiteit........................................................................................ 56
14. Kind en gezin.................................................................................................. 58
14.1 Ecologische systeemtheorie van Bronfenbrenner.....................................58
14.2 Het gezin................................................................................................... 59
14.2.1 Opvoeding........................................................................................... 59
14.3 Eenoudergezinnen..................................................................................... 60
3
, 14.4 Siblings...................................................................................................... 61
14.5 Anders dan gemiddeld – Het allochtone gezin..........................................61
15. School en peergroep...................................................................................... 62
15.1 De school................................................................................................... 62
15.2 De peergroep............................................................................................ 63
15.3 Anders dan gemiddeld – Jong en verslaafd................................................64
16. Het virtuele milieu.......................................................................................... 65
16.1 Passieve media: tv, film en video..............................................................65
16.2 Interactieve media.................................................................................... 66
17. Mijlpalen......................................................................................................... 67
17.1 De eerste vier levensjaren........................................................................67
17.2 Basisschoolperiode.................................................................................... 67
17.3 Adolescentie (12-18 jr. of langer)..............................................................68
17.4 Opvoedingsopgaven.................................................................................. 68
4
,1. Het terrein van de
ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie is een aparte discipline binnen de psychologie die zich
richt op het ontwikkelingsproces. Blikt terug naar vorige jaren.
1.1 Een definitie van ontwikkeling
Een definitie van ontwikkeling is: ontwikkeling wordt opgevat als een reeks
progressieve veranderingen die tot differentiatie en hogere niveaus van
functioneren leiden. Kenmerken van ontwikkeling zijn:
een getrapt proces waarbij elke volgende trede op een hoger niveau staat
Verandering en voortgang (progressie)
Rijping Zijn biologische processen en Impliceert verandering en voortgang
op 2 niveaus: door groei (van klein naar groot) en differentiatie (van
eenvoudig naar complex)
leren: het verwerven van kennis en vaardigheden door ervaring.
De ontwikkelingspsychologie wil ontwikkelingsprocessen beschrijven en verklaren
en houdt zich bezig met twee fundamentele kwesties: Beschrijven en
verklaren
1. Welke psychologische toestanden doorloopt een individu tijdens zijn
ontwikkeling?
2. Welke mechanismen zijn verantwoordelijk voor de overgang van de ene
naar de andere toestand?
1.2 Kinder- en jeugdjaren: een afbakening
Met kinderjaren wordt de periode van 0-12
jaar bedoeld, met jeugdjaren die van 12-
18 jaar. Je kunt deze jaren ook in vijf
perioden indelen.
1 De babyperiode is van 0-12 maanden.
Het kind kan nog niet lopen en de
motorische ontwikkeling gaat razendsnel. In
deze periode ontstaat de eerste
gehechtheidsrelatie.
2 De peuterperiode loopt van 1-4 jaar.
Het meest kenmerkend zijn de spraakontwikkeling en het egocentrisme (kunnen
zich niet in anderen verplaatsen).
3 De kleuterperiode loopt van 4-6 jaar.
Kleuters zijn meer op andere kinderen gericht dan peuters en beschikken over
een rijke fantasie.
4 De schoolperiode loopt van 6-12 jaar.
5
, Onderwijs speelt een belangrijke rol. Kinderen ontmoeten in deze periode veel
andere kinderen door sport- of hobbyactiviteiten. Grote cognitieve ontwikkeling.
5 De adolescentie loopt van 12-18 jaar.
Het begin hiervan is de puberteit, de periode van geslachtsrijping. Het overgrote
deel van de jeugdigen in deze groep volgt voorgezet onderwijs. Een belangrijk
aspect is de ontwikkeling van seksualiteit en identiteit.
1.3 Ontwikkelingspsychologie in historisch perspectief
Voor de achttiende eeuw was men nauwelijks in kinderen en hun specifieke
ontwikkeling geïnteresseerd. Met de filosofen Locke en Rousseau veranderde dit.
Locke (1632-1704) presenteerde het tabula Rasa-principe: Vroege vorm van
behaviorisme.
Elk kind komt als onbeschreven blad ter wereld en wordt gevormd door zijn
ervaringen. Een strikte opvoeding zou leiden tot optimale zelfdiscipline en
vorming van de geest. Rousseau (1712-1778) zag het kind als actief en
onderzoekend wezen en geloofde in de aangeboren goedheid van de mens. Het
kind zou slechts respect, ruimte en stimulans nodig hebben en zo min mogelijk
correctie voor een optimale ontwikkeling.
Beide deden nooit onderzoek naar de ontwikkeling van menselijk gedrag, maar
Darwin wel.
Charles Darwin (1809-1882) deed ook onderzoek naar de ontwikkeling van het
menselijk gedrag. Hij observeerde zijn zoon gedurende diens eerste drie
levensjaren, om zijn evolutietheorie te ondersteunen. Onderzoeksmethoden en
observatietechnieken werden steeds verder verbeterd en eind negentiende eeuw
werden door verschillende wetenschappelijke onderzoekers babybiografieën
gepubliceerd.
1.4 Verklarend onderzoek
De eerste onderzoekers observeerden, schreven hun waarnemingen op en
voegden daar interpretaties aan toe. De ontwikkelingspsychologie was daarmee
voornamelijk beschrijvend. Om onderzoek wetenschappelijk te noemen zijn er
bepaalde eisen, zoals het streven naar waarheid, objectiviteit en rationaliteit.
Wetenschappers maken vaak gebruik van experimenten om aan te tonen dat hun
theorie klopt. Het gaat daarbij om het aantonen van een samenhang tussen twee
factoren (een correlatie) waarbij de ene factor oorzaak is en de ander gevolg.
1.5 Meten in de gedragswetenschappen
Om een eigenschap te meten moet deze geoperationaliseerd worden
(eigenschap vertalen naar meetbare gegevens, agressie). De meting van een
eigenschap moet betrouwbaar en valide zijn. Betrouwbaar wil zeggen dat de
meting, ongeacht het tijdstip en de persoon die de meting verricht, steeds
hetzelfde resultaat oplevert. Valide wil zeggen dat het meetinstrument ook
daadwerkelijk meet wat het moet meten.
6
Hoofdstuk 1 t/m 17
Liesbeth van Beemen en Marieke Beckerman-Wagner
Samenvatting geschreven door Flo Di Natale
Inhoudsopgave
1. Het terrein van de ontwikkelingspsychologie.....................................................5
1.1 Een definitie van ontwikkeling.......................................................................5
1.2 Kinder- en jeugdjaren: een afbakening.........................................................5
1.3 Ontwikkelingspsychologie in historisch perspectief......................................6
1.4 Verklarend onderzoek................................................................................... 6
1.5 Meten in de gedragswetenschappen.............................................................6
2. Ontwikkelingspsychologische theorieën.............................................................9
2.1 Aanleg of omgeving...................................................................................... 9
2.2 De psychoseksuele ontwikkelingstheorie van Sigmund Freud (1856-1939)..9
2.3 Het cognitieve ontwikkelingsmodel van Jean Piaget (1896-1980)...............10
2.4 De leertheorie............................................................................................. 10
3. Erfelijkheid en prenatale ontwikkeling..............................................................12
3.1 Erfelijkheid en enkele historische feiten......................................................12
3.2 Begin van het menselijk leven....................................................................12
3.3 Dominante en recessieve genen.................................................................13
3.4 Zwangerschap............................................................................................. 14
3.5 Geboorte..................................................................................................... 14
3.6 Prenatale ontwikkeling en invloeden van buitenaf......................................15
3.7 Anders dan gemiddeld - Te vroeg geboren.................................................16
4. Fysieke ontwikkeling........................................................................................ 17
4.1 De eerste levensfuncties............................................................................. 17
4.2 Fysieke groei............................................................................................... 17
4.3 Rijping van het zenuwstelsel.......................................................................18
4.3.1 De bouw van de hersenen:....................................................................18
4.3.2 Bouw van de zenuwcel:.........................................................................18
4.4 Motorische ontwikkeling.............................................................................. 19
4.5 Anders dan gemiddeld - Motorische problemen..........................................19
5. De taal.............................................................................................................. 21
5.1 Beschrijving van de taalontwikkeling..........................................................21
5.1.1 We bespreken vier kenmerken van de taal 0-6 jaar:.............................21
5.1.2 De taalontwikkeling delen we in vier perioden:.....................................22
1
, 5.1.3 Meertaligheid........................................................................................ 23
5.2 Verklaring van de taalontwikkeling.............................................................23
5.3 Anders dan gemiddeld - Kinderen met een communicatieve stoornis........24
6. Het denken....................................................................................................... 25
6.1 Piagets visie op ontwikkeling......................................................................25
6.2 Vier stadia van cognitieve ontwikkeling......................................................25
6.3 De visie op cognitieve ontwikkeling volgens Lev Vygotsky (1896-1934). . . .27
6.4 Bouwstenen van het informatieverwerkingsmodel.....................................27
6.5 Verwerkingsprocessen van het informatieverwerkingssysteem..................28
6.6 Intelligentie, verschillen tussen kinderen....................................................28
6.7 Executieve - Zelfsturing.............................................................................. 29
6.8 Anders dan gemiddeld - Het hoogbegaafde kind........................................29
7. Temperament................................................................................................... 31
7.1 Wat is temperament?.................................................................................. 31
7.2 Temperamentverschillen............................................................................. 31
7.3 Hoogsensitief temperament van psycholoog Elaine Aron...........................32
7.4 Temperament en stabiliteit.........................................................................33
7.5 Een modernere benadering: risico- en beschermende factoren..................33
7.6 Kindbeschrijvingen en de Big Five...............................................................34
7.7 Anders dan gemiddeld – Angstig en verlegen.............................................34
8. Gehechtheid..................................................................................................... 34
8.1 Voorlopers van de gehechtheidstheorie......................................................34
8.2 Gehechtheidstheorie en haar evolutionaire achtergrond............................35
8.3 Ontwikkeling van gehechtheid....................................................................36
8.4 Individuele verschillen................................................................................. 36
8.4.1 De vreemde situatie:............................................................................. 36
8.4.2 Op basis van de vreemdesituatietest zijn vier typen kinderen te
onderscheiden:............................................................................................... 37
8.5 Waardoor wordt sensitiviteit beïnvloed?.....................................................38
8.6 Gevolgen van de gehechtheidskwaliteit......................................................39
8.7 Anders dan gemiddeld – Het adoptiekind....................................................40
9. Zelfconcept en identiteit.................................................................................. 40
9.1 Van zelfbesef naar zelfkennis......................................................................40
9.2 Competentie, prestatiemotivatie en zelfvertrouwen...................................41
9.3 Identiteitsvorming volgens Erik Erikson (1902-1994)..................................42
9.3.1 De vijf ontwikkelingsfasen (tot de volwassenheid) volgens Erikson zijn:
....................................................................................................................... 42
2
, 9.3.2 Erikson onderscheidde vier fasen in de identiteitsvorming bij
adolescenten:................................................................................................. 43
9.4 Anders dan gemiddeld – De wegloper.........................................................44
10. Moraliteit........................................................................................................ 44
10.1 Afbakening van het begrip ‘moraliteit’......................................................44
10.2 Vroege kenmerken van morele ontwikkeling............................................44
10.3 Morele ontwikkeling volgens Piaget..........................................................44
10.4 Moraliteit volgens Kohlberg.......................................................................45
10.5 Moreel gedrag en de sociale leertheorie...................................................46
10.6 Anders dan gemiddeld – Gewetenloos?.....................................................46
11. Sociale cognitie en sociaal gedrag.................................................................47
11.1 Sociale cognitie......................................................................................... 47
11.2 Agressie..................................................................................................... 47
11.3 Prosociaal gedrag...................................................................................... 48
11.4 Anders dan gemiddeld – Sociaal onhandig................................................49
12. Sekserollen..................................................................................................... 49
12.1 Sekseverschillen en sekserolgedrag..........................................................49
12.2 Verloop van de sekserolontwikkeling........................................................50
12.3 Biologische benadering............................................................................. 50
12.4 Sociale leertheorie.................................................................................... 51
12.5 Cognitief verklaringsmodel........................................................................51
12.6 Anders dan gemiddeld – Homoseksueel....................................................51
13. Seksuele ontwikkeling.................................................................................... 52
13.1 Seksuele ontwikkeling in de baby/dreumesperiode (0-2 jaar)...................52
13.2 Seksuele ontwikkeling in de peuterperiode (2-4 jaar)...............................53
13.3 Seksuele ontwikkeling in de kleuterperiode (4-6 jaar)...............................53
13.4 Seksuele ontwikkeling in de vroege schoolperiode (6-9 jaar)....................54
13.5 Seksuele ontwikkeling in de late schoolperiode (prepuberteit) (9-12 jaar)
.......................................................................................................................... 54
13.6 Seksuele ontwikkeling in de vroege puberteit (12-15 jaar).......................54
13.7 Seksuele ontwikkeling in de late puberteit (15-18 jaar)............................55
13.8 Anders dan gemiddeld – Seksuele ontwikkeling van LHBTI-jongeren........56
13.9 Genderidentiteit........................................................................................ 56
14. Kind en gezin.................................................................................................. 58
14.1 Ecologische systeemtheorie van Bronfenbrenner.....................................58
14.2 Het gezin................................................................................................... 59
14.2.1 Opvoeding........................................................................................... 59
14.3 Eenoudergezinnen..................................................................................... 60
3
, 14.4 Siblings...................................................................................................... 61
14.5 Anders dan gemiddeld – Het allochtone gezin..........................................61
15. School en peergroep...................................................................................... 62
15.1 De school................................................................................................... 62
15.2 De peergroep............................................................................................ 63
15.3 Anders dan gemiddeld – Jong en verslaafd................................................64
16. Het virtuele milieu.......................................................................................... 65
16.1 Passieve media: tv, film en video..............................................................65
16.2 Interactieve media.................................................................................... 66
17. Mijlpalen......................................................................................................... 67
17.1 De eerste vier levensjaren........................................................................67
17.2 Basisschoolperiode.................................................................................... 67
17.3 Adolescentie (12-18 jr. of langer)..............................................................68
17.4 Opvoedingsopgaven.................................................................................. 68
4
,1. Het terrein van de
ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie is een aparte discipline binnen de psychologie die zich
richt op het ontwikkelingsproces. Blikt terug naar vorige jaren.
1.1 Een definitie van ontwikkeling
Een definitie van ontwikkeling is: ontwikkeling wordt opgevat als een reeks
progressieve veranderingen die tot differentiatie en hogere niveaus van
functioneren leiden. Kenmerken van ontwikkeling zijn:
een getrapt proces waarbij elke volgende trede op een hoger niveau staat
Verandering en voortgang (progressie)
Rijping Zijn biologische processen en Impliceert verandering en voortgang
op 2 niveaus: door groei (van klein naar groot) en differentiatie (van
eenvoudig naar complex)
leren: het verwerven van kennis en vaardigheden door ervaring.
De ontwikkelingspsychologie wil ontwikkelingsprocessen beschrijven en verklaren
en houdt zich bezig met twee fundamentele kwesties: Beschrijven en
verklaren
1. Welke psychologische toestanden doorloopt een individu tijdens zijn
ontwikkeling?
2. Welke mechanismen zijn verantwoordelijk voor de overgang van de ene
naar de andere toestand?
1.2 Kinder- en jeugdjaren: een afbakening
Met kinderjaren wordt de periode van 0-12
jaar bedoeld, met jeugdjaren die van 12-
18 jaar. Je kunt deze jaren ook in vijf
perioden indelen.
1 De babyperiode is van 0-12 maanden.
Het kind kan nog niet lopen en de
motorische ontwikkeling gaat razendsnel. In
deze periode ontstaat de eerste
gehechtheidsrelatie.
2 De peuterperiode loopt van 1-4 jaar.
Het meest kenmerkend zijn de spraakontwikkeling en het egocentrisme (kunnen
zich niet in anderen verplaatsen).
3 De kleuterperiode loopt van 4-6 jaar.
Kleuters zijn meer op andere kinderen gericht dan peuters en beschikken over
een rijke fantasie.
4 De schoolperiode loopt van 6-12 jaar.
5
, Onderwijs speelt een belangrijke rol. Kinderen ontmoeten in deze periode veel
andere kinderen door sport- of hobbyactiviteiten. Grote cognitieve ontwikkeling.
5 De adolescentie loopt van 12-18 jaar.
Het begin hiervan is de puberteit, de periode van geslachtsrijping. Het overgrote
deel van de jeugdigen in deze groep volgt voorgezet onderwijs. Een belangrijk
aspect is de ontwikkeling van seksualiteit en identiteit.
1.3 Ontwikkelingspsychologie in historisch perspectief
Voor de achttiende eeuw was men nauwelijks in kinderen en hun specifieke
ontwikkeling geïnteresseerd. Met de filosofen Locke en Rousseau veranderde dit.
Locke (1632-1704) presenteerde het tabula Rasa-principe: Vroege vorm van
behaviorisme.
Elk kind komt als onbeschreven blad ter wereld en wordt gevormd door zijn
ervaringen. Een strikte opvoeding zou leiden tot optimale zelfdiscipline en
vorming van de geest. Rousseau (1712-1778) zag het kind als actief en
onderzoekend wezen en geloofde in de aangeboren goedheid van de mens. Het
kind zou slechts respect, ruimte en stimulans nodig hebben en zo min mogelijk
correctie voor een optimale ontwikkeling.
Beide deden nooit onderzoek naar de ontwikkeling van menselijk gedrag, maar
Darwin wel.
Charles Darwin (1809-1882) deed ook onderzoek naar de ontwikkeling van het
menselijk gedrag. Hij observeerde zijn zoon gedurende diens eerste drie
levensjaren, om zijn evolutietheorie te ondersteunen. Onderzoeksmethoden en
observatietechnieken werden steeds verder verbeterd en eind negentiende eeuw
werden door verschillende wetenschappelijke onderzoekers babybiografieën
gepubliceerd.
1.4 Verklarend onderzoek
De eerste onderzoekers observeerden, schreven hun waarnemingen op en
voegden daar interpretaties aan toe. De ontwikkelingspsychologie was daarmee
voornamelijk beschrijvend. Om onderzoek wetenschappelijk te noemen zijn er
bepaalde eisen, zoals het streven naar waarheid, objectiviteit en rationaliteit.
Wetenschappers maken vaak gebruik van experimenten om aan te tonen dat hun
theorie klopt. Het gaat daarbij om het aantonen van een samenhang tussen twee
factoren (een correlatie) waarbij de ene factor oorzaak is en de ander gevolg.
1.5 Meten in de gedragswetenschappen
Om een eigenschap te meten moet deze geoperationaliseerd worden
(eigenschap vertalen naar meetbare gegevens, agressie). De meting van een
eigenschap moet betrouwbaar en valide zijn. Betrouwbaar wil zeggen dat de
meting, ongeacht het tijdstip en de persoon die de meting verricht, steeds
hetzelfde resultaat oplevert. Valide wil zeggen dat het meetinstrument ook
daadwerkelijk meet wat het moet meten.
6
