Juridische vaardigheden
Hoofdstuk 1
Het hanteren van wetten, regelingen en wettenbundels
Opschrift en citeertitel
In het opschrift staat de officiële naam van een wet of regeling. Elke wet of regeling heeft een unieke
naam. Op deze manier kan er geen verwarring ontstaan over welke wet het gaat. De officiële naam van
een wet of regeling staat meestal ook in een citeertitel, vaak in het laatste artikel van de betreffende wet of
regeling. In het opschrift staat ook informatie over de datum van ondertekening en het onderwerp.
Aanhef en considerans
De aanhef volgt na het opschrift en gaat over de inhoud van de wet of regeling. De considerans is veelal
de reden waarom de wet is ingevoerd. Uit de aanhef kun je opmaken of het gaat om een wet in formele
zin.
Corpus
De kern van een wet of regeling wordt gevormd door de wetsartikelen. Alle artikelen van een bepaalde
wet samen noemen we het lichaam of het corpus van de wet of regeling.
Hoofdstuk 2
Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen
Leden
Een lid is een tekst in een wetsartikel dat zelfstandig gelezen kan worden
Subs.
Een sub is niet zelfstandig leesbaar. Een sub vormt vaak een onderdeel van een opsommingen heeft een
ander stuk tekst nodig om begrepen te worden. Subs worden aangeduid met letters.
Subleden
Subleden worden gebruikt om een nog vergaande onderverdeling te maken. Subleden zijn soms
zelfstandig en soms niet zelfstandig te lezen stukken tekst. Ze worden aangeduid door een cijfer gevolgd
door een bolletje.
Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen
Rechtsvoorwaarden zijn de voorwaarden waaraan moet zijn voldaan, wil er sprake zijn van een bepaald
gevolg. Elk rechtsgevolg is dus het gevolg dat het recht verbindt aan een rechtsfeit
Cumulatief +
Aan alle voorwaarden moet zijn voldaan (te herkennen aan het woordje ‘en’)
Alternatief (rv1a, rv1b…)
Er is een alternatief, je hoeft niet aan alle voorwaarde te voldoen. (Te herkennen aan het woordje ‘of’,
‘hetzij’)
Of bij een negatieve rechtsvoorwaarde, is dan eigenlijk en
Voorbeeld;
Het kan niet in Nederland of België
Hier wordt bedoeld het kan niet in Nederland en ook niet in België
In plaats van: Het kan in Nederland of België
Hier wordt bedoeld: het kan in Nederland of België
, Hoofdstuk 3
Het oplossen van een juridische casus I
Vierstappenplan
Stap1: Het formuleren van de rechtsvraag
Hulpmiddelen:
• Hoofdzaken van bijzaken scheiden: wat zijn de relevante feiten.
• Relevante feiten naar juridische termen vertalen (kwalificatie)
Stap2: Het zoeken naar een algemene oplossing
-> Selecteren rechtsregels aan de hand van de feiten (wetsartikel, rechtsbronnen)
-> Analyseren en interpreteren van de rechtsregel
Resultaat: Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen
Stap3: Het toepassen van de algemene oplossing op de concrete casus
De voorwaarde uit stap2 worden getoetst aan concrete casus. De feiten uit stap1 worden getoetst om te
bepalen of een bepaald rechtsgevolg al dan niet intreedt.
Stap4: Het formuleren van een conclusie, dit is het antwoord op de rechtsvraag
Na de toetsing van de voorwaarden aan de casus kan het rechtsgevolg worden bepaald. Het antwoord op
de rechtsvraag wordt hiermee gegeven.
Causaal verband
De gebeurtenis is een direct gevolg van een andere gebeurtenis (oorzaak en gevolg).
Hoofdstuk 4
Het gebruik van jurisprudentie
Rechtsbronnen:
• Wet
• Jurisprudentie
• Parlementaire stukken
• Juridische literatuur
Jurisprudentie
Jurisprudentie is een verzamelnaam voor uitspraken, oftewel beslissingen, van rechters. Rechters nemen
beslissingen en spreken recht in geschillen tussen burgers onderling, tussen burgers en overheden, tussen
burgers en organisaties en tussen organisaties onderling. De taak van de rechter is niet alleen het nemen
van beslissingen, maar ook het beargumenteren van de uitspraken door de algemene rechtsregels, uit te
leggen en te interpreteren.
Het juiste wetsartikel geeft helaas niet altijd voldoende handvatten om een juridische casus op te lossen.
Voor het interpreteren en goed toepassen van het wetsartikel zijn vaak andere rechtsbronnen noodzakelijk.
Jurisprudentie kunnen een bron zijn om tot een oplossing van een juridische casus te komen en worden
door juristen, net als wetsartikelen gebruikt bij het analyseren van het juridische kader (stap 2
vierstappenplan).
Hoofdstuk 1
Het hanteren van wetten, regelingen en wettenbundels
Opschrift en citeertitel
In het opschrift staat de officiële naam van een wet of regeling. Elke wet of regeling heeft een unieke
naam. Op deze manier kan er geen verwarring ontstaan over welke wet het gaat. De officiële naam van
een wet of regeling staat meestal ook in een citeertitel, vaak in het laatste artikel van de betreffende wet of
regeling. In het opschrift staat ook informatie over de datum van ondertekening en het onderwerp.
Aanhef en considerans
De aanhef volgt na het opschrift en gaat over de inhoud van de wet of regeling. De considerans is veelal
de reden waarom de wet is ingevoerd. Uit de aanhef kun je opmaken of het gaat om een wet in formele
zin.
Corpus
De kern van een wet of regeling wordt gevormd door de wetsartikelen. Alle artikelen van een bepaalde
wet samen noemen we het lichaam of het corpus van de wet of regeling.
Hoofdstuk 2
Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen
Leden
Een lid is een tekst in een wetsartikel dat zelfstandig gelezen kan worden
Subs.
Een sub is niet zelfstandig leesbaar. Een sub vormt vaak een onderdeel van een opsommingen heeft een
ander stuk tekst nodig om begrepen te worden. Subs worden aangeduid met letters.
Subleden
Subleden worden gebruikt om een nog vergaande onderverdeling te maken. Subleden zijn soms
zelfstandig en soms niet zelfstandig te lezen stukken tekst. Ze worden aangeduid door een cijfer gevolgd
door een bolletje.
Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen
Rechtsvoorwaarden zijn de voorwaarden waaraan moet zijn voldaan, wil er sprake zijn van een bepaald
gevolg. Elk rechtsgevolg is dus het gevolg dat het recht verbindt aan een rechtsfeit
Cumulatief +
Aan alle voorwaarden moet zijn voldaan (te herkennen aan het woordje ‘en’)
Alternatief (rv1a, rv1b…)
Er is een alternatief, je hoeft niet aan alle voorwaarde te voldoen. (Te herkennen aan het woordje ‘of’,
‘hetzij’)
Of bij een negatieve rechtsvoorwaarde, is dan eigenlijk en
Voorbeeld;
Het kan niet in Nederland of België
Hier wordt bedoeld het kan niet in Nederland en ook niet in België
In plaats van: Het kan in Nederland of België
Hier wordt bedoeld: het kan in Nederland of België
, Hoofdstuk 3
Het oplossen van een juridische casus I
Vierstappenplan
Stap1: Het formuleren van de rechtsvraag
Hulpmiddelen:
• Hoofdzaken van bijzaken scheiden: wat zijn de relevante feiten.
• Relevante feiten naar juridische termen vertalen (kwalificatie)
Stap2: Het zoeken naar een algemene oplossing
-> Selecteren rechtsregels aan de hand van de feiten (wetsartikel, rechtsbronnen)
-> Analyseren en interpreteren van de rechtsregel
Resultaat: Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen
Stap3: Het toepassen van de algemene oplossing op de concrete casus
De voorwaarde uit stap2 worden getoetst aan concrete casus. De feiten uit stap1 worden getoetst om te
bepalen of een bepaald rechtsgevolg al dan niet intreedt.
Stap4: Het formuleren van een conclusie, dit is het antwoord op de rechtsvraag
Na de toetsing van de voorwaarden aan de casus kan het rechtsgevolg worden bepaald. Het antwoord op
de rechtsvraag wordt hiermee gegeven.
Causaal verband
De gebeurtenis is een direct gevolg van een andere gebeurtenis (oorzaak en gevolg).
Hoofdstuk 4
Het gebruik van jurisprudentie
Rechtsbronnen:
• Wet
• Jurisprudentie
• Parlementaire stukken
• Juridische literatuur
Jurisprudentie
Jurisprudentie is een verzamelnaam voor uitspraken, oftewel beslissingen, van rechters. Rechters nemen
beslissingen en spreken recht in geschillen tussen burgers onderling, tussen burgers en overheden, tussen
burgers en organisaties en tussen organisaties onderling. De taak van de rechter is niet alleen het nemen
van beslissingen, maar ook het beargumenteren van de uitspraken door de algemene rechtsregels, uit te
leggen en te interpreteren.
Het juiste wetsartikel geeft helaas niet altijd voldoende handvatten om een juridische casus op te lossen.
Voor het interpreteren en goed toepassen van het wetsartikel zijn vaak andere rechtsbronnen noodzakelijk.
Jurisprudentie kunnen een bron zijn om tot een oplossing van een juridische casus te komen en worden
door juristen, net als wetsartikelen gebruikt bij het analyseren van het juridische kader (stap 2
vierstappenplan).
