Samenvatting Ziekteleer (E0F10A)

ZIEKTELEER




Verslype

,Inleiding
Aandoeningen (ziekten)
 Aandoening: verstoring van normale structuur en/of werking van organen of orgaansystemen
 Mogelijke indeling
o Aangeboren (congenitaal)
o Ontsteking (inflamma e)
o Tumor
o Bloedvaten (vasculair)
o Func oneel
o Trauma sch (incl. iatrogeen)
o Degenera ef

Symptomen en klinische tekenen
 Symptomen worden door pa ënt spontaan vermeld (klachten) of moeten ac ef worden bevraagd (= anamnese)
 Klinische tekenen: opgespoord door lichamelijk onderzoek
 Onderscheid: specifiek – algemeen
o Eerder specifiek voor bepaald orgaanstelsel (bv. buikpijn, braken, geelzucht)
o Meer algemene klachten (vermoeidheid, koorts, vermagering, groeiachterstand, huidafwijkingen,
gewrichtsklachten)

Klinische tekenen: pa ënt hee deze zelf niet door (bv. Hoge bloeddruk)
Bij examen: kunnen zeggen wat de symptomen zijn en wat de klinische tekenen zijn (specifiek en algemeen)

Concept: symptoom – ziektebeeld – aandoening
 Combina e van klachten (symptomen) en afwijkingen die bij lichamelijk onderzoek worden vastgesteld (klinische
tekenen) = ziektebeeld
 Ziektebeeld vormt leidraad arts voor uitvoeren van bijkomende onderzoeken om tot bepaalde diagnose te komen
 Eenmaal diagnose gesteld kan gepaste behandeling gestart worden


Algemeen deel inflamma e
Inzicht in normale werking van immuunsysteem
 Lokale ontsteking (Rubor, Calor, Dolor, Tumor) + algemeen zieke pa ënt

Immuunsysteem
 Geheel van mechanismen die organisme beschermen tegen pathogenen (bacteriën, virussen, parasieten),
schadelijke fysische of chemische prikkels, beschadigde lichaamscellen
 Omvat sensoren en effectors gegroepeerd in aangeboren (innate) en adap eve immuniteit: samenspel tussen
aangeboren en adap eve immuniteit

Aangeboren (innate) versus adap eve immuniteit




Complemente ac va e: reden waarom we na covid vaccina e nog halfuur moeten blijven zi en (in het geval dat het
aangeboren immuunsysteem een complemente ac va e start)




1

,Tijdslijn normaal immuun antwoord tegen virus
 Mate waarin systeem geac veerd wordt
 Resultaat van reac e is algemeen ziektegevoel
 Cytokine storm mogelijk (overdreven reac e immuunsysteem)




Dendri sche cel zorgt voor overgang: zorgt ervoor dat adap eve immuniteit in gang wordt gezet

Interac es tussen aangeboren en adap eve immuniteit
 Geen eenrich ngssysteem!
 Pijlen niet vanbuiten kenen




Communica e tussen immuuncellen onderling en andere cellen
 Cytokines: stoffen die door cellen worden aangemaakt & andere cellen kunnen beïnvloeden (posi ef of nega ef)




Cytokines
 Groep van meer dan 100 kleine glycoproteïnen: belangrijk voor cel signalering
 Binden aan hoge-affiniteit receptoren
 Werken vooral in op cellen die hun secreteren (autocriene effecten) of op nabijgelegen cellen (paracriene effecten)
 Een cytokine kan meerdere biologische ac es hebben (pleiotropie)
 Vergelijkbare func es kunnen ges muleerd worden door verschillende cytokines (redundan e)
 Kunnen ons ziek laten voelen: gebroken been gee lokale ontsteking waardoor we ons algemeen ziek voelen

Types van cytokines
 Interleukines
 Interferonen
 TNF-familie
 Chemokines
 TGF-β superfamilie
 Kolonie

Koorts = gecontroleerde temperatuurs jging t.g.v. de hogere instelling van de referen etemperatuur “setpoint”


2

,  Cytokines hebben invloed op setpoint waardoor lichaam alles gaat doen om setpoint te bereiken
 Cytokines verhogen setpoint in hersenen naar bv. 38 graden  lichaam gaat warmte proberen vasthouden (door
vasoconstric e, … om ons te laten rillen (= warmteproduc e), energieverbruik neemt toe, versnelling hartslag, …)
waardoor we ons erg koud gaan voelen  lichaam doet dit om setpoint te bereiken  koorts  zweten,
verwarring, …  cytokines zakken, of men neemt koortswerend middel waardoor setpoint terug naar beneden
gehaald wordt  lichaam moet terug a oelen (door vasodilata e, dekens
afgooien, …)  we voelen ons weer beter
 Oorzaak van koorts komt door cytokines (moet niet per se een virus of infec e in
het spel zijn)




Lever ontvangt cytokines en gaat meer acute fases produceren en minder albumine (lever hee versterkend effect)
= systeemantwoord

Aangeboren immuniteit
Sensoren in aangeboren immuniteit: “pa ern recogni on receptors” of PPRs
Patroonherkennende receptoren (afwezig in normale menselijke cellen)
 PRRs zijn verzameling van receptoren die aanwezig kunnen zijn: herkennen 2 klassen van moleculen die afwezig zijn
in gezonde, normale cellen: PAMPs en DAMPs
o Op cellen
o In cellen (cytoplasma, endosomen)
o In plasma
 Signaalcascade PRR induceren inflamma e (ontsteking): endocytaire PRR promoten fagocytose




Inflamma e (ontsteking)
 Acute inflamma e: lokaal fysiologisch antwoord op weefselschade of invasie door ziekteverwekkers
 Herkenning van PAMPs door PPRs (bv. op macrofagen, dendri sche cellen) prikkelen signaalcascades: leiden tot
produc e van cytokines (chemokines en interferonen) en andere inflammatoire mediatoren (zoals bv. histamine)
 Signaalcascade leidt tot bloedvatveranderingen, rekruteren van ontstekingscellen, weefsel en wondheling en
induc e van adap ef immuun antwoord




3