Korte Overzicht van de Duitse Literatuur
Oudhoogduitse Tijd (750 - 1050)
Heidense poëzie: Das Hildebrandslied. Christelijke poëzie: Der Heliand
(een anoniem epos).
Middelhoogduitse Tijd (1050 - 1350)
Ridderlijke of hoofse literatuur. Das Nibelungenlied (rond 1200
opgeschreven, anoniem).
Walther von der Vogelweide (1165 - 1230), bekend als een
lyrisch dichter, schreef onder andere het gedicht Unter der linden.
Wolfram von Eschenbach (circa 1170 - 1220), bekend als episch
dichter, schreef onder andere de ontwikkelingsroman Parzival (met
drama en toneelstukken).
Vroegnieuwhoogduitse Tijd (1350 - 1600)
Burgerlijke literatuur. Het verval van de riddercultuur en de opkomst van
de steden.
Hans Sachs (1494 - 1576), een zogenaamde Meistersänger uit
Neurenberg, schreef veel fantastische poëzie en meesterliederen.
Belangrijk was de emancipatie van de Duitse taal en het ontstaan
van het Nieuwhoogduits.
Hervormer Maarten Luther (1483 - 1546) droeg hieraan bij met
zijn Bijbelvertaling in het volkse Duits.
Barok (1600 - 1720)
Een tijdperk beïnvloed door de verschrikkingen van de Dertigjarige
Oorlog (1618 - 1648). Mensen ontwikkelden een sterk bewustzijn van de
vergankelijkheid. Zowel aardse gerichtheid als religieuze gerichtheid
speelden een rol.
Naast het motto "Carpe diem" stond ook "Memento mori"
centraal.
Andreas Gryphius (1616 - 1664) schreef het sonnet Es ist alles
eitel!
Hans Jakob Christoph von Grimmelshausen (1622 - 1676)
schreef de schelmenroman Der abenteuerliche Simplicissimus.
, Rond 1650 vond men in de bouwkunst overdaad en in de literatuur
zwierigheid terug.
Verlichting of Rationalisme (1720 - 1785)
De emancipatie van het individu en het verstand, met focus op de aardse
wereld. Kritisch nadenken en mondigheid stonden centraal. Literatuur had
een opvoedende functie (didactisch).
Populair was daarom de fabel.
Belangrijke filosoof: Immanuel Kant (1724 - 1804).
Belangrijke dichter: Gotthold Ephraim Lessing (1729 - 1781).
Lessing schreef onder andere Nathan der Weise, waarin hij tolerantie
tussen religies bespreekt, en het burgerlijke treurspel Emilia Galotti.
Sturm und Drang (1770 - 1785)
Een door de jeugd gedragen beweging als reactie op de overheersing van
de rede. Het gevoel stond centraal. Dichters verzetten zich tegen
conventies, normen en regels van de verlichting.
Vrijheid was voor hen het hoogste doel, en emotie en passie
speelden een grote rol.
Sterk beïnvloed door Rousseau en Shakespeare.
Belangrijke vertegenwoordigers: Johann Gottfried Herder (1744 -
1803), en de hyjonge Goethe en Schiller.
Twee werken van Goethe: Götz von Berlichingen mit der eisernen
Hand en de briefroman Die Leiden des jungen Werthers.
Twee werken van Schiller: de toneelstukken Die Räuber en Kabale
und Liebe.
Klassiek (1785 - 1805)
Evenwicht tussen rede en gevoel. Liefde voor de Griekse oudheid; de
menselijkheid werd als ideaal gezien.
Motto: "Edel sei der Mensch, hilfreich und gut."
Belangrijkste dichters: Johann Wolfgang von Goethe (1749 -
1832) en Friedrich von Schiller (1759 - 1805).
Bekende ballade van Goethe: Erlkönig. Zijn levenswerk was het
drama Faust (eerste en tweede deel).
Oudhoogduitse Tijd (750 - 1050)
Heidense poëzie: Das Hildebrandslied. Christelijke poëzie: Der Heliand
(een anoniem epos).
Middelhoogduitse Tijd (1050 - 1350)
Ridderlijke of hoofse literatuur. Das Nibelungenlied (rond 1200
opgeschreven, anoniem).
Walther von der Vogelweide (1165 - 1230), bekend als een
lyrisch dichter, schreef onder andere het gedicht Unter der linden.
Wolfram von Eschenbach (circa 1170 - 1220), bekend als episch
dichter, schreef onder andere de ontwikkelingsroman Parzival (met
drama en toneelstukken).
Vroegnieuwhoogduitse Tijd (1350 - 1600)
Burgerlijke literatuur. Het verval van de riddercultuur en de opkomst van
de steden.
Hans Sachs (1494 - 1576), een zogenaamde Meistersänger uit
Neurenberg, schreef veel fantastische poëzie en meesterliederen.
Belangrijk was de emancipatie van de Duitse taal en het ontstaan
van het Nieuwhoogduits.
Hervormer Maarten Luther (1483 - 1546) droeg hieraan bij met
zijn Bijbelvertaling in het volkse Duits.
Barok (1600 - 1720)
Een tijdperk beïnvloed door de verschrikkingen van de Dertigjarige
Oorlog (1618 - 1648). Mensen ontwikkelden een sterk bewustzijn van de
vergankelijkheid. Zowel aardse gerichtheid als religieuze gerichtheid
speelden een rol.
Naast het motto "Carpe diem" stond ook "Memento mori"
centraal.
Andreas Gryphius (1616 - 1664) schreef het sonnet Es ist alles
eitel!
Hans Jakob Christoph von Grimmelshausen (1622 - 1676)
schreef de schelmenroman Der abenteuerliche Simplicissimus.
, Rond 1650 vond men in de bouwkunst overdaad en in de literatuur
zwierigheid terug.
Verlichting of Rationalisme (1720 - 1785)
De emancipatie van het individu en het verstand, met focus op de aardse
wereld. Kritisch nadenken en mondigheid stonden centraal. Literatuur had
een opvoedende functie (didactisch).
Populair was daarom de fabel.
Belangrijke filosoof: Immanuel Kant (1724 - 1804).
Belangrijke dichter: Gotthold Ephraim Lessing (1729 - 1781).
Lessing schreef onder andere Nathan der Weise, waarin hij tolerantie
tussen religies bespreekt, en het burgerlijke treurspel Emilia Galotti.
Sturm und Drang (1770 - 1785)
Een door de jeugd gedragen beweging als reactie op de overheersing van
de rede. Het gevoel stond centraal. Dichters verzetten zich tegen
conventies, normen en regels van de verlichting.
Vrijheid was voor hen het hoogste doel, en emotie en passie
speelden een grote rol.
Sterk beïnvloed door Rousseau en Shakespeare.
Belangrijke vertegenwoordigers: Johann Gottfried Herder (1744 -
1803), en de hyjonge Goethe en Schiller.
Twee werken van Goethe: Götz von Berlichingen mit der eisernen
Hand en de briefroman Die Leiden des jungen Werthers.
Twee werken van Schiller: de toneelstukken Die Räuber en Kabale
und Liebe.
Klassiek (1785 - 1805)
Evenwicht tussen rede en gevoel. Liefde voor de Griekse oudheid; de
menselijkheid werd als ideaal gezien.
Motto: "Edel sei der Mensch, hilfreich und gut."
Belangrijkste dichters: Johann Wolfgang von Goethe (1749 -
1832) en Friedrich von Schiller (1759 - 1805).
Bekende ballade van Goethe: Erlkönig. Zijn levenswerk was het
drama Faust (eerste en tweede deel).
