H1: KLINISCH DENKKADER
INLEIDING
BIO-PSYCHO-SOCIALE MODEL (BPSM)
- Kijken nr ziekte en gezondheid + nr pat vanuit totaalpersfpectief
- Obv ICF = international classification of functioning
- Onderscheid tssn:
1. Stoornis: functie, anatomische eig
2. Beperking: activiteiten
3. Participatieproblemen
- Tegenpool van biomedisch model:
o Focus op klinische en aanvullende onderzoeken om diagnose te stellen
o Best ook focus op activiteiten die pat niet meer kan en participatieproblemen
- Ook externe en persoonlijke factoren:
o stimulerende overtuiging is beter dan beperkende vr outcome
o via anamnese
KINESITHERAPEUTISCHE HANDELINGSCYCLUS
- TRASP = treatable aspects = behandelbare aspecten:
o Bij ied anders
o Voorkeur geven aan bep aspecten: pijn, ontsteking
o Typisch vr musculoskeletaal stelsel:
▪ Pijn
▪ Ontsteking
▪ Zwelling
▪ Doorbloedingsstoornissen
▪ Articulaire hypomobiliteit
▪ Niet-articulaire hypomobiliteit
▪ Hypermobiliteit
▪ Instabiliteit
▪ Verlies musculaire controle
▪ Krachtsverlies met nrmle innervatie
▪ Sympathische stoornissen
▪ Malalignement
- Bij stellen van diagnose red flags checken
o = alarmsignalen waarvoor eerst nr dokter alvorens te
behandelen
- In behandelplan rekening houden met 3 factoren:
1. Letselmechanisme: inzicht in oorzaak van klacht
2. Risicofactoren vr ontstaan van het letsel
3. Spec biomechanische eisen die aan de activiteiten worden gesteld
1
,ALGEMENE REVALIDATIEAANPAK BIJ GEWR LETSELS, SPIERLETSELS, L IGAMENTAIR
LETSEL, PEESAANDOENING
ALGEMENE REVALIDATIE AANPAK BIJ GEWR LETSELS
- Artrose
- Botproblemen
- Kraakbeenletsels
- Meniscusletsels
- Synovitis
GEWR REVALIDATIE EN ARTROGENE REFLEX INHIBITIE
- Revalidatiedoel: belastbaarheid structuren opbouwen
o DUS progressief belasten: druk controleren
▪ P = F/A → druk afh van kracht en gewropp
▪ Weten wat er met de omvang van gewropp gebeurt!!
▪ Hvl spierkracht wordt er geleverd?
o Stel te veel druk: zwelling, pijn → reflexinhibitie ontstaat:
▪ = Bescherming van het gewr: inhibitie van omliggende spieren
▪ Kracht daalt dr minder spierkracht over gewr → minder gewrdruk
▪ Grootte afh van ligging van spier tov gewr: hoe korter bij gewr, hoe groter inhibitie
• Quadriceps > hamstrings
• Vastus medialis > andere spierbundels van quadriceps
o Revalidatie:
▪ lage belasting + veel hh
▪ Druk laag houden
▪ Over hele ROM
▪ Neuromusculaire training: intermusculair OF intramusculair
PRINCIPES BIJ BEHANDELING GEWR KRAAKBEEN
- Functie kraakbeen:
o compressiekrachten maximaal opvangen dr inwerkende krachten te verspreiden → kracht
kom aan op groter opp op subchondraal bot
▪ beschadigd kraakbeen kan krachten minder verdelen → grotere puntbelasting op
subchondraal bot
• grotere kans op osteoartrose
• reversibele deformaties kunnen ontstaan
o deformaties zijn groter bij statische belastingen
o deformaties zijn groter bij kraakbeenletsels dan bij gezond
kraakbeen + heeft ook meer tijd nodig om te genezen
o kan GEEN schuifkrachten opvangen → stabilisatietraining bij revalidatie: zo weinig mglk
schuifkrachten treden op
- GEEN doorbloeding + GEEN stamcellen → beperkt genezingsproces
- Voeding: diffusie van voedingsstoffen uit gewr vocht
o Kan pas optimaal via compressie-decompressie
▪ Elke kraakbeenzone moet dit krijgen → gewr moet bewegen over hele ROM
o Volledige immobilisatie is nefast
o Beweging als behandeling
2
, - Ontstaan van een kraakbeenletsel kan dr:
o (acute) overbelasting
o Onderbelasting
- Tijdens oefentherapie:
o Liever snelle beweging
o Belaste oef afwisselen met onbelaste
ALGEMENE REVALIDATIE AANPAK BIJ SPIERLETSEL
- 90% bij een ‘spierscheur’ is eig in de musculotendinogene overgang = tssn spier en pees
- Behandelstrategie: PRICE, RICE, ICE (protection, rest, ice, compressing, elevation)
- Spierletsel geneest dr:
1. Spierregeneratie = vorming nieuw spierweefsel
2. Vorming littekenweefsel
▪ Moet functioneel worden: voldoende lengte op elastisch te zijn → dynamische
rekoef
- Bewegen → activatie satelietcellen in spierweefsel → stimulatie vorming nieuwe myoblasten
➢ Volledige immobilisatie → inhibitie van dit proces + meer vorming littekenweefsel
➢ Agressieve belasting vermijden: kan leiden tot nieuwe bloedingen
➢ Beter: POLICE = protection, optimal loading, ice, compression, elevation
- Enige richtlijn vr wnr welke belasting is pijn:
➢ Eerste 24-48u:
▪ volledige rust
▪ lidmaat in verlengd mglke positie MAAR zonder verhoogde pijnreactie
➢ Na 24-48u: langzaam progressief bew met pijnvrije optimale loading
- Sporthervatting na graad 1-2 spierletsel: na 3-4 weken
- Sportfunctionele speciefieke training!!
- Spiervermoeidheid zorgt dat spier minder energie kan absorberen → meer kans op ruptuur
ALGEMENE REVALIDATIE AANPAK BIJ LIGAMENT LETSELS
- Stabiliteit van gewr dr:
1. Form
2. Force
- Heup heeft stabiliteit vooral dr form
- Draagt lig bij aan stabiliteit van kniegewr?
o Stabiliteit scheurt wnr verlengd met 7-8%
▪ Hvl kracht is hiervoor nodig?
• afh van lengte, geslacht, leeftijd, gewicht
• lig van vrouwen zijn zwakker
• kracht om lig van OL te scheuren is relatief laag
o Functie lig is eerder proprioceptief ipv mechanisch
▪ spanning opmeten via proprioreceptoren
▪ wnr te veel/snel spanning: reflexreactie nr spieren → load op lig verminderen
• vb: VKB stuurt signaal nr hamstrings
• Wnr lig faalt in tijdig reflexboog te activeren: scheur
• Lig scheurt NIET dr zwakte, WEL niet-optimale proprioceptie →
proprioceptieve training = perturbation training = EW uitlokkende training:
o Betere neuromusculaire reflexboog
o Beter stabiliteitsgevoel
3
, - POLICE versnelt genezing lig
- Volledige immobilisatie vermijden
ALGEMENE REVALIDATIE AANPAK PEESLETSELS
WAT IS EEN TENDINOPATHIE
OPBOUW EN FUNCTIE GEZONDE PEES
- 3 bestanddelen:
1. Collageenbundels: vooral type1 → geven trekkracht
2. ECM:
▪ grondstof met proteoglycanen en water
▪ geeft steun
▪ zorgt vr optimale collageen gliding
3. cellen: tenoblasten en tenocyten → maken collageen en ECM → bepalen zo samenstelling
van pees
- hiërarchische opbouw: collageen fibril < collageen vezel < vezelbundel (primair, secundair, tertiair) <
pees
- functie pees:
1. Kracht overbrengen: pees is verb tssn spier en bot
2. Opslag en afgifte elastische energie: belangrijk tijdens plyometrische oef
PATHOLOGISCHE PEES
- Tendinopathie = klinische beschrijving van peesoverbelasting
➢ NIET meer ‘tendinitis’, WEL tendinopathie want er is geen ontsteking maar overbelasting
- Tendinose = histopathologische beschrijving van pees overbelasting
- Gevolgen pathologie: pijn + functieverlies + zwelling
- Samenstelling pees:
1. Collageenbundels:
▪ Verlies parallelle oriëntatie → verlies functionele trekkracht
▪ Microtrauma
▪ Meer type3
2. ECM: stijgt → zwelling
3. Cellen:
▪ Tenoblasten en tenocyten worden ronden en actiever
• Verband: cellen ronder en actiever → meer ECM → collageenbundels
verliezen parallelle oriëntatie
▪ In latere fase soms apoptosis (geven op)
4. Neovascularisatie mglk = ingroei nieuwe BV en zenuwen
- Beeldvorming: echografie
o Hypo-echogene zones
o Toegenomen dikte
o Onregelmatige peesvezelstructuur: minder duidelijke aflijning
o Calcificatie
o Neovascularisatie
- Pathogenese:
o Hypoxie = O2 tekort in die omgeving
o Ischemische schade
o Thermische stress
4
INLEIDING
BIO-PSYCHO-SOCIALE MODEL (BPSM)
- Kijken nr ziekte en gezondheid + nr pat vanuit totaalpersfpectief
- Obv ICF = international classification of functioning
- Onderscheid tssn:
1. Stoornis: functie, anatomische eig
2. Beperking: activiteiten
3. Participatieproblemen
- Tegenpool van biomedisch model:
o Focus op klinische en aanvullende onderzoeken om diagnose te stellen
o Best ook focus op activiteiten die pat niet meer kan en participatieproblemen
- Ook externe en persoonlijke factoren:
o stimulerende overtuiging is beter dan beperkende vr outcome
o via anamnese
KINESITHERAPEUTISCHE HANDELINGSCYCLUS
- TRASP = treatable aspects = behandelbare aspecten:
o Bij ied anders
o Voorkeur geven aan bep aspecten: pijn, ontsteking
o Typisch vr musculoskeletaal stelsel:
▪ Pijn
▪ Ontsteking
▪ Zwelling
▪ Doorbloedingsstoornissen
▪ Articulaire hypomobiliteit
▪ Niet-articulaire hypomobiliteit
▪ Hypermobiliteit
▪ Instabiliteit
▪ Verlies musculaire controle
▪ Krachtsverlies met nrmle innervatie
▪ Sympathische stoornissen
▪ Malalignement
- Bij stellen van diagnose red flags checken
o = alarmsignalen waarvoor eerst nr dokter alvorens te
behandelen
- In behandelplan rekening houden met 3 factoren:
1. Letselmechanisme: inzicht in oorzaak van klacht
2. Risicofactoren vr ontstaan van het letsel
3. Spec biomechanische eisen die aan de activiteiten worden gesteld
1
,ALGEMENE REVALIDATIEAANPAK BIJ GEWR LETSELS, SPIERLETSELS, L IGAMENTAIR
LETSEL, PEESAANDOENING
ALGEMENE REVALIDATIE AANPAK BIJ GEWR LETSELS
- Artrose
- Botproblemen
- Kraakbeenletsels
- Meniscusletsels
- Synovitis
GEWR REVALIDATIE EN ARTROGENE REFLEX INHIBITIE
- Revalidatiedoel: belastbaarheid structuren opbouwen
o DUS progressief belasten: druk controleren
▪ P = F/A → druk afh van kracht en gewropp
▪ Weten wat er met de omvang van gewropp gebeurt!!
▪ Hvl spierkracht wordt er geleverd?
o Stel te veel druk: zwelling, pijn → reflexinhibitie ontstaat:
▪ = Bescherming van het gewr: inhibitie van omliggende spieren
▪ Kracht daalt dr minder spierkracht over gewr → minder gewrdruk
▪ Grootte afh van ligging van spier tov gewr: hoe korter bij gewr, hoe groter inhibitie
• Quadriceps > hamstrings
• Vastus medialis > andere spierbundels van quadriceps
o Revalidatie:
▪ lage belasting + veel hh
▪ Druk laag houden
▪ Over hele ROM
▪ Neuromusculaire training: intermusculair OF intramusculair
PRINCIPES BIJ BEHANDELING GEWR KRAAKBEEN
- Functie kraakbeen:
o compressiekrachten maximaal opvangen dr inwerkende krachten te verspreiden → kracht
kom aan op groter opp op subchondraal bot
▪ beschadigd kraakbeen kan krachten minder verdelen → grotere puntbelasting op
subchondraal bot
• grotere kans op osteoartrose
• reversibele deformaties kunnen ontstaan
o deformaties zijn groter bij statische belastingen
o deformaties zijn groter bij kraakbeenletsels dan bij gezond
kraakbeen + heeft ook meer tijd nodig om te genezen
o kan GEEN schuifkrachten opvangen → stabilisatietraining bij revalidatie: zo weinig mglk
schuifkrachten treden op
- GEEN doorbloeding + GEEN stamcellen → beperkt genezingsproces
- Voeding: diffusie van voedingsstoffen uit gewr vocht
o Kan pas optimaal via compressie-decompressie
▪ Elke kraakbeenzone moet dit krijgen → gewr moet bewegen over hele ROM
o Volledige immobilisatie is nefast
o Beweging als behandeling
2
, - Ontstaan van een kraakbeenletsel kan dr:
o (acute) overbelasting
o Onderbelasting
- Tijdens oefentherapie:
o Liever snelle beweging
o Belaste oef afwisselen met onbelaste
ALGEMENE REVALIDATIE AANPAK BIJ SPIERLETSEL
- 90% bij een ‘spierscheur’ is eig in de musculotendinogene overgang = tssn spier en pees
- Behandelstrategie: PRICE, RICE, ICE (protection, rest, ice, compressing, elevation)
- Spierletsel geneest dr:
1. Spierregeneratie = vorming nieuw spierweefsel
2. Vorming littekenweefsel
▪ Moet functioneel worden: voldoende lengte op elastisch te zijn → dynamische
rekoef
- Bewegen → activatie satelietcellen in spierweefsel → stimulatie vorming nieuwe myoblasten
➢ Volledige immobilisatie → inhibitie van dit proces + meer vorming littekenweefsel
➢ Agressieve belasting vermijden: kan leiden tot nieuwe bloedingen
➢ Beter: POLICE = protection, optimal loading, ice, compression, elevation
- Enige richtlijn vr wnr welke belasting is pijn:
➢ Eerste 24-48u:
▪ volledige rust
▪ lidmaat in verlengd mglke positie MAAR zonder verhoogde pijnreactie
➢ Na 24-48u: langzaam progressief bew met pijnvrije optimale loading
- Sporthervatting na graad 1-2 spierletsel: na 3-4 weken
- Sportfunctionele speciefieke training!!
- Spiervermoeidheid zorgt dat spier minder energie kan absorberen → meer kans op ruptuur
ALGEMENE REVALIDATIE AANPAK BIJ LIGAMENT LETSELS
- Stabiliteit van gewr dr:
1. Form
2. Force
- Heup heeft stabiliteit vooral dr form
- Draagt lig bij aan stabiliteit van kniegewr?
o Stabiliteit scheurt wnr verlengd met 7-8%
▪ Hvl kracht is hiervoor nodig?
• afh van lengte, geslacht, leeftijd, gewicht
• lig van vrouwen zijn zwakker
• kracht om lig van OL te scheuren is relatief laag
o Functie lig is eerder proprioceptief ipv mechanisch
▪ spanning opmeten via proprioreceptoren
▪ wnr te veel/snel spanning: reflexreactie nr spieren → load op lig verminderen
• vb: VKB stuurt signaal nr hamstrings
• Wnr lig faalt in tijdig reflexboog te activeren: scheur
• Lig scheurt NIET dr zwakte, WEL niet-optimale proprioceptie →
proprioceptieve training = perturbation training = EW uitlokkende training:
o Betere neuromusculaire reflexboog
o Beter stabiliteitsgevoel
3
, - POLICE versnelt genezing lig
- Volledige immobilisatie vermijden
ALGEMENE REVALIDATIE AANPAK PEESLETSELS
WAT IS EEN TENDINOPATHIE
OPBOUW EN FUNCTIE GEZONDE PEES
- 3 bestanddelen:
1. Collageenbundels: vooral type1 → geven trekkracht
2. ECM:
▪ grondstof met proteoglycanen en water
▪ geeft steun
▪ zorgt vr optimale collageen gliding
3. cellen: tenoblasten en tenocyten → maken collageen en ECM → bepalen zo samenstelling
van pees
- hiërarchische opbouw: collageen fibril < collageen vezel < vezelbundel (primair, secundair, tertiair) <
pees
- functie pees:
1. Kracht overbrengen: pees is verb tssn spier en bot
2. Opslag en afgifte elastische energie: belangrijk tijdens plyometrische oef
PATHOLOGISCHE PEES
- Tendinopathie = klinische beschrijving van peesoverbelasting
➢ NIET meer ‘tendinitis’, WEL tendinopathie want er is geen ontsteking maar overbelasting
- Tendinose = histopathologische beschrijving van pees overbelasting
- Gevolgen pathologie: pijn + functieverlies + zwelling
- Samenstelling pees:
1. Collageenbundels:
▪ Verlies parallelle oriëntatie → verlies functionele trekkracht
▪ Microtrauma
▪ Meer type3
2. ECM: stijgt → zwelling
3. Cellen:
▪ Tenoblasten en tenocyten worden ronden en actiever
• Verband: cellen ronder en actiever → meer ECM → collageenbundels
verliezen parallelle oriëntatie
▪ In latere fase soms apoptosis (geven op)
4. Neovascularisatie mglk = ingroei nieuwe BV en zenuwen
- Beeldvorming: echografie
o Hypo-echogene zones
o Toegenomen dikte
o Onregelmatige peesvezelstructuur: minder duidelijke aflijning
o Calcificatie
o Neovascularisatie
- Pathogenese:
o Hypoxie = O2 tekort in die omgeving
o Ischemische schade
o Thermische stress
4
