TEAMPROCESSEN, -ROLLEN EN COACHEN
“Teamrollen”
Eindopdracht
Samenwerking binnen de cliëntenraad verbeteren
Student
Studentnummer
Studie HBO Social Work
Module Teamprocessen, -rollen en coachen
Docent
Inzendcode 32947SA1
Datum 30 juli 2025
,Inhoudsopgave
Beschrijving van de groep .....................................................................................................3
Groepsnormen en groepsrollen ............................................................................................3
Waargenomen groepsrollen ..............................................................................................3
Waargenomen groepsnormen ...........................................................................................4
Invloed van groepsrollen en -normen.................................................................................4
Analyse van de samenwerking binnen de cliëntenraad ..........................................................5
Analyse van de interactie binnen de cliëntenraad ..................................................................6
Interventie 1: Persoonlijke feedback aan raadslid P ............................................................6
Interventie 2: Benoeming van P tot interim-voorzitter .........................................................7
Interventie 3: Overdracht van verantwoordelijkheid van mij naar de groep...........................7
Interventie 4: Ruimte voor informele en persoonlijke uitwisseling .......................................7
Leiderschap tijdens de vergaderingen ...................................................................................7
Verbeterpunten....................................................................................................................8
Samenwerking binnen de groep ........................................................................................8
Functioneren van de groep................................................................................................9
2
, Beschrijving van de groep
De cliëntenraad functioneert binnen ORGANISATIE Verslavingszorg, een organisatie die zich
inzet voor de begeleiding en ondersteuning van mensen met verslavingsproblematiek. Binnen
deze context vervult de cliëntenraad een belangrijke rol als formeel medezeggenschapsorgaan.
De raad behartigt de belangen van cliënten en ex-cliënten, stimuleert cliëntenparticipatie en
geeft zowel gevraagd als ongevraagd advies aan de directie. Onderwerpen als bejegening,
zorgverbetering en participatie staan centraal in de raad.
De cliëntenraad bestaat sinds de oprichting van ORGANISATIE Verslavingszorg en kent een vaste
structuur: leden wisselen elke vier jaar, en de raad komt tweewekelijks bijeen. De samenstelling
van de raad bestaat uit vijf personen: vier leden op vrijwillige basis en één vaste ondersteuner
met een betaalde, onafhankelijke functie – deze rol vervul ikzelf. Als ondersteuner ben ik geen lid
van de raad, maar faciliteer ik het proces en ondersteun ik de werkzaamheden.
Recentelijk heeft de raad een transitie doorgemaakt door het aftreden van twee leden,
waaronder de voorzitter. In de daaropvolgende periode zijn twee nieuwe leden toegetreden,
verspreid over meerdere vergaderingen. Tijdens deze overgangsfase heb ik tijdelijk de
voorzittersrol op mij genomen, naast mijn reguliere ondersteunende taken. Deze fase kenmerkte
zich door veranderingen in groepsstructuur, interactie en taakverdeling.
De toetreding van de nieuwe leden verliep gefaseerd: bij elke vergadering werd een nieuw lid
geïntroduceerd, waarbij kennismaking en oriëntatie centraal stonden. Tijdens een
gecombineerde vergadering vond er ook overleg plaats met de directie, wat de nieuwe leden de
kans bood om de bredere context van de raad te leren kennen. In de vierde vergadering was de
raad grotendeels vernieuwd en werd er gewerkt met een gestructureerde agenda.
Omdat er nog geen nieuwe voorzitter was gekozen, heb ik – in overleg met de directie – tijdelijk
de vergaderingen geleid en extra ondersteuning geboden bij het volgen van de procedures die
horen bij een medezeggenschapsorgaan. De nieuwe leden werden direct geconfronteerd met
een aanzienlijke hoeveelheid informatie en documenten. Tijdens de vergaderingen werd daarom
actief aandacht besteed aan rolverdeling en taakverkenning, zodat ieder lid kon nadenken over
zijn of haar bijdrage aan het functioneren van de raad.
Groepsnormen en groepsrollen
Tijdens de taakverdeling ontstaat er in de groep verschillende rollen. Dit verschijnsel noemt men
roldi erentiatie: vaste groepsleden in een herkenbare rol nemen bepaalde taken op zich. Vanuit
de roltypologie van Brusa et al. (1994) is de conclusie dat er voor het functioneren van een groep
vier rollen cruciaal zijn. Dit zijn ‘de Taakleider’, ‘de Emotionele leider’, ‘de Zondebok’ en ‘de
Deviant’ (De Haas, 2020).
Waargenomen groepsrollen
Taakleider: voelt zich verantwoordelijk voor de taak en taakuitvoering, toont zijn of haar
aandacht en inzet daarvoor. Raadslid P. nam initiatief in het structureren van het gesprek,
aandragen van agendapunten en de informatieverstrekking over besproken agendapunten. Ook
ikzelf herkende mij in deze rol, door de vergaderingen te openen en structuur aan te brengen.
Emotionele leider(s): zorgt voor de sfeer in de groep door op het spanningsniveau te letten en de
onderlinge betrokkenheid op peil te houden. Raadslid M toonde empathie, peilde regelmatig hoe
het met anderen ging. En raadslid N gebruikte humor om spanning te verlichten. Beide droegen
bij aan de aanvaardingscohesie.
3
“Teamrollen”
Eindopdracht
Samenwerking binnen de cliëntenraad verbeteren
Student
Studentnummer
Studie HBO Social Work
Module Teamprocessen, -rollen en coachen
Docent
Inzendcode 32947SA1
Datum 30 juli 2025
,Inhoudsopgave
Beschrijving van de groep .....................................................................................................3
Groepsnormen en groepsrollen ............................................................................................3
Waargenomen groepsrollen ..............................................................................................3
Waargenomen groepsnormen ...........................................................................................4
Invloed van groepsrollen en -normen.................................................................................4
Analyse van de samenwerking binnen de cliëntenraad ..........................................................5
Analyse van de interactie binnen de cliëntenraad ..................................................................6
Interventie 1: Persoonlijke feedback aan raadslid P ............................................................6
Interventie 2: Benoeming van P tot interim-voorzitter .........................................................7
Interventie 3: Overdracht van verantwoordelijkheid van mij naar de groep...........................7
Interventie 4: Ruimte voor informele en persoonlijke uitwisseling .......................................7
Leiderschap tijdens de vergaderingen ...................................................................................7
Verbeterpunten....................................................................................................................8
Samenwerking binnen de groep ........................................................................................8
Functioneren van de groep................................................................................................9
2
, Beschrijving van de groep
De cliëntenraad functioneert binnen ORGANISATIE Verslavingszorg, een organisatie die zich
inzet voor de begeleiding en ondersteuning van mensen met verslavingsproblematiek. Binnen
deze context vervult de cliëntenraad een belangrijke rol als formeel medezeggenschapsorgaan.
De raad behartigt de belangen van cliënten en ex-cliënten, stimuleert cliëntenparticipatie en
geeft zowel gevraagd als ongevraagd advies aan de directie. Onderwerpen als bejegening,
zorgverbetering en participatie staan centraal in de raad.
De cliëntenraad bestaat sinds de oprichting van ORGANISATIE Verslavingszorg en kent een vaste
structuur: leden wisselen elke vier jaar, en de raad komt tweewekelijks bijeen. De samenstelling
van de raad bestaat uit vijf personen: vier leden op vrijwillige basis en één vaste ondersteuner
met een betaalde, onafhankelijke functie – deze rol vervul ikzelf. Als ondersteuner ben ik geen lid
van de raad, maar faciliteer ik het proces en ondersteun ik de werkzaamheden.
Recentelijk heeft de raad een transitie doorgemaakt door het aftreden van twee leden,
waaronder de voorzitter. In de daaropvolgende periode zijn twee nieuwe leden toegetreden,
verspreid over meerdere vergaderingen. Tijdens deze overgangsfase heb ik tijdelijk de
voorzittersrol op mij genomen, naast mijn reguliere ondersteunende taken. Deze fase kenmerkte
zich door veranderingen in groepsstructuur, interactie en taakverdeling.
De toetreding van de nieuwe leden verliep gefaseerd: bij elke vergadering werd een nieuw lid
geïntroduceerd, waarbij kennismaking en oriëntatie centraal stonden. Tijdens een
gecombineerde vergadering vond er ook overleg plaats met de directie, wat de nieuwe leden de
kans bood om de bredere context van de raad te leren kennen. In de vierde vergadering was de
raad grotendeels vernieuwd en werd er gewerkt met een gestructureerde agenda.
Omdat er nog geen nieuwe voorzitter was gekozen, heb ik – in overleg met de directie – tijdelijk
de vergaderingen geleid en extra ondersteuning geboden bij het volgen van de procedures die
horen bij een medezeggenschapsorgaan. De nieuwe leden werden direct geconfronteerd met
een aanzienlijke hoeveelheid informatie en documenten. Tijdens de vergaderingen werd daarom
actief aandacht besteed aan rolverdeling en taakverkenning, zodat ieder lid kon nadenken over
zijn of haar bijdrage aan het functioneren van de raad.
Groepsnormen en groepsrollen
Tijdens de taakverdeling ontstaat er in de groep verschillende rollen. Dit verschijnsel noemt men
roldi erentiatie: vaste groepsleden in een herkenbare rol nemen bepaalde taken op zich. Vanuit
de roltypologie van Brusa et al. (1994) is de conclusie dat er voor het functioneren van een groep
vier rollen cruciaal zijn. Dit zijn ‘de Taakleider’, ‘de Emotionele leider’, ‘de Zondebok’ en ‘de
Deviant’ (De Haas, 2020).
Waargenomen groepsrollen
Taakleider: voelt zich verantwoordelijk voor de taak en taakuitvoering, toont zijn of haar
aandacht en inzet daarvoor. Raadslid P. nam initiatief in het structureren van het gesprek,
aandragen van agendapunten en de informatieverstrekking over besproken agendapunten. Ook
ikzelf herkende mij in deze rol, door de vergaderingen te openen en structuur aan te brengen.
Emotionele leider(s): zorgt voor de sfeer in de groep door op het spanningsniveau te letten en de
onderlinge betrokkenheid op peil te houden. Raadslid M toonde empathie, peilde regelmatig hoe
het met anderen ging. En raadslid N gebruikte humor om spanning te verlichten. Beide droegen
bij aan de aanvaardingscohesie.
3
