Aantekeningen Klinische Psychologie
College 1: Inleiding en onderzoek (H1, H3)
Geschiedenis van de Klinische Psychologie;
Klinische psychologie WOI→ Shellshock
Klinische psychologie WOII→ selectie voor soldaten
Boulder model;
- 1947: APA commissie over klinisch-psychologische
training
▪ Kijken naar al bestaande programma’s
▪ Nieuwe inhoud aanbevelen
▪ Standaarden ontwikkelen
- 1949: Congres in Boulder over post-Bachelor educatie in klinische psychologie: Shakow
rapport
▪ Focus op de ‘heilige drie-eenheid’ van diagnostiek, therapie en onderzoek → klinisch
psychologen als scientist-practitioners (en in praktijk en wetenschappers zijn)
Wat is klinische psychologie?:
- Praktische component; psychopathologie= symptomen die kunnen duiden op een
psychologische stoornis
- Wetenschappelijke component; Psychopathologie= onderzoek naar (symptomen van)
psychologische stoornissen
Wat is abnormaal?:
Abnormaal= afwijkend van statistische norm?
Pluspunten;
- Er zijn duidelijke afkappunten
- Kwantificeerbaarheid; de frequentie van het gedrag kan worden gemeten
Minpunten;
- Niet alle zeldzame gedragingen zijn onwenselijk
- Niet alle abnormale gedragingen zijn zeldzaam
- Afkappunten zijn arbitrair
Abnormaal= disfunctioneren?
Pluspunten;
- Focus op hoe onaangepast (schadelijk) het gedrag is
Minpunten;
- Sommige abnormale gedragingen kunnen wel adaptief zijn
- Niet alle onaangepaste gedragingen worden als abnormaal gezien
,Abnormaal= psychisch lijden veroorzakend
Pluspunten;
- Focust op hoe onwenselijk het gedrag voor het individu is
- Niet gebonden aan statistische of sociale of normen
Minpunten;
- Mensen zien wellicht niet in dat hun gedrag leed veroorzaakt
- Het lijden kan vanuit de situatie verklaarbaar zijn
De 3 D’s van abnormaliteit;
- Deviance; afwijkend van een norm
- Dysfunction; sociaal disfunctioneren, werk gerelateerd, etc.
- Distress; psychisch lijden (zelf of in omgeving)
- In het Nederlands juridisch systeem→ Danger; een gevaar zijn voor jezelf of je omgeving
(TBS)
DSM-IV;
- Lijstjes van symptomen
- Criteria over hoeveel symptomen aanwezig moeten zijn (en hoelang) → categorische aanpak
- Ook: Symptomen moeten klinisch significant lijden of beperkingen in het functioneren
veroorzaken
Abnormaal= medisch gezien ziek?
Pluspunten;
- Er kunnen biologische oorzaken voor abnormaal gedrag zijn
Minpunten;
- Vaak kan geen biologische oorzaak gevonden worden
- Causatie versus correlatie
- Weinig goede medische testen beschikbaar
- Biologisch reductionisme
, Onderzoek in de Klinische Psychologie;
Hedendaagse theorieën van psychopathologie
1. Biologisch
▪ Lichamelijke verklaringen (genen, biochemie, neuroanatomie)
▪ Focus op het brein
2. Psychologisch
▪ Intrapersoonlijke verklaringen (emoties, cognities, gedrag)
▪ Focus op de geest
3. Sociaal
▪ Interpersoonlijke verklaringen (maatschappij, familie, relaties)
▪ Focus op de omgeving
Casestudie;
Voordelen;
- Mogelijk een bron van nieuwe ideeën
- Levert voorlopig bewijs voor een nieuwe theorie
- Kan een bestaande theorie tegenspreken
- Kan nieuwe behandeltechnieken inspireren
Beperkingen;
- Vertekende perceptie van 1 waarnemer
- Lage interne validiteit (correlatie/causatie?)
- Lage externe validiteit (is het wel generaliseerbaar)
Correlationele studie;
Voordelen;
- Lost probleem van alge externe validiteit op
- Hoge repliceerbaarheid
- Gebruik van statistieken
Beperkingen;
- Lage interne validiteit
▪ Cross-sectioneel
▪ Derde-variabel probleem (confounders aanwezig)
Prospectieve studie;
Voordelen;
- Longitudinaal design
- Oorzaak gaat vooraf aan gevolg
Beperkingen;
- Nog steeds correlationeel, dus derde-variabel probleem
- Beperkt aantal hoog-risico groepen beschikbaar
College 1: Inleiding en onderzoek (H1, H3)
Geschiedenis van de Klinische Psychologie;
Klinische psychologie WOI→ Shellshock
Klinische psychologie WOII→ selectie voor soldaten
Boulder model;
- 1947: APA commissie over klinisch-psychologische
training
▪ Kijken naar al bestaande programma’s
▪ Nieuwe inhoud aanbevelen
▪ Standaarden ontwikkelen
- 1949: Congres in Boulder over post-Bachelor educatie in klinische psychologie: Shakow
rapport
▪ Focus op de ‘heilige drie-eenheid’ van diagnostiek, therapie en onderzoek → klinisch
psychologen als scientist-practitioners (en in praktijk en wetenschappers zijn)
Wat is klinische psychologie?:
- Praktische component; psychopathologie= symptomen die kunnen duiden op een
psychologische stoornis
- Wetenschappelijke component; Psychopathologie= onderzoek naar (symptomen van)
psychologische stoornissen
Wat is abnormaal?:
Abnormaal= afwijkend van statistische norm?
Pluspunten;
- Er zijn duidelijke afkappunten
- Kwantificeerbaarheid; de frequentie van het gedrag kan worden gemeten
Minpunten;
- Niet alle zeldzame gedragingen zijn onwenselijk
- Niet alle abnormale gedragingen zijn zeldzaam
- Afkappunten zijn arbitrair
Abnormaal= disfunctioneren?
Pluspunten;
- Focus op hoe onaangepast (schadelijk) het gedrag is
Minpunten;
- Sommige abnormale gedragingen kunnen wel adaptief zijn
- Niet alle onaangepaste gedragingen worden als abnormaal gezien
,Abnormaal= psychisch lijden veroorzakend
Pluspunten;
- Focust op hoe onwenselijk het gedrag voor het individu is
- Niet gebonden aan statistische of sociale of normen
Minpunten;
- Mensen zien wellicht niet in dat hun gedrag leed veroorzaakt
- Het lijden kan vanuit de situatie verklaarbaar zijn
De 3 D’s van abnormaliteit;
- Deviance; afwijkend van een norm
- Dysfunction; sociaal disfunctioneren, werk gerelateerd, etc.
- Distress; psychisch lijden (zelf of in omgeving)
- In het Nederlands juridisch systeem→ Danger; een gevaar zijn voor jezelf of je omgeving
(TBS)
DSM-IV;
- Lijstjes van symptomen
- Criteria over hoeveel symptomen aanwezig moeten zijn (en hoelang) → categorische aanpak
- Ook: Symptomen moeten klinisch significant lijden of beperkingen in het functioneren
veroorzaken
Abnormaal= medisch gezien ziek?
Pluspunten;
- Er kunnen biologische oorzaken voor abnormaal gedrag zijn
Minpunten;
- Vaak kan geen biologische oorzaak gevonden worden
- Causatie versus correlatie
- Weinig goede medische testen beschikbaar
- Biologisch reductionisme
, Onderzoek in de Klinische Psychologie;
Hedendaagse theorieën van psychopathologie
1. Biologisch
▪ Lichamelijke verklaringen (genen, biochemie, neuroanatomie)
▪ Focus op het brein
2. Psychologisch
▪ Intrapersoonlijke verklaringen (emoties, cognities, gedrag)
▪ Focus op de geest
3. Sociaal
▪ Interpersoonlijke verklaringen (maatschappij, familie, relaties)
▪ Focus op de omgeving
Casestudie;
Voordelen;
- Mogelijk een bron van nieuwe ideeën
- Levert voorlopig bewijs voor een nieuwe theorie
- Kan een bestaande theorie tegenspreken
- Kan nieuwe behandeltechnieken inspireren
Beperkingen;
- Vertekende perceptie van 1 waarnemer
- Lage interne validiteit (correlatie/causatie?)
- Lage externe validiteit (is het wel generaliseerbaar)
Correlationele studie;
Voordelen;
- Lost probleem van alge externe validiteit op
- Hoge repliceerbaarheid
- Gebruik van statistieken
Beperkingen;
- Lage interne validiteit
▪ Cross-sectioneel
▪ Derde-variabel probleem (confounders aanwezig)
Prospectieve studie;
Voordelen;
- Longitudinaal design
- Oorzaak gaat vooraf aan gevolg
Beperkingen;
- Nog steeds correlationeel, dus derde-variabel probleem
- Beperkt aantal hoog-risico groepen beschikbaar
