1
TVDS samenvatting tentamen 24 okt (09.00-11.00 usc sporthal)
Stof:
- 7 Hoorcolleges
- Literatuur leesvragen samenvatting via chatgpt
- Werkgroepen
Hoorcollege 1:
Politiek als kernzaak:
Politiek is kernzaak
– “The Anthropocene is political” (p.57)
• Oorzaak van probleem
• Deel van de oplossing
• Deel van het vraagstuk
Nieuwe politieke vraagstukken:
1. Hier en daar:
Het verschil tussen de regels ‘hier’ die gelden en de regels die op een totaal andere
plek (land) gelden ‘daar’.
2. Global & local:
Het verschil in niveaus globaal vereist samenwerking van meerdere landen. Lokaal
is een vraagstuk op een kleinere schaal, dus bijvoorbeeld stadsplannen, nieuwe
wegen in de staar etc.
3. Nu & morgen:
Gaan we voor de politieke belangen kiezen die nu gelden of gaan voor de toekomst
kiezen dus morgen. Hiermee wordt duurzaamheid als beleid genoemd, bijvoorbeeld.
4. Effectiviteit & rechtvaardigheid:
Houd in dat wat effectief is niet altijd rechtvaardig is en dat over dit verschil moet
worden nagedacht. Vandaar dat dit ook een vraagstuk is.
5. Wetenschap & poltiek
In essentie benadrukt dit citaat het belang van wetenschappelijk onderzoek en
begrip bij het nemen van beleidsbeslissingen met betrekking tot het milieu en het
aardsysteem. Het erkent ook de complexiteit en onzekerheid die gepaard gaan met
het begrijpen van dergelijke systemen en benadrukt de noodzaak van samenwerking
tussen wetenschappers en beleidsmakers om effectieve oplossingen te vinden.
, 2
Drie perspectieven Bierman:
1. Analytisch:
Het analytische perspectief richt zich op het begrijpen en verklaren van politieke
processen en beleid op een objectieve en beschrijvende manier. Het draait om het
analyseren van feiten, gegevens en gebeurtenissen om te begrijpen hoe en waarom
bepaalde beleidsbeslissingen worden genomen
2. Kritisch normatief:
Het kritisch normatieve perspectief gaat verder dan de beschrijving en analyse en
heeft een sterke focus op waarden, ethiek en normen. Het stelt vragen over wat juist,
eerlijk en rechtvaardig is in politieke beslissingen en beleid.
3. Prescriptief:
Oplossingen: wat werkt wel? Wat moeten we doen?
2. Collectief handelingsprobleem
Drie kenmerken:
1. Uitsluitbaarheid (publieke goederen): Niemand kan er van worden uitgesloten,
hierdoor ontstaan het probleem van freeriden.
Bijvoorbeeld: Irrigatie, dijken, straatverlichting.
2. Onttrekbaarheid (Common pool resources):
Rivaliteit: Het gebruik van een CPR door één persoon of groep beïnvloedt de
beschikbaarheid of kwaliteit van de hulpbron voor anderen.
Niet uitsluitbaarheid: Het is moeilijk of kostbaar om anderen uit te sluiten van het
gebruik van de CPR.
Tragedie van de meent:
Mensen hebben de neiging om hun eigen belang na te streven en de hulpbron te
gebruiken zonder rekening te houden met de gevolgen voor anderen. Dit kan leiden
tot de zogenaamde "tragedie van de meent," waarbij de hulpbron uiteindelijk wordt
uitgeput.
3. Asymmetrie: Er is ongelijke informatie tussen verschillende belangen groepen.
, 3
Oplossingen collectiefhandelingsprobleem:
1. Marktoplossing: privatiseren
Privatiseren is een economische en beleidsmatige maatregel waarbij de controle
over een bepaalde activiteit, dienst of eigendom wordt overgedragen van de
overheid naar de private sector, dat wil zeggen naar particuliere bedrijven, individuen
of organisaties.
Probleem:
1. Moeilijk om mensen uit te sluiten
2. Privatiseren is mensen uitsluiten
2. Staatsoplossing:
Publieke goederen: belasting afdwingen
Common pool resources:
Collectiviseren en dan dingen verbieden voor mensen of reguleren.
Probleem:
1. Toezicht houden is duur en lastig
2. Reguleren leidt tot winnaars en verliezers
3. Eliner Ostrom alternatief gedrag veranderen:
Twee soorten mensenbeelden: pessimistisch vs optimistisch
Pessimistisch: Het pessimistische mensbeeld gaat uit van een visie waarin mensen
worden gezien als machteloos en gevangen in een situatie waarin ze geen controle
hebben
Optimistisch:
Het optimistische mensbeeld, zoals gepresenteerd door Elinor Ostrom, stelt dat
mensen in staat zijn om zelforganiserende en duurzame oplossingen te bedenken
en te implementeren voor het beheer van gemeenschappelijke-poolhulpbronnen
Er zijn tal van voorbeelden van gemeenschappen die met succes hun
gemeenschappelijke hulpbronnen beheren zonder externe autoriteiten, mits
bepaalde voorwaarden en gedragstypen aanwezig zijn. Dit benadrukt het potentieel
voor zelforganisatie en lokaal beheer van gemeenschappelijke-poolhulpbronnen
zonder dat externe autoriteiten alles moeten opleggen.
, 4
Drie soorten mensen en hun gedragstypen:
1. De economisch mens: individuele nut maximalisatie
• Het klassieke probleem, oplosbaar met dwang
• Een ‘rational fool’ (Sen 1999)
2. De altruïstische, zorgende mens: doen wat voor de ander het beste is
• Er is geen probleem
• Een ‘Saint’ (Sen 1999)
3. De welwillende mens: ‘ik wil wel samenwerken, maar ik ben ook geen gekke
Henkie!’
Hoorcollege 2: De liberalistische democratische staat
Thomas Hobbes:
1 een (fictieve) natuurtoestand: hoe ziet de wereld eruit zonder staat en
maatschappij.
2 een collectief handelingsdilemma dat alleen de staat kan oplossen.
3 een maatschappelijk contract als oplossing: waarin rationele individuen zich binden
en de staat creëren.
1. De soevereine staat:
De natuurstaat:
De "natuurstaat" is een concept in de politieke filosofie dat verwijst naar een
hypothetische toestand waarin mensen zich zouden bevinden voordat er
georganiseerde samenlevingen of staten bestonden.
Een soevereine staat is een onafhankelijke politieke entiteit die erkend wordt als een
geografisch afgebakend gebied met een eigen regering en de bevoegdheid om
wetten te maken, beleid te bepalen en internationale betrekkingen aan te gaan
zonder inmenging van andere staten
Probleem van natuurstaat:
1. Individuen in de natuurstaat worden vaak verondersteld maximale individuele
vrijheid te hebben. Ze handelen volgens hun eigen belang en behoeften
zonder externe beperkingen.
2. De natuurstaat wordt vaak beschouwd als een toestand van onzekerheid en
onveiligheid, omdat er geen mechanismen zijn om eigendommen te
beschermen, conflicten op te lossen of de veiligheid te waarborgen
TVDS samenvatting tentamen 24 okt (09.00-11.00 usc sporthal)
Stof:
- 7 Hoorcolleges
- Literatuur leesvragen samenvatting via chatgpt
- Werkgroepen
Hoorcollege 1:
Politiek als kernzaak:
Politiek is kernzaak
– “The Anthropocene is political” (p.57)
• Oorzaak van probleem
• Deel van de oplossing
• Deel van het vraagstuk
Nieuwe politieke vraagstukken:
1. Hier en daar:
Het verschil tussen de regels ‘hier’ die gelden en de regels die op een totaal andere
plek (land) gelden ‘daar’.
2. Global & local:
Het verschil in niveaus globaal vereist samenwerking van meerdere landen. Lokaal
is een vraagstuk op een kleinere schaal, dus bijvoorbeeld stadsplannen, nieuwe
wegen in de staar etc.
3. Nu & morgen:
Gaan we voor de politieke belangen kiezen die nu gelden of gaan voor de toekomst
kiezen dus morgen. Hiermee wordt duurzaamheid als beleid genoemd, bijvoorbeeld.
4. Effectiviteit & rechtvaardigheid:
Houd in dat wat effectief is niet altijd rechtvaardig is en dat over dit verschil moet
worden nagedacht. Vandaar dat dit ook een vraagstuk is.
5. Wetenschap & poltiek
In essentie benadrukt dit citaat het belang van wetenschappelijk onderzoek en
begrip bij het nemen van beleidsbeslissingen met betrekking tot het milieu en het
aardsysteem. Het erkent ook de complexiteit en onzekerheid die gepaard gaan met
het begrijpen van dergelijke systemen en benadrukt de noodzaak van samenwerking
tussen wetenschappers en beleidsmakers om effectieve oplossingen te vinden.
, 2
Drie perspectieven Bierman:
1. Analytisch:
Het analytische perspectief richt zich op het begrijpen en verklaren van politieke
processen en beleid op een objectieve en beschrijvende manier. Het draait om het
analyseren van feiten, gegevens en gebeurtenissen om te begrijpen hoe en waarom
bepaalde beleidsbeslissingen worden genomen
2. Kritisch normatief:
Het kritisch normatieve perspectief gaat verder dan de beschrijving en analyse en
heeft een sterke focus op waarden, ethiek en normen. Het stelt vragen over wat juist,
eerlijk en rechtvaardig is in politieke beslissingen en beleid.
3. Prescriptief:
Oplossingen: wat werkt wel? Wat moeten we doen?
2. Collectief handelingsprobleem
Drie kenmerken:
1. Uitsluitbaarheid (publieke goederen): Niemand kan er van worden uitgesloten,
hierdoor ontstaan het probleem van freeriden.
Bijvoorbeeld: Irrigatie, dijken, straatverlichting.
2. Onttrekbaarheid (Common pool resources):
Rivaliteit: Het gebruik van een CPR door één persoon of groep beïnvloedt de
beschikbaarheid of kwaliteit van de hulpbron voor anderen.
Niet uitsluitbaarheid: Het is moeilijk of kostbaar om anderen uit te sluiten van het
gebruik van de CPR.
Tragedie van de meent:
Mensen hebben de neiging om hun eigen belang na te streven en de hulpbron te
gebruiken zonder rekening te houden met de gevolgen voor anderen. Dit kan leiden
tot de zogenaamde "tragedie van de meent," waarbij de hulpbron uiteindelijk wordt
uitgeput.
3. Asymmetrie: Er is ongelijke informatie tussen verschillende belangen groepen.
, 3
Oplossingen collectiefhandelingsprobleem:
1. Marktoplossing: privatiseren
Privatiseren is een economische en beleidsmatige maatregel waarbij de controle
over een bepaalde activiteit, dienst of eigendom wordt overgedragen van de
overheid naar de private sector, dat wil zeggen naar particuliere bedrijven, individuen
of organisaties.
Probleem:
1. Moeilijk om mensen uit te sluiten
2. Privatiseren is mensen uitsluiten
2. Staatsoplossing:
Publieke goederen: belasting afdwingen
Common pool resources:
Collectiviseren en dan dingen verbieden voor mensen of reguleren.
Probleem:
1. Toezicht houden is duur en lastig
2. Reguleren leidt tot winnaars en verliezers
3. Eliner Ostrom alternatief gedrag veranderen:
Twee soorten mensenbeelden: pessimistisch vs optimistisch
Pessimistisch: Het pessimistische mensbeeld gaat uit van een visie waarin mensen
worden gezien als machteloos en gevangen in een situatie waarin ze geen controle
hebben
Optimistisch:
Het optimistische mensbeeld, zoals gepresenteerd door Elinor Ostrom, stelt dat
mensen in staat zijn om zelforganiserende en duurzame oplossingen te bedenken
en te implementeren voor het beheer van gemeenschappelijke-poolhulpbronnen
Er zijn tal van voorbeelden van gemeenschappen die met succes hun
gemeenschappelijke hulpbronnen beheren zonder externe autoriteiten, mits
bepaalde voorwaarden en gedragstypen aanwezig zijn. Dit benadrukt het potentieel
voor zelforganisatie en lokaal beheer van gemeenschappelijke-poolhulpbronnen
zonder dat externe autoriteiten alles moeten opleggen.
, 4
Drie soorten mensen en hun gedragstypen:
1. De economisch mens: individuele nut maximalisatie
• Het klassieke probleem, oplosbaar met dwang
• Een ‘rational fool’ (Sen 1999)
2. De altruïstische, zorgende mens: doen wat voor de ander het beste is
• Er is geen probleem
• Een ‘Saint’ (Sen 1999)
3. De welwillende mens: ‘ik wil wel samenwerken, maar ik ben ook geen gekke
Henkie!’
Hoorcollege 2: De liberalistische democratische staat
Thomas Hobbes:
1 een (fictieve) natuurtoestand: hoe ziet de wereld eruit zonder staat en
maatschappij.
2 een collectief handelingsdilemma dat alleen de staat kan oplossen.
3 een maatschappelijk contract als oplossing: waarin rationele individuen zich binden
en de staat creëren.
1. De soevereine staat:
De natuurstaat:
De "natuurstaat" is een concept in de politieke filosofie dat verwijst naar een
hypothetische toestand waarin mensen zich zouden bevinden voordat er
georganiseerde samenlevingen of staten bestonden.
Een soevereine staat is een onafhankelijke politieke entiteit die erkend wordt als een
geografisch afgebakend gebied met een eigen regering en de bevoegdheid om
wetten te maken, beleid te bepalen en internationale betrekkingen aan te gaan
zonder inmenging van andere staten
Probleem van natuurstaat:
1. Individuen in de natuurstaat worden vaak verondersteld maximale individuele
vrijheid te hebben. Ze handelen volgens hun eigen belang en behoeften
zonder externe beperkingen.
2. De natuurstaat wordt vaak beschouwd als een toestand van onzekerheid en
onveiligheid, omdat er geen mechanismen zijn om eigendommen te
beschermen, conflicten op te lossen of de veiligheid te waarborgen
