Motorische en perceptuele ontwikkeling
Samenvatting colleges
Motorische ontwikkeling - College 1
Wat is ontwikkeling?
- Het kind door de eeuwen heen
- Pas in Moderne Tijd (vanaf +/- 17de eeuw) worden kinderen als een aparte groep beschouwd met een
eigen denk-, gevoel-, en leefwereld plus de eigen behoeften en gedragswijzen
- Is ook in schilderkunst te zien
Tegenwoordig: het kind als jongvolwassenen
De opvatting over het kind bepaalt voor een groot deel de benadering van het kind (therapeut, ouder,
leerkracht, etc.) Aan te sluiten bij de ontwikkeling van het kind, bijvoorbeeld heel volwassen tegen
kinderen van 2 praten, dat past niet bij elkaar
Piaget had het over de cognitieve ontwikkeling. Die gaat door verschillende stadia, op een gegeven
moment pre-operationele, dan kan je kinderen wel beschouwen als jongvolwassene
Het verschil tussen leren en ontwikkelen:
Ontwikkeling: Relatief permanente veranderingen over de leeftijd, bijvoorbeeld lichamelijke groei. Het
is een irreversibel en onomkeerbaar proces. Als iets gebeurd is dan kun je het daarna niet meer terug
draaien. Aspecten die je niet kan terug draaien zijn rijping.
Leren: Leren is wel reversibel, je kan weer dingen afleren, bijvoorbeeld leren van nieuwe vaardigheden,
gedrag aanpassen aan verschillende contexten, kunnen oplossen van niet eerder op te lossen
problemen. Bij leren kun je ook processen versnellen, zoals beter leren lopen.
De ontwikkeling in verschillende domeinen
Waarom is motorische ontwikkeling zo belangrijk?
Motorische ontwikkeling is de basis van alle
andere ontwikkelingen. Alle domeinen
hebben invloed op elkaar. Er is
Wetenschappelijk (neuraal) bewijs dat
motoriek invloed heeft op de cognitieve
ontwikkeling.
Als je motoriek goed ontwikkeld is, goede
conditie. Dan heeft dat invloed op je
cognitieve vaardigheden. Bijvoorbeeld
rekenen en lezen.
Horizontale as, is je conditie. Verticale as is de
vaardigheden. Geen causaal verband. Wel correlatie
Cognitieve (leer)prestaties (executieve functies)
Cognitieve functies:
- Aandacht en concentratie
- Selectief
- (Dubbeltaak) Volgehouden
- Controle
- Taakswitchen
- Taal
Respons inhibitie -> het inhaberen van je gedrag. Kinderen kunnen hun denken nog niet voor zich houden. Zo
kunnen ze soms overdreven reageren omdat ze hun respons inhabitie nog niet helemaal hebben ontwikkeld.
Frontaal kap moet nog verder ontwikkelen.
Geheugen -> korte termijn geheugen, werkgeheugen, lange termijn geheugen
Ontwikkelen zich langzaam allemaal, sommige functies ontwikkelen zich meteen andere pas later
Term die steeds belangrijker wordt (executieve functies).
,Motoriek en rekenen
- Kinderen lieten ze rekensommen doen op hun bord, soms mochten ze hun handen gebruiken, de andere
groep mocht dat niet. Als kinderen hun motoriek niet mogen gebruiken, gaat het oplossen van sommen
toch moeilijker.
Echter…
Bewegingsonderwijs is in de loop van de jaren uit het onderwijs verdwenen
- Meer aandacht voor schoolse vaardigheden (rekenen, taal, lezen, schrijven)
Wereldwijd is ook een toename van inactief
- Leerlingen zitten veel stil en bewegen steeds minder (reden van meer ADHD?)
Over diagnostisering, kinderen zitten stil op school, komen thuis en zijn dan heel druk. En dan wordt
gezegd hij heeft een ‘stoornis’
- Effecten van dit beleid zijn niet groot
Op de capaciteiten van kinderen, dus niet per se beter leren
- Wetenschappelijk bewijs: onderzoek naar effect van bewegen op cognitie
Kabinet maakte een plan van aanpak en ontwikkelde het bewegingsonderwijs, waarbij kinderen niet meer hele
dagen stil hoefde te zitten maar ook de kans kregen om te bewegen tijdens de lessen.
Wat zijn de elementen van het motorisch systeem?
Andreas Vesalius (1514-1564)
Vesalius was een van de eerste Westerse wetenschappers die de menselijke anatomie bestudeerde door
echte menselijke lijken te ontleden. Toen hadden ze natuurlijk nog geen MRI scans, dus ging ze het
lichaam ontleden om erin te gaan kijken.
➢ Wat zit er in het lichaam?
Hersenen Spieren Botten
Een grove indeling in neurale structuren van perifeer naar centraal
Spieren: de contractiele elementen
Spieren worden actief bij het maken van bewegingen.
Hefbomen worden door spieren aangetrokken
Bij spieren kan ook veel misgaan:
-
, Subcorticaal (Basale ganglia / cerebellum) zijn
cellen met dezelfde functie, weefsel.
Verschillende weefsels kunnen samenwerken
om tot een actie te komen.
Basale ganglia zit voorin, cerebellum zit achter
-> Cerebellum is heel gevoelig voor alcohol
Corticaal zijn meerdere hersengebieden bij
elkaar, subcorticaal is daar dus onderdeel van.
Al deze structuren hebben toch specifiek invloed
op je bewegingen
Brein is heel flexibel, dus als je bijvoorbeeld
schade hebt aan een deel van je brein wordt het
overgenomen door andere delen, is niet altijd.
Dit is zeg maar het ideale plaatje, gemiddeld. Zo
ziet het er dus niet bij de meeste mensen uit.
Informatie, bijvoorbeeld je arm die omhoog
gaat. Wordt waargenomen door je ogen, voelt
aan je spierspoelen je hoort het. Dat beeld moet
wel overeenkomen, anders krijg je een heel gek
beeld. Is ook om je te remmen. Anders levert
het beschadigingen op
De ontwikkeling van het brein:
, Hoe kunnen motoriek (en de ontwikkeling ervan) vastleggen?
Van observatie naar nauwkeurige registratie
Britse fotograaf Eadweard Muybridge (1830-1904)
Hij was een van de eerste die werk maakt van hoe gaan bewegingen nou eigenlijk? Hoe ziet dat eruit?
Twee eeuwen na Muybridge
Bewegingen
Vicon systeem met passieve markers
PERCEPTUELE ONTWIKKELING – College 1
Belang onderzoek perceptuele ontwikkeling
Wetenschappelijk: nature vs. Nature
Praktisch: door kennis over de normale ontwikkeling kunnen afwijkingen ontdekt worden
Perceptuele vermogens zijn belangrijk voor interactie met andere mensen (sociale ontwikkeling)
Perceptuele ontwikkeling is belangrijk voor de cognitieve ontwikkeling
Perceptie
Door middel van perceptie krijgen we informatie over de wereld om ons heen (zonder onze zintuigen, kunnen
we heel weinig. Waarschijnlijk zouden we dan niet kunnen overleven)
Perceptie belangrijk aspect van de cognitie
Meer dan de helft van de cortex (deel van de hersenen waar informatie verwerkt wordt) houdt zich bezig met
perceptuele informatieverwerkingen. Sommige mensen zien andere dingen dan jijzelf.
Samenvatting colleges
Motorische ontwikkeling - College 1
Wat is ontwikkeling?
- Het kind door de eeuwen heen
- Pas in Moderne Tijd (vanaf +/- 17de eeuw) worden kinderen als een aparte groep beschouwd met een
eigen denk-, gevoel-, en leefwereld plus de eigen behoeften en gedragswijzen
- Is ook in schilderkunst te zien
Tegenwoordig: het kind als jongvolwassenen
De opvatting over het kind bepaalt voor een groot deel de benadering van het kind (therapeut, ouder,
leerkracht, etc.) Aan te sluiten bij de ontwikkeling van het kind, bijvoorbeeld heel volwassen tegen
kinderen van 2 praten, dat past niet bij elkaar
Piaget had het over de cognitieve ontwikkeling. Die gaat door verschillende stadia, op een gegeven
moment pre-operationele, dan kan je kinderen wel beschouwen als jongvolwassene
Het verschil tussen leren en ontwikkelen:
Ontwikkeling: Relatief permanente veranderingen over de leeftijd, bijvoorbeeld lichamelijke groei. Het
is een irreversibel en onomkeerbaar proces. Als iets gebeurd is dan kun je het daarna niet meer terug
draaien. Aspecten die je niet kan terug draaien zijn rijping.
Leren: Leren is wel reversibel, je kan weer dingen afleren, bijvoorbeeld leren van nieuwe vaardigheden,
gedrag aanpassen aan verschillende contexten, kunnen oplossen van niet eerder op te lossen
problemen. Bij leren kun je ook processen versnellen, zoals beter leren lopen.
De ontwikkeling in verschillende domeinen
Waarom is motorische ontwikkeling zo belangrijk?
Motorische ontwikkeling is de basis van alle
andere ontwikkelingen. Alle domeinen
hebben invloed op elkaar. Er is
Wetenschappelijk (neuraal) bewijs dat
motoriek invloed heeft op de cognitieve
ontwikkeling.
Als je motoriek goed ontwikkeld is, goede
conditie. Dan heeft dat invloed op je
cognitieve vaardigheden. Bijvoorbeeld
rekenen en lezen.
Horizontale as, is je conditie. Verticale as is de
vaardigheden. Geen causaal verband. Wel correlatie
Cognitieve (leer)prestaties (executieve functies)
Cognitieve functies:
- Aandacht en concentratie
- Selectief
- (Dubbeltaak) Volgehouden
- Controle
- Taakswitchen
- Taal
Respons inhibitie -> het inhaberen van je gedrag. Kinderen kunnen hun denken nog niet voor zich houden. Zo
kunnen ze soms overdreven reageren omdat ze hun respons inhabitie nog niet helemaal hebben ontwikkeld.
Frontaal kap moet nog verder ontwikkelen.
Geheugen -> korte termijn geheugen, werkgeheugen, lange termijn geheugen
Ontwikkelen zich langzaam allemaal, sommige functies ontwikkelen zich meteen andere pas later
Term die steeds belangrijker wordt (executieve functies).
,Motoriek en rekenen
- Kinderen lieten ze rekensommen doen op hun bord, soms mochten ze hun handen gebruiken, de andere
groep mocht dat niet. Als kinderen hun motoriek niet mogen gebruiken, gaat het oplossen van sommen
toch moeilijker.
Echter…
Bewegingsonderwijs is in de loop van de jaren uit het onderwijs verdwenen
- Meer aandacht voor schoolse vaardigheden (rekenen, taal, lezen, schrijven)
Wereldwijd is ook een toename van inactief
- Leerlingen zitten veel stil en bewegen steeds minder (reden van meer ADHD?)
Over diagnostisering, kinderen zitten stil op school, komen thuis en zijn dan heel druk. En dan wordt
gezegd hij heeft een ‘stoornis’
- Effecten van dit beleid zijn niet groot
Op de capaciteiten van kinderen, dus niet per se beter leren
- Wetenschappelijk bewijs: onderzoek naar effect van bewegen op cognitie
Kabinet maakte een plan van aanpak en ontwikkelde het bewegingsonderwijs, waarbij kinderen niet meer hele
dagen stil hoefde te zitten maar ook de kans kregen om te bewegen tijdens de lessen.
Wat zijn de elementen van het motorisch systeem?
Andreas Vesalius (1514-1564)
Vesalius was een van de eerste Westerse wetenschappers die de menselijke anatomie bestudeerde door
echte menselijke lijken te ontleden. Toen hadden ze natuurlijk nog geen MRI scans, dus ging ze het
lichaam ontleden om erin te gaan kijken.
➢ Wat zit er in het lichaam?
Hersenen Spieren Botten
Een grove indeling in neurale structuren van perifeer naar centraal
Spieren: de contractiele elementen
Spieren worden actief bij het maken van bewegingen.
Hefbomen worden door spieren aangetrokken
Bij spieren kan ook veel misgaan:
-
, Subcorticaal (Basale ganglia / cerebellum) zijn
cellen met dezelfde functie, weefsel.
Verschillende weefsels kunnen samenwerken
om tot een actie te komen.
Basale ganglia zit voorin, cerebellum zit achter
-> Cerebellum is heel gevoelig voor alcohol
Corticaal zijn meerdere hersengebieden bij
elkaar, subcorticaal is daar dus onderdeel van.
Al deze structuren hebben toch specifiek invloed
op je bewegingen
Brein is heel flexibel, dus als je bijvoorbeeld
schade hebt aan een deel van je brein wordt het
overgenomen door andere delen, is niet altijd.
Dit is zeg maar het ideale plaatje, gemiddeld. Zo
ziet het er dus niet bij de meeste mensen uit.
Informatie, bijvoorbeeld je arm die omhoog
gaat. Wordt waargenomen door je ogen, voelt
aan je spierspoelen je hoort het. Dat beeld moet
wel overeenkomen, anders krijg je een heel gek
beeld. Is ook om je te remmen. Anders levert
het beschadigingen op
De ontwikkeling van het brein:
, Hoe kunnen motoriek (en de ontwikkeling ervan) vastleggen?
Van observatie naar nauwkeurige registratie
Britse fotograaf Eadweard Muybridge (1830-1904)
Hij was een van de eerste die werk maakt van hoe gaan bewegingen nou eigenlijk? Hoe ziet dat eruit?
Twee eeuwen na Muybridge
Bewegingen
Vicon systeem met passieve markers
PERCEPTUELE ONTWIKKELING – College 1
Belang onderzoek perceptuele ontwikkeling
Wetenschappelijk: nature vs. Nature
Praktisch: door kennis over de normale ontwikkeling kunnen afwijkingen ontdekt worden
Perceptuele vermogens zijn belangrijk voor interactie met andere mensen (sociale ontwikkeling)
Perceptuele ontwikkeling is belangrijk voor de cognitieve ontwikkeling
Perceptie
Door middel van perceptie krijgen we informatie over de wereld om ons heen (zonder onze zintuigen, kunnen
we heel weinig. Waarschijnlijk zouden we dan niet kunnen overleven)
Perceptie belangrijk aspect van de cognitie
Meer dan de helft van de cortex (deel van de hersenen waar informatie verwerkt wordt) houdt zich bezig met
perceptuele informatieverwerkingen. Sommige mensen zien andere dingen dan jijzelf.
