§1.1
Beeldvorming
Stereotype beeld van Brazilië -> door cultuurelementen: muziek, dans,
kleding, religie en door media. Iedereen denkt aan carnaval in Rio de
Janeiro + voetbal. Volgens kranten: Amazoneregenwoud gehalveerd, in
steden veel krottenwijken en politiek veel corruptie (een zwakke staat).
Hoe iemand naar iets (bijv. Brazilië) kijkt heet perceptie, dat bepaalt vaak
welk besluit iemand neemt. Met alle percepties van een gebied vorm je
een mental map, dat is een kaart in je hoofd die een uitdrukking is van je
persoonlijke visie. Nieuwe kennis verandert je mental map.
Bij het bestuderen van een geografisch beeld gaat het om:
Ligging
Landschappelijke kenmerken
Bevolkingskenmerken
Interne en externe relaties
Geografisch beeld + stereotiepe beeld = mental map + perceptie
Beelden
Veel dezelfde beelden (foto’s) kunnen zorgen voor een eenzijdige
weergave van de werkelijkheid, als we iets vaak zien gaan we ze normaal
vinden.
Brazilië is het grootste land in Z-A (Zuid-Amerika) -> oppervlakte van 8,5 miljoen
km². Vijf na grootste land van de wereld, 205x zo groot als NL.
Absolute ligging -> de coördinaten van een plaats
Relatieve ligging -> de ligging van een land ten opzichte van andere gebieden
Vliegreis van Amsterdam naar Sao Paulo of Rio ±12 uur, 9500 km.
§1.2
Oorspronkelijke plantengroei
Op basis van de oorspronkelijke plantengroei kan je Brazilië indelen in
verschillende natuurlandschappen (een gebied met dezelfde
oorspronkelijke plantengroei). Deze spreiding van natuurlandschappen
komt in grote lijnen overeen met de spreiding van het klimaat. De
oorspronkelijke plantengroei is op veel plekken verdwenen, door ->
landbouw, mijnbouw, infrastructuur & steden.
, Tropisch regenwoud
Groot deel van Brazilië = tropisch regenwoud (selva) -> altijd warm en veel
neerslag (min 18°C, min 2000 mm/jaar. Het Amazoneregenwoud is
verspreid over negen landen, bijna net zo groot als Australië.
De biodiversiteit in Brazilië is groot, veel verschillende levensvormen. De bomen
zijn het hele jaar groen, de bladeren vallen wel af, maar niet allemaal
tegelijk.
Bodemlaag Mossen + afgevallen
bladeren
Struiklaag Kleine plantjes + jonge
boompjes
Boomlaag ± 45m
Woudreuzen ± 50m
Mangrove
In tropen gebieden met brak water (zoet + zout) met een getij (eb + vloed)
-> mangrove. Bestaat uit bomen en struiken die in die omstandigheden
kunnen leven. Komen voor bij rivierdelta’s en langs de kust. Worden
regelmatig overspoeld -> daardoor zoute grond. In Brazilië langs de vlakke
lage Atlantische kust in het noord/noordoosten.
Bijzonder aan de begroeiing is dat de wortels boven het water uitsteken,
waardoor ze toch zuurstof kunnen opnemen. De wortels werken als
natuurlijke muur tegen erosie en stormschade aan de kust. Ook zijn
mangroves broedplaatsen voor veel vissen en andere zeedieren.
De sterke groei van de aquacultuur (het kweken van waterdieren en -
planten) in de deelstaten Bahia, Ceara en Rio Grande do Norte gaat ten
koste van de mangrove. Zo worden er voor het aanleggen van
omheiningen mangroves verwijderd. Mangroves worden soms ook
weggehaald voor havens, scheepswerven en hotels.
Gevolgen: Minder beschermde kust tegen erosie en stormschade + minder
vissen/zeedieren -> slecht voor plaatselijke vissers.
Savanne
Tropisch regenwoud gaat in west/oostelijke richting over in een tropisch
gebied met droge tijd -> savanne. In sommige delen 4-6 maanden geen
neerslag -> grassen worden geel en bomen laten bladeren vallen. In
Brazilië zijn er twee types savanne: Cerrado & caatinga.
Cerrado
Oorspronkelijk was de cerrado (boomsavanne) het meest voorkomende
vegetatietypen in Brazilië. De cerrado bestaat uit een mix van bomen,
struiken en grassen. De bomen zijn minder hoog dan in het regenwoud.
Ook rijke flora en fauna (planten en dieren). 21% van Brazilië is cerrado.
Constante temperatuur van 22°C in het zuiden en 27°C in het noorden, met een
variërende neerslag van 750-800mm per jaar aan de noordoostelijke kant
tot 2000mm aan de westkant. Ondanks de lagere jaarlijkse regenval
, ontspringen hier een aantal grote rivieren (Parana en Sao Francisco). Het
grote deel van de neerslag valt in het regenseizoen (zomer, oktober tot
april). De winter is een droge periode.
Oorspronkelijke vegetatie en diersoorten dreigen te verdwijnen, bijna de helft
wordt gebruikt voor landbouw. De agribusiness (activiteiten na primaire
productie van landbouwproducten, bijv. opslag of verwerking) en de aanleg
van wegen en steden verklaren de verdere ontbossing. Minder dan 3% van
de cerrado is wettelijk beschermd.
Caatinga
De caatinga (doornstruiksavanne) in het noordoosten is ongv. 10% van
Brazilië. Er is een semi-aride klimaat (warm en vrij droog klimaat).
Gemiddeld 28°C, de droge tijd duurt zo’n negen maanden en eindigt
meestal in december of januari.
In de caatinga groeien doornstruiken, cactussen, grassen en soms wat bomen.
Tijdens droge periode:
Planten laten bladeren vallen om verdamping te verminderen.
Geel grijze, woestijnachtige uitstraling
Tijdens regenseizoen:
Snel weer groen
Kleine plantjes beginnen te groeien in vochtige grond
Bomen krijgen weer bladeren
Voor landbouw is het eigenlijk te droog, maar sinds kort toch op grote schaal
tropisch fruit productie, daarvoor is grootschalige irrigatie nodig, ze
gebruiken daarvoor rivierwater.
Atlantisch regenwoud
Door hoge temperaturen en hoge neerslag in een brede strook langs de
(zuid)oostelijke kust van Brazilië het Atlantische regenwoud. Oorspronkelijk
vooral zomergroene loof-en naaldbomen. Kenmerkend zijn de mossen die
langs de stammen en takken groeien. Ongv. 95% van het oorspronkelijke
Atlantische regenwoud is gekapt, meestal voor landbouw en bebouwing ->
bijv. Rio de Janeiro en Sao Paulo.
Pampa
De pampa (steppe) is een vruchtbaar gebied van de Atlantische Oceaan tot
het Andesgebergte. Hier liggen de Z-A’se laaglanden. Er groeien vooral
grassen die de periode van grote droogte met behulp van diepe wortels
overleven.
De pampa ten oosten van de rivier de Parana is vochtiger dan het gebied ten
westen. Daardoor;
Ten oosten -> graanteelt, soja en zonnebloemen
Ten westen -> Rundveehouderij
Pantanal
In het grensgebied van Brazilië, Bolivia en Paraguay ligt een moerasgebied:
de Pantanal. Afgeleid van het Portugese woord pantona dat moeras
betekent. Het gebied is ongv. vier x zo groot als NL.
Beeldvorming
Stereotype beeld van Brazilië -> door cultuurelementen: muziek, dans,
kleding, religie en door media. Iedereen denkt aan carnaval in Rio de
Janeiro + voetbal. Volgens kranten: Amazoneregenwoud gehalveerd, in
steden veel krottenwijken en politiek veel corruptie (een zwakke staat).
Hoe iemand naar iets (bijv. Brazilië) kijkt heet perceptie, dat bepaalt vaak
welk besluit iemand neemt. Met alle percepties van een gebied vorm je
een mental map, dat is een kaart in je hoofd die een uitdrukking is van je
persoonlijke visie. Nieuwe kennis verandert je mental map.
Bij het bestuderen van een geografisch beeld gaat het om:
Ligging
Landschappelijke kenmerken
Bevolkingskenmerken
Interne en externe relaties
Geografisch beeld + stereotiepe beeld = mental map + perceptie
Beelden
Veel dezelfde beelden (foto’s) kunnen zorgen voor een eenzijdige
weergave van de werkelijkheid, als we iets vaak zien gaan we ze normaal
vinden.
Brazilië is het grootste land in Z-A (Zuid-Amerika) -> oppervlakte van 8,5 miljoen
km². Vijf na grootste land van de wereld, 205x zo groot als NL.
Absolute ligging -> de coördinaten van een plaats
Relatieve ligging -> de ligging van een land ten opzichte van andere gebieden
Vliegreis van Amsterdam naar Sao Paulo of Rio ±12 uur, 9500 km.
§1.2
Oorspronkelijke plantengroei
Op basis van de oorspronkelijke plantengroei kan je Brazilië indelen in
verschillende natuurlandschappen (een gebied met dezelfde
oorspronkelijke plantengroei). Deze spreiding van natuurlandschappen
komt in grote lijnen overeen met de spreiding van het klimaat. De
oorspronkelijke plantengroei is op veel plekken verdwenen, door ->
landbouw, mijnbouw, infrastructuur & steden.
, Tropisch regenwoud
Groot deel van Brazilië = tropisch regenwoud (selva) -> altijd warm en veel
neerslag (min 18°C, min 2000 mm/jaar. Het Amazoneregenwoud is
verspreid over negen landen, bijna net zo groot als Australië.
De biodiversiteit in Brazilië is groot, veel verschillende levensvormen. De bomen
zijn het hele jaar groen, de bladeren vallen wel af, maar niet allemaal
tegelijk.
Bodemlaag Mossen + afgevallen
bladeren
Struiklaag Kleine plantjes + jonge
boompjes
Boomlaag ± 45m
Woudreuzen ± 50m
Mangrove
In tropen gebieden met brak water (zoet + zout) met een getij (eb + vloed)
-> mangrove. Bestaat uit bomen en struiken die in die omstandigheden
kunnen leven. Komen voor bij rivierdelta’s en langs de kust. Worden
regelmatig overspoeld -> daardoor zoute grond. In Brazilië langs de vlakke
lage Atlantische kust in het noord/noordoosten.
Bijzonder aan de begroeiing is dat de wortels boven het water uitsteken,
waardoor ze toch zuurstof kunnen opnemen. De wortels werken als
natuurlijke muur tegen erosie en stormschade aan de kust. Ook zijn
mangroves broedplaatsen voor veel vissen en andere zeedieren.
De sterke groei van de aquacultuur (het kweken van waterdieren en -
planten) in de deelstaten Bahia, Ceara en Rio Grande do Norte gaat ten
koste van de mangrove. Zo worden er voor het aanleggen van
omheiningen mangroves verwijderd. Mangroves worden soms ook
weggehaald voor havens, scheepswerven en hotels.
Gevolgen: Minder beschermde kust tegen erosie en stormschade + minder
vissen/zeedieren -> slecht voor plaatselijke vissers.
Savanne
Tropisch regenwoud gaat in west/oostelijke richting over in een tropisch
gebied met droge tijd -> savanne. In sommige delen 4-6 maanden geen
neerslag -> grassen worden geel en bomen laten bladeren vallen. In
Brazilië zijn er twee types savanne: Cerrado & caatinga.
Cerrado
Oorspronkelijk was de cerrado (boomsavanne) het meest voorkomende
vegetatietypen in Brazilië. De cerrado bestaat uit een mix van bomen,
struiken en grassen. De bomen zijn minder hoog dan in het regenwoud.
Ook rijke flora en fauna (planten en dieren). 21% van Brazilië is cerrado.
Constante temperatuur van 22°C in het zuiden en 27°C in het noorden, met een
variërende neerslag van 750-800mm per jaar aan de noordoostelijke kant
tot 2000mm aan de westkant. Ondanks de lagere jaarlijkse regenval
, ontspringen hier een aantal grote rivieren (Parana en Sao Francisco). Het
grote deel van de neerslag valt in het regenseizoen (zomer, oktober tot
april). De winter is een droge periode.
Oorspronkelijke vegetatie en diersoorten dreigen te verdwijnen, bijna de helft
wordt gebruikt voor landbouw. De agribusiness (activiteiten na primaire
productie van landbouwproducten, bijv. opslag of verwerking) en de aanleg
van wegen en steden verklaren de verdere ontbossing. Minder dan 3% van
de cerrado is wettelijk beschermd.
Caatinga
De caatinga (doornstruiksavanne) in het noordoosten is ongv. 10% van
Brazilië. Er is een semi-aride klimaat (warm en vrij droog klimaat).
Gemiddeld 28°C, de droge tijd duurt zo’n negen maanden en eindigt
meestal in december of januari.
In de caatinga groeien doornstruiken, cactussen, grassen en soms wat bomen.
Tijdens droge periode:
Planten laten bladeren vallen om verdamping te verminderen.
Geel grijze, woestijnachtige uitstraling
Tijdens regenseizoen:
Snel weer groen
Kleine plantjes beginnen te groeien in vochtige grond
Bomen krijgen weer bladeren
Voor landbouw is het eigenlijk te droog, maar sinds kort toch op grote schaal
tropisch fruit productie, daarvoor is grootschalige irrigatie nodig, ze
gebruiken daarvoor rivierwater.
Atlantisch regenwoud
Door hoge temperaturen en hoge neerslag in een brede strook langs de
(zuid)oostelijke kust van Brazilië het Atlantische regenwoud. Oorspronkelijk
vooral zomergroene loof-en naaldbomen. Kenmerkend zijn de mossen die
langs de stammen en takken groeien. Ongv. 95% van het oorspronkelijke
Atlantische regenwoud is gekapt, meestal voor landbouw en bebouwing ->
bijv. Rio de Janeiro en Sao Paulo.
Pampa
De pampa (steppe) is een vruchtbaar gebied van de Atlantische Oceaan tot
het Andesgebergte. Hier liggen de Z-A’se laaglanden. Er groeien vooral
grassen die de periode van grote droogte met behulp van diepe wortels
overleven.
De pampa ten oosten van de rivier de Parana is vochtiger dan het gebied ten
westen. Daardoor;
Ten oosten -> graanteelt, soja en zonnebloemen
Ten westen -> Rundveehouderij
Pantanal
In het grensgebied van Brazilië, Bolivia en Paraguay ligt een moerasgebied:
de Pantanal. Afgeleid van het Portugese woord pantona dat moeras
betekent. Het gebied is ongv. vier x zo groot als NL.
